Szef MSZ wystąpił o opinię w sprawie Trybunału Konstytucyjnego do Komisji Weneckiej
Już wcześniej przewodniczący Komisji Weneckiej Gianni Buquicchio stwierdził, że on i jego współpracownicy "z uwagą i zaniepokojeniem" obserwują wydarzenia w Polsce.
2015-12-24, 11:58
Posłuchaj
W związku z pracami nad ustawą o Trybunale Konstytucyjnym Witold Waszczykowski wystąpił do organu doradczego Rady Europy, jakim jest Europejska Komisja na rzecz Demokracji poprzez Prawo, znana również jako Komisja Wenecka, z prośbą o opinię na temat zagadnień prawnych będących przedmiotem prac nad nowelizacją ustawy o TK.
Minister spraw zagranicznych wskazał, że zaistniałe kontrowersje polityczne wokół Trybunału Konstytucyjnego ujawniły nie tylko wątpliwości interpretacyjne, co do sformułowań obowiązującej obecnie ustawy o TK, ale również brak mechanizmów prawnych pozwalających rozwiązywać skomplikowane zagadnienia, jakie ostatnio ujawniły się w praktyce orzeczniczej Trybunału. W związku z tym zgłoszone zostały poselskie projekty nowelizacji ustawy.
Witold Waszczykowski zwrócił się do Komisji Weneckiej z wnioskiem o wyrażenie opinii na temat zaproponowanych przez Sejm rozwiązań prawnych w przekonaniu, że Trybunał Konstytucyjny jest jednym z ważnych elementów ładu instytucjonalnego Rzeczpospolitej i należy jak najszybciej zakończyć narosłe wokół niego kontrowersje.
Szef MSZ jest głęboko przekonany, że międzynarodowy prestiż Komisji Weneckiej oraz jej profesjonalizm pozwolą na dokonanie obiektywnej oceny zagadnień prawnych będących przedmiotem wniosku.
Komisja Wenecka jest ciałem doradczym Rady Europy w sprawach konstytucyjnych. Jej członkami są działający we własnym imieniu eksperci z państw członkowskich, a wśród nich są profesorowie uniwersyteccy, specjaliści w dziedzinie prawa publicznego i międzynarodowego, parlamentarzyści, urzędnicy.
Rolą Komisji jest udzielanie państwom członkowskim opinii prawnych, a w szczególności wspieranie ich w procesie dostosowywania i udoskonalania prawa i struktur instytucjonalnych do standardów europejskich w obszarze demokracji, praw człowieka i rządów prawa.
Komisja zajmuje się także propagowaniem i konsolidowaniem wspólnego dorobku konstytucyjnego państw członkowskich. Komisja działa od 1990 roku. Obecnie zrzesza 60 państw członkowskich, z których 47 to państwa członkowie Rady Europy.
Na początku grudnia grupa polskich organizacji samorządowych skierowała do Komisji Weneckiej pismo na temat planowanych zmian w funkcjonowaniu Trybunału Konstytucyjnego. Zwrócono w nim uwagę, że działania obecnego Sejmu w tej sprawie godzą w fundamentalne zasady konstytucyjne, w tym w zasadę demokratycznego państwa prawa.
W odpowiedzi przewodniczący Komisji Gianni Buquicchio stwierdził, że on i jego współpracownicy "z uwagą i zaniepokojeniem" obserwują wydarzenia w Polsce i dodał, że liczy, że problemy uda się rozwiązać w oparciu o orzeczenia samego Trybunału.
REKLAMA
Spór wokół Trybunału Konstytucyjnego
3 grudnia Trybunał Konstytucyjny uznał, że niekonstytucyjny jest zapis ustawy, który był podstawą wyboru przez poprzedni Sejm dwóch sędziów TK - w miejsce tych, których kadencje wygasają w grudniu.
Przepis ten uznano zaś za konstytucyjny jako podstawę wyboru trzech sędziów mających zastąpić tych, których kadencje mijały 6 listopada (czyli za kadencji poprzedniego Sejmu).
Sędziowie uznali też, że obowiązkiem prezydenta jest niezwłoczne odebranie ślubowania od sędziego Trybunału wybranego przez Sejm. Dodali, że osoba wybrana przez Sejm jest sędzią TK "w pełnym tego słowa znaczeniu".
Prezydent nie odebrał ślubowania od sędziów TK wybranych przez Sejm poprzedniej kadencji. Andrzej Duda przyjął zaś ślubowanie od pięciu sędziów, których wybrał Sejm tej kadencji.
We wtorek Sejm, po burzliwych obradach, uchwalił nowelizację ustawy o Trybunale Konstytucyjnym autorstwa Prawa i Sprawiedliwości. Przeciwko zmianom protestowała opozycja.
W nocy z środy na czwartek nowelizację, bez poprawek, przyjął Senat. Debata w Senacie nad tą ustawą trwała ponad dziewięć godzin i zakończyła się o godz. 3.20. Do głosowań przystąpiono kilkanaście minut później. Za nowelizacją głosowało 58 senatorów, przeciw było 28, zaś jedna osoba wstrzymała się od głosu.
Teraz ustawa czeka na decyzję prezydenta Andrzeja Dudy.
Co zmienia nowelizacja ustawy o TK?
Nowelizacja stanowi m.in., że Trybunał Konstytucyjny co do zasady ma orzekać w pełnym składzie, liczącym co najmniej 13 na 15 sędziów (dziś pełny skład to co najmniej dziewięciu sędziów). W składzie siedmiu sędziów będą zaś badane m.in. skargi konstytucyjne i pytania prawne sądów.
Orzeczenia pełnego składu będą zapadać większością 2/3 głosów, a nie - jak dziś - zwykłą. Ponadto, terminy rozpatrywania wniosków wyznaczane będą w Trybunale Konstytucyjnym według kolejności wpływu.
Rozprawa w Trybunale nie mogłaby się odbyć wcześniej niż po trzech miesiącach od doręczenia uczestnikom postępowania zawiadomienia o jej terminie, a w pełnym składzie - po sześciu miesiącach. Prezes TK mógłby skrócić te terminy o połowę m.in. w przypadku skargi czy pytania prawnego odnoszących się do bezpośredniego naruszenia wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela.
W postępowaniu wszczętym, a niezakończonym przed wejściem w życie noweli, rozprawa nie mogłaby odbyć się wcześniej niż po 45 dniach od doręczenia uczestnikom zawiadomienia o jej terminie, a w sprawie, w której orzeka pełny skład - po trzech miesiącach.
Ponadto przyjęto, że Zgromadzenie Ogólne TK nie będzie już stwierdzać wygaśnięcia mandatu sędziego (jak dziś), lecz przygotowywać dla Sejmu wniosek o jego złożenie "w szczególnie rażących przypadkach", a postępowanie dyscyplinarne wobec sędziego Trybunału Konstytucyjnego można będzie wszczynać także na wniosek prezydenta lub ministra sprawiedliwości (dziś nie mają takiego prawa).
Nowi sędziowie Trybunału Konstytucyjnego ślubowanie będą składać - jak dziś - przed prezydentem.
Z ustawy wykreślono rozdział pt. "Postępowanie w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez prezydenta RP". Inna zmiana przewiduje, że z art. 1 ustawy o Trybunale, który teraz brzmi: "TK (...) jest organem władzy sądowniczej powołanym w celu wykonywania kompetencji określonych w konstytucji i ustawach" wykreślone miałyby być słowa: "i ustawach".
IAR, PAP, kk
REKLAMA