"Nigdy więcej". Europa pamięta o ofiarach Holokaustu

Posłuchaj

W rzymskim Kwirynale obchody Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Korespondencja Marka Lehnerta (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

W siedzibie Parlamentu Europejskiego w Brukseli odbyła się uroczystość z udziałem przedstawicieli społeczności żydowskiej. Głos zabrał m.in. przewodniczący PE. - Wstydem dla nas jest to, że niektórzy nie odrobili lekcji z historii. Niektórzy zaprzeczają, że do Holokaustu doszło i chcą nas przekonać, że cierpienie, jakie spotkało niewinne ofiary, jest iluzją i kłamstwem - mówił Martin Schulz. - Każdego dnia złości mnie to, że ci sami ludzie zasiadają w Parlamencie Europejskim - powiedział szef PE.

II wojna światowa - serwis specjalny >>>

Martin Schulz odniósł się do niektórych komentarzy europosłów z partii skrajnie prawicowych. Wcześniej przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker w oświadczeniu podkreślał szczególną odpowiedzialność Europy, by nigdy nie zapomnieć o Holokauście i walczyć ze współczesnymi formami ekstremizmu, rasizmu, ksenofobii i antysemityzmu. Powtarzając hasło "Nigdy więcej" szef Komisji powiedział, że "Europa bez Żydów nie byłaby Europą".

(Film - Muzeum Auschwitz-Birkenau w 71. rocznicę wyzwolenia obozu śmierci/ Źródło: Matthew Halaba/x-news)

W podobnym tonie wypowiedziała się szefowa unijnej dyplomacji Federica Mogherini, która zauważyła, że ponad 70 lat po Holokauście, antysemityzm jest wciąż obecny w Unii Europejskiej. - Naszym obowiązkiem jest zapewnienie, że obecne i przyszłe pokolenia będą świadome źródeł Holokaustu - podkreśliła Mogherini, dodając, że "zrozumienie zła i tego jak łatwo wkracza ono w nasze społeczeństwa jest pierwszym krokiem do tego, by zapobiec jego zwycięstwu".

Szef Rady Europejskiej Donald Tusk odnotowując Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu napisał zaś, że "Europa musi zapewnić, że nigdy nie zapomnimy".

Przed gmachem Rady Europy w Strasburgu odbyła się uroczystość upamiętnienia ofiar Holokaustu w 71. rocznicę wyzwolenia obozu koncentracyjnego Auschwitz. Uczestniczyli w niej parlamentarzyści i przedstawiciele korpusu dyplomatycznego. Uroczystość rozpoczęła się od odegrania hymnu bojowników warszawskiego getta.

(Film - 71. rocznica wyzwolenia obozu Auschwitz. Byli więźniowie złożyli kwiaty pod Ścianą Straceń/ Źródło: TVN24/x-news)

- Okropności, które wydarzyły się w obozie Auschwitz, to coś, czego nie można pojąć - powiedział podczas uroczystości sekretarz generalny Rady Europy Thorbjorn Jagland. Nawiązał do własnych przemyśleń i odczuć po zwiedzeniu byłego obozu w zeszłym roku. Tych zbrodni - jego zdaniem - nie mogły dokonać osoby normalnie myślące, gdyż takie - dodał - nie wzięłyby w tym udziału.

- Zrobili to ludzie, którzy zostali odczłowieczeni i pozbawieni wszelkich hamulców i wartości - podkreślił Jagland. Dlatego - jak powiedział - nie powinniśmy o tym zapominać, chcąc nie dopuścić, by kiedykolwiek doszło do podobnych wydarzeń.

Także przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego Hiszpan Pedro Agramunt mówił o potrzebie zachowania czujności i zdecydowanej reakcji na próby negowania historycznych wydarzeń. Prosił też o pamięć o innych przypadkach ludobójstwa na świecie.

Ofiary zbrodni nazistowskich uczcił również Bundestag. W uroczystym posiedzeniu wzięli udział prezydent Joachim Gauck i kanclerz Angela Merkel. Szczególną uwagę parlament zwrócił w tym roku na pracowników przymusowych w czasach Trzeciej Rzeszy, w tym Polaków. Przewodniczący izby Norbert Lammert mówił, że pracownicy przymusowi byli na samym dole w gardzącej człowiekiem hierarchii państwa nazistowskiego.

Przemówienie w Bundestagu wygłosiła też amerykańska pisarka żydowskiego pochodzenia Ruth Klueger, więziona jako dziecko w hitlerowskich obozach koncentracyjnych.

W 71. rocznicę wyzwolenia obozu w Auschwitz, a zarazem w Międzynarodowym Dniu Pamięci o Holokauście, brytyjscy politycy i media przypominały zagładę Żydów podczas II Wojny Światowej. Motto tegorocznych obchodów brzmiało „Nie stój obojętnie”.

(Film - Dyrektor muzeum Auschwitz: najważniejsi są ocaleni i ich świadectwo/ Źródło: TVN24/x-news)

Minister spraw zagranicznych Philip Hammond wyjaśnił w wydanym komunikacie, że to motto oznacza oddanie hołdu nie tylko ofiarom, ale i tym, którzy nie stali z boku w obliczu zbrodni. Już w zeszłym tygodniu podczas debaty w Izbie Gmin, ten temat poruszył konserwatysta Daniel Kawczyński, wnioskując o uczczenie wielu ludzi m.in. w Polsce, którzy ukrywali żydowskie rodziny narażając siebie i swoich bliskich.

Zasadniczym elementem obchodów była kwestia świadomości historycznej. W Wielkiej Brytanii włączono do strefy pamięci o Holokauście również nowsze przykłady ludobójstwa - w Kambodży, Darfurze, Rwandzie i Bośni.

Główne obchody Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu we Włoszech odbyły się w rzymskim Kwirynale. Prezydent Sergio Mattarella gościł kilku byłych więźniów obozów zagłady i uczniów, którzy wzięli udział w kolejnym konkursie wiedzy na temat zagłady.

- Korzenie siedemdziesięciu lat pokoju i postępu w Europie - powiedział włoski przywódca - sięgają zmieszanej z popiołami zimnej ziemi Auschwitz, Treblinki, Sobiboru, Bergen Belsen, Buchenwaldu, Mauthausen, Dachau i innych obozów.

Włosi wspominali w środę także hańbę ustaw rasowych, prześladowania włoskich Żydów i wszystkich rodaków wywiezionych do obozów zagłady, ponieważ i Włochy nie były wolne od zarazy rasizmu i antysemityzmu - podkreślił prezydent.

- Choć nie sposób tego zrozumieć, trzeba o tym wiedzieć - powiedział Mattarella, cytując słowa Primo Leviego, byłego więźnia Auschwitz i pisarza. - Unia Europejska, która jest odpowiedzią na tę grozę, zaczyna mieć trudności ze sprostaniem nowym wyzwaniom - ocenił włoski prezydent.

Na Białorusi podczas obchodów Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu wspominano zagładę Żydów podczas II wojny światowej. Pod pomnikiem deportowanych Żydów w Mińsku przedstawiciele kilku organizacji żydowskich zapalili symboliczną świeczkę z napisem po hebrajsku "szalom" - "pokój".

Członkowie diaspory żydowskiej modlili się w stołecznym Centrum Postępowego Judaizmu. W spotkaniu modlitewnym uczestniczyła szefowa przedstawicielstwa Unii Europejskiej w Mińsku. Obecny był również przedstawiciel białoruskiej Cerkwi prawosławnej.

Przed wojną na terytorium obecnej Białorusi żyło około miliona Żydów. Według oceny historyka Emanuela Joffe, w wyniku Holokaustu zginęło ponad 800 tysięcy z nich. Około 50 tysięcy białoruskich Żydów zginęło na frontach II wojny światowej. Ponad 700 Białorusinom za pomoc okazaną Żydom przyznano medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Międzynarodowy Dzień Pamięci o Holokauście uchwaliło w listopadzie 2005 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ. Na datę obchodów wybrano rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau przez wojska sowieckie 27 stycznia 1945 r. Liczbę Żydów zamordowanych przez nazistów i ich sojuszników w czasie II wojny światowej ocenia się łącznie na około 6 milionów, z czego prawie 3 miliony ofiar stanowili polscy Żydzi.

Niemcy mordowali ludność żydowską m.in. w wielu założonych przez siebie obozach zlokalizowanych na terenie Polski. W Auschwitz-Birkenau życie straciło ok. 960 tys. Żydów, w Treblince ok. 900 tys., w Bełżcu ok. 500 tys., w Sobiborze ok. 250 tys., w Chełmnie nad Nerem ok. 150 tys., na Majdanku ok. 60 tys.

PAP/IAR/aj