Uroczystości pogrzebowe Natalii Gorbaniewskiej, wielkiego przyjaciela Polski

Posłuchaj

Natalia Gorbaniewska o przyznaniu Nagrody im. Giedroycia i współpracy z Redaktorem. Data nagrania 11.11.2005

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Wybitna poetka, pisarka, dziennikarka, była bohaterką ruchu dysydenckiego w ZSRR. Więziona w szpitalu psychiatrycznym w Kazaniu, a później w więzieniu Butyrki w Moskwie, w roku 1975 została zmuszona do opuszczenia ojczyzny. Od tego czasu mieszkała w Paryżu. Była tłumaczką literatury polskiej i wielkim budowniczym dialogu intelektualnego Polska-Rosja. Położyła w tej dziedzinie ogromne zasługi. Od roku 2005 była obywatelką RP. W 1992 otrzymała nagrodę polskiego PEN Clubu za przekłady literatury polskiej. Osiem lat temu przyznano jej prestiżową nagrodę im. Jerzego Giedroycia „za działalność na rzecz polskiej racji stanu”. Była wiernym  przyjacielem Instytutu Literackiego Kultury w Maisons Laffite, w dawnych latach wiele pisywała i tłumaczyła dla „Kultury”.

Natalię Gorbaniewską wspomina Maciej Morawski, wieloletni korespondent Wolnej Europy w Paryżu:

Ja poznałem Natalię Gorbaniewską  przed laty w  paryskim biurze RWE-Radio Swoboda przy avenue  Rapp (Paryż VII, okolice wieży Eiffla) ... Przez to nasze paryskie biuro przewijał się wówczas kwiat wschodnio- i  środkowoeuropejskiej inteligencji, walczącej z totalitaryzmem: Wiktor Niekrasow, Andriej  Siniawski, Fatima Salkazanowa, Szloma Mirsky, dalej np. słynna rumuńska intelektualistka  Monica Lovinesco, w roku 1977 ciężko pobita w Paryżu przez zbirów działających na rozkaz  Ceausescu. Węgier Janos Heller, Polacy – „Kot“ Jeleński, Aleksander Smolar, Bronisław Wildstein, Marek Gładysz, Wacio Zbyszewski, Zofia Romanowicz, Andrzej Dobosz, Andrzej Mietkowski, Piotr Witt...

Gorbaniewska zawsze uderzała mnie swoim poziomem intelektualnym, znajomością polskiej literatury i ogromną sympatią dla Polski i polskiej myśli. W wywiadzie, jakiego udzieliła Wojtkowi Sikorze, stwierdziła, że żywi ogromny kult dla Jerzego Giedroycia i pamięci o nim.

Jest rzeczą oczywistą, że my Polacy winniśmy szczególnym szacunkiem otaczać pamięć o Natalii Gorbaniewskiej. Wszak tyle ona wniosła do niełatwego dialogu rosyjsko-polskiego. Ten dialog,  to zagadnienie wielkiej wagi, nie tylko dla nas, lecz dla całej Europy. Idzie o to, by w naszym wspólnym interesie przezwyciężać bolesne spory.

Natalia Gorbaniewska w Radiach Wolności

Prezydent RP Bronisław Komorowski odznaczył pośmiertnie Natalię Gorbaniewską Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski - za wybitne zasługi w działalności na rzecz przełamywania historycznych stereotypów między narodem polskim i rosyjskim, za osiągnięcia w popularyzowaniu polskiej kultury, za wspieranie przemian demokratycznych w Polsce.

Order wręczył rodzinie zmarłej ambasador RP w Paryżu Tomasz Orłowski. Na zakończenie przejmującego wystąpienia odmówił modlitwę "Ojcze nasz..." w języku rosyjskim. Marie Chatardova, ambasadorka Republiki Czeskiej w Paryżu w swoim wystąpieniu nawiązała do desperackiego protestu kilkorga dysydentów na Placu Czerwonym przeciw inwazji na Czechosłowację w sierpniu 1968: "Natalio Gorbaniewska, Republika Czeska jest dziś z Tobą, tak jak Ty byłaś z nami w tamtych trudnych czasach. Zwracam się do Twoich synów: jesteśmy dumni z niezłomnej postawy waszej matki. Jej heroiczna postawa  na zawsze pozostanie w pamięci czeskiego narodu". I też zakończyła "Ojcze nasz..." w języku czeskim.

Andrzej Mietkowski, PolskieRadio.pl