Edward Szczepanik. Ostatni premier RP na Uchodźstwie
22 sierpnia 1915 roku urodził się Edward Szczepanik, ekonomista, w latach 1986-90 premier Rządu RP na Uchodźstwie.
2024-08-22, 05:45
– Mój młodszy brat został zamordowany przez Niemców w ohydny sposób, nawet nie ma jego grobu – wspominał rodzinną tragedię Edward Szczepanik w 1996 roku. – Matka zmarła bardzo wcześnie, kiedy miałem 7 lat. Pamiętam ją tylko jako coś bardzo pięknego, kochanego, tkliwego.
Posłuchaj
Również jego ojciec zmarł wcześnie, kiedy Edward odbywał służbę wojskową w szkole podchorążych we Włodzimierzu Wołyńskim. Zaledwie 20-letni chłopak musiał zaopiekować się swoją siostrą i macochą.
Studiował ekonomię w Warszawie w Wyższej Szkole Handlowej. Po odbyciu służby wojskowej otrzymał stypendium na roczne studia w London School of Economics and Political Science. Kiedy kariera naukowa stała przed nim otworem, wybuchła wojna i pokrzyżowała plany młodego ekonomisty.
REKLAMA
Wojna
Krótko po inwazji sowieckiej na Polskę wraz z innymi żołnierzami został internowany na Litwie.
– Pojedyncze osoby uciekły, a my oczekiwaliśmy zmiłowania bożego, które było "zmiłowaniem" Stalina, który postanowił "oswobodzić" Litwę – wspominał Szczepanik. – Oznaczało to przetransportowanie internowanych polskich żołnierzy w głąb Rosji.
Posłuchaj
W łagrach w Kozielsku spędził dwa lata, do 1942 roku.
REKLAMA
– To był niezwykle ciężki okres. Francja była już zawojowana przez Niemców i nadzieje na jakąś odmianę były niewielkie. To był chyba najbardziej ponury okres, co do przyszłości Europy, świata i Polski – tłumaczył sytuację międzynarodową Edward Szczepanik.
Po podpisaniu układu Sikorski-Majski trafił do armii gen. Andersa. Brał udział w bitwach o Monte Cassino i Bolonię. – To były pierwsze walki, kiedy czuliśmy, że jesteśmy po stronie zwycięzców –wspominał Edward Szczepanik.– Byliśmy pod dowództwem brytyjskim, mieliśmy doskonałe wyposażenie. Elementem niesłychanie ważnym była osoba samego Władysława Andersa.
Posłuchaj
Emigracja
W 1946 roku w Rzymie poślubił Hannę Marię Janikowską, z którą doczekał się czwórki dzieci. Jako były żołnierz angażował się w działalność stowarzyszeń kombatantów wojennych. Po demobilizacji Polskich Sił Zbrojnych pełnił funkcję opiekuna studentów Wydziału Ekonomii i Prawa w Ośrodku Akademickim 2. Korpusu, gdzie prowadził wykłady z ekonomii.
REKLAMA
Posłuchaj
Założył również Instytut Badań Zagadnień Krajowych w Londynie i w latach 1951-1953 oraz 1983-1986 był jego prezesem. Szybko został też konsultantem w sprawach ekonomicznych i gospodarki światowej rządu w Londynie.
W 1981 został Ministrem Spraw Wewnętrznych i wicepremierem Polskiego Rządu na Uchodźstwie. 7 kwietnia 1986 został desygnowany na stanowisko Premiera Rządu w Londynie. Funkcję tę przestał sprawować po przemianach politycznych w kraju, w 1990 roku, kiedy Ryszard Kaczorowski przekazał insygnia władzy Lechowi Wałęsie, wybranemu na prezydenta w wolnych wyborach. W latach 1990-1991 kierował Komisją Likwidacyjną Rządu RP.
Posłuchaj
REKLAMA
Edward Szczepanik zmarł 11 października 2005 roku. Jego prochy zostały złożone na cmentarzu w jego rodzinnych Suwałkach.
mb
REKLAMA