Przełom w badaniach nad laserami. Wręczono nagrody Nobla z fizyki

Nagrodę przyznano za odkrycia w dziedzinie fizyki laserowej, które utorowały drogę do stworzenia precyzyjnych przyrządów, używanych w przemyśle i medycynie. Arthur Ashkin opracował optyczną pęsetę, za pomocą której można przemieszczać nanoobiekty. Z kolei Gerard Mourou i Donna Strickland opracowali metodę tworzenia ultraszybkich impulsów laserowych.

Nagrody, ufundowane przez Alfreda Nobla, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcę dynamitu, są przyznawane od 1901 roku. Oprócz medali i dyplomów, laureaci otrzymają po 9 milionów koron, czyli prawie milion euro. Od ubiegłego roku wartość pieniężna nagrody wzrosła o milion koron. Arthur Ashkin otrzyma połowę nagrody, a Gerard Mourou i Donna Strickland po jednej czwartej.

Laureatów wybiera Królewska Szwedzka Akademia Nauk spośród kandydatów rekomendowanych przez działający przy akademii sześcioosobowy Komitet Noblowski w dziedzinie fizyki. W dotychczasowej historii nagrody, Noblem z fizyki wyróżniono łącznie 206 osób, w tym jedną dwukrotnie. W 47 przypadkach wyróżnienie otrzymały pojedyncze osoby, w 32 - dwie osoby i w tylu samo - trzy. 

W gronie laureatów znalazła się jedna Polka - Maria Skłodowska-Curie, która została wyróżniona w 1903 roku, wraz z mężem Piotrem Curie i Henrim Becquerelem, za badania nad zjawiskiem promieniotwórczości. Do dziś pozostaje jedyną kobietą, która Nagrodę Nobla otrzymała dwukrotnie - także w 1911 roku, tym razem z chemii. Jest też jedynym uczonym w historii uhonorowanym Noblem w dwóch różnych dziedzinach nauk przyrodniczych.

W ubiegłym roku nagroda trafiła do trzech badaczy amerykańskich - Rainera Weissa, Barry'ego C. Barisha oraz Kipa S. Thorne'a. Zostali docenieni przez Komitet Noblowski za badania nad falami grawitacyjnymi i znaczący wkład w rozwój detektora LIGO, którego głównym celem jest obserwowanie i próba lokalizacji źródeł tych fal. Po raz pierwszy zostały one zaobserwowane w 2015. Ich istnienie przewidział już Albert Einstein. Pierwszym laureatem Nobla z fizyki został w 1901 roku Wilhelm Conrad Roentgen, za odkrycie promieniowania, nazwanego potem jego imieniem. 

kad