Niepłacone alimenty: polski wstyd wart miliardy złotych

Posłuchaj

W sprawach dotyczących alimentów, dzięki biurom informacji, udało się odzyskać w ostatnim czasie 2 mld 700 mln zł – mówi Sławomir Grzelczak, prezes Biura Informacji Gospodarczej Infomonitor, który był gościem radiowej Jedynki. (Sylwia Zadrożna, Naczelna Redakcja Gospodarcza Polskiego Radia)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Gotowi jesteśmy zmusić niesolidnych alimenciarzy do prac społecznych i objąć ich dozorem elektronicznym, który sprawdziłby, czy nie oszukują dzieci i państwa, pracując na czarno. Za nic nie pożyczylibyśmy im pieniędzy, nie widzimy ich w roli liderów grupy, wolelibyśmy nie mieć ich wśród znajomych – wynika z badania BIG InfoMonitor.

Tymczasem niepłacenie alimentów to w Polsce ogromny problem. Szacuje się, że rodzice nie łożą na utrzymanie około miliona dzieci.

– Nazywamy to polskim wstydem. Spłacalność alimentów w Polsce wynosi 17 proc. Mamy milion dzieci, które nie otrzymują w określonym czasie pieniędzy od rodzica, który powinien płacić. Z tego miliona 332 tysiące jest objętych wypłatami z Funduszu Alimentacyjnego – mówi Sławomir Grzelczak, prezes Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor, który był gościem radiowej Jedynki.

A to znaczy, że państwo przyjmuje za nich obowiązek płacenia, czyli są to pieniądze z naszych podatków.  

Państwo co roku z Funduszu Alimentacyjnego wydaje na świadczenia alimentacyjne ok. 1,5 mld złotych. Kryteria wypłat z Funduszu sprawiają jednak, że z kwoty 1,5 mld złotych korzysta ok. 330 tys. dzieci. Pozostałe ponad 600 tys. niealimentowanych dzieci nie otrzymuje pomocy państwa.

– Jednak przyzwolenia społecznego na niepłacenie alimentów wśród Polaków nie ma – podkreśla gość Jedynki.

I dodaje: Około 2/3 osób, które widzą w swoim gronie znajomych osoby, które nie płacą alimentów próbowało o tym z nimi rozmawiać. I to jest pozytywne.

Ale niestety bez efektów.

Porównania do Europy Zachodniej

A jak wygląda ta sytuacja w Europie?

– W Wielkiej Brytanii ściągalność alimentów wynosi 86 proc., w Szwecji ponad 90 proc. – podaje Sławomir Grzelczak, prezes Biura Informacji Gospodarczej Infomonitor.

W Wielkiej Brytanii stosuje się bardzo podobne metody ściągalności alimentów, jak to ma miejsce w Polsce.

– Zajęcie części wynagrodzenia, komornik czy licytacja z mienia dłużnika. I dopiero w ostatnim czasie wprowadzono też taki przepis, że dłużnicy alimentacyjni będą wpisywani do rejestru dłużników – mówi gość Jedynki.

Gość Jedynki podkreśla, że najważniejsze jest zachowywanie konsekwencji w stosowaniu prawnych narzędzi.

Obowiązek gmin

Gminy mają obowiązek wpisywania do biur informacji gospodarczej nierzetelnych dłużników alimentacyjnych, ale nie wszystkie to robią.

– Od 2010 roku wszystkie gminy powinny wpisywać takie osoby co najmniej do jednego biura informacji gospodarczej z trzech, które miały do wyboru. Jednak od stycznia tego roku wszystkie gminy powinny to robić we wszystkich biurach – mówi.

Informacje o dłużnikach alimentacyjnych przekazało do BIG InfoMonitor 2 236 gmin z 2 478 istniejących w Polsce oraz 103 osoby prywatne posiadające wyrok sądowy z tytułem wykonawczym. Mimo zmian, które z dniem 1 lipca nałożyły na gminy obowiązek przekazywania dłużników alimentacyjnych do wszystkich biur informacji gospodarczej w Polsce, część gmin nadal z tego obowiązku się nie wywiązało, a te, które to robią, nie zawsze przekazują całość danych.

Można trafić do więzienia

Przeciętne zadłużenie z powodu alimentów wynosi 32 tys. zł. Kobiety stanowią zdecydowana mniejszość wśród zadłużonych z tego powodu – to 2-3 proc.

W ostateczności za niepłacenie alimentów można nawet trafić do więzienia.

– Takie kary często stosowane są w Stanach Zjednoczonych, ale wcale tam ściągalność nie jest zbyt wysoka. To niekoniecznie jest dobra droga.  Po wyjściu z więzienia wychodzi z jeszcze dłuższymi długami – zauważa prezes Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor.   

Jakimś wyjściem byłoby nakazanie tym osobom uczestniczenie w pracach publicznych. Nie mogliby w ten sposób pracować w szarej strefie.

Zaległości rosną

W porównaniu z końcem stycznia bieżącego roku, zaległości z tytułu niepłaconych alimentów wzrosły o prawie 0,5 mld złotych i wynoszą obecnie prawie 8,5 mld złotych. Na koniec marca tego roku w BIG InfoMonitor znalazło się prawie 270 tys. osób niepłacących alimentów na swoje dzieci, to o prawie 9 tys. więcej niesolidnych opiekunów, niż przed dwoma miesiącami. W piętnastu województwach odnotowano ich przyrost, największy w Małopolsce o 4 272 osoby i Śląsku o 2 661 alimenciarzy. Jedynie w województwie łódzkim miał miejsce spadek liczby dłużników alimentacyjnych o 8 743 osoby.

Z kolei patrząc na kwotę zadłużenia to największy jej wzrost odnotowano w Małopolsce o prawie 179 mln złotych i województwie śląskim o ponad 116 mln złotych. Najmniej dłużników alimentacyjnych, jak i zaległości przybyło na Podlasiu. Jedynym regionem, gdzie kwota zadłużenia oraz liczba dłużników spadła, to region łódzki, gdzie zaległości z tego tytułu zmalały o ponad 397 mln złotych.

Średnia wartość zobowiązania przypadająca na jednego dłużnika alimentacyjnego, od końca stycznia do końca marca wzrosła o 840 złotych i wynosi obecnie 31 774 złotych. Średnie zadłużenie wzrosło we wszystkich województwach, poza łódzkim, gdzie spadło ono o 4 402 zł. Największe występuje w województwie lubelskim i świętokrzyskim i przewyższa średnią dla kraju.

Rekordziści alimentacyjni poszczególnych województw, wpisani do bazy BIG InfoMonitor, to we wszystkich przypadkach mężczyźni w wieku od 34 do 56 lat.

W sprawach dotyczących alimentów, dzięki biurom informacji, udało się odzyskać w ostatnim czasie 2 mld 700 mln zł.

Sylwia Zadrożna, gra