Carl Gustaf Mannerheim – bohater narodowy Finlandii

Posłuchaj

Carl Gustaf Mannerheim - audycja z cyklu "Postacie XX wieku". (PR, 18.12.1993)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

27 stycznia 1951 zmarł Carl Gustaf Mannerheim, wybitny polityk, dowódca i bohater narodowy Finlandii. W kraju tysiąca jezior stał się znany w 1918 roku, w 1939 roku znał go już cały świat.  

Urodził się w 1867 roku. Wykształcenie, nie tylko wojskowe, zdobył w carskiej Rosji. Przy pomocy arystokratycznej rodziny zrobił karierę w armii rosyjskiej. Służył w elitarnym pułku kawalerii. Brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej w latach 1904-1905, wreszcie trafił na ziemie polskie, gdzie w randze pułkownika w latach 1909-1914 dowodził pułkiem ułanów stacjonującym w dzisiejszym Mińsku Mazowieckim, a potem w Warszawie.

Początek I wojny światowej walczył na terenie Galicji. W 1916 roku został przerzucony na front bukowiński. Był świadkiem rewolucji październikowej i dojścia bolszewików do władzy. W 1917 roku, pod pozorem odniesionych ran, wrócił do Finlandii.

Trafił w wir fińskiej wojny domowej. Został dowódcą wojsk rządowych i zasłynął jako wielki dowódca. Jako naczelny wódz reprezentował opcję, przeciwnej propozycji regencji jednego z książąt niemieckich. W grudniu 1917 roku Finlandia uzyskała niepodległość.

Po długich okresach szwedzkiego panowania, Finlandia przez niemal dwieście lat żyła w cieniu innego potężnego sąsiada ze wschodu. Stosunki z Rosją, najpierw carską, potem bolszewicką wyznaczały linię polityczną, były przedmiotem sporów, często dramatycznych podziałów i rozterek fińskich mężów stanu. – Mannerheim do Rosji odnosił się zawsze z sympatią, do bolszewizmu z nienawiścią – mówił na antenie Polskiego Radia prof. Michał Kopczyński.

Na przełomie lat 1919-1920 podróżujący po Europie Mannerheim odwiedził także Polskę, co opisał w swoim pamiętniku: "Złożyłem wizytę u marszałka Piłsudskiego, wielkiego przywódcy Polaków, który w momencie wycofania się Niemców w połowie listopada 1918 roku stanął na czele młodej republiki.(…) Piłsudski, zachowujący się bez pompy, prosto i naturalnie przyjął mnie w swym skromnie urządzonym gabinecie i prawie natychmiast przeszliśmy na najbardziej aktualny dla nas obu problem rosyjski".

Mannerheim cały czas przedstawiał się jako osoba ponadpartyjna. W okresie międzywojennym pełnił funkcję przewodniczącego Rady Obrony Państwa. Zainicjował unowocześnienie armii oraz rozbudowę silnych umocnień nadgranicznych, nazwanych linią Mannerheima.

Niekwestionowanym bohaterem wszystkich Finów stał się w czasie wojny fińsko-sowieckiej w latach 1939-1940. Opór, jaki najeźdźcom stawiła dzielna armia fińska to dni największej chwały Mannerheima. Podczas drugiej wojny w latach 1941-1944, toczonej na tym samym przesmyku Karelskim, był już krytykowany za awanturnictwo i spowodowanie olbrzymim strat.

W 1944 roku został wybrany prezydentem. Doprowadził do zawieszenia broni z Rosjanami, ale zezwolił też na odbudowę partii komunistycznej i jej udział w rządzie. Nigdy tego nie zaakceptował, został zmuszony. Często podkreślał, że jest prezydentem tylko po to, aby wyprowadzić Finlandię z wojny i ochronić swoich wojskowych podwładnych.

W 1946 roku, schorowany, uznał, że wypełnił swój obowiązek. Miał 79 lat. Ostatnie lata spędził w Szwajcarii, a jego pogrzeb w 1951 roku był wielką manifestacją jedności społeczeństwa. Rosjanie przymknęli na to oczy.

Carl Gustaf Mannerheim był niekwestionowanym bohaterem całego narodu. Bohaterem kontrowersyjnym, tak jak Józef Piłsudski w Polsce.

Posłuchaj audycji z cyklu "Postacie XX wieku".

mjm