PKS-y wrócą do gmin. W Sejmie rządowa ustawa o przywróceniu połączeń komunikacyjnych

−Aktualny projekt ustawy PKS-owej w zdecydowanej większość spełnia oczekiwania pokładane w ustawie jako narzędziu likwidacji wykluczenia komunikacyjnego – zauważa Stanisław Biega z Centrum Zrównoważonego Transportu.

Przypomnijmy, swoje uwagi do pierwotnego projektu zgłosił Instytut Spraw Obywatelskich i Centrum Zrównoważonego Transportu.

Jak dodaje Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich, po konsultacjach Ministerstwo Infrastruktury wprowadziło szereg dobrych zmian do pierwszej wersji projektu ustawy PKS-owej. Podkreśla, że zmiany pojawiły się dzięki oddolnej presji społecznej ze strony organizacji obywatelskich i ekspertów.

Podkreśla, że zmiany przewidują m.in. dofinansowanie samorządów nie mających planów transportowych. Zapis poprzedni, przewidujący dofinansowanie tylko tych z planami oznaczał, że ponad połowa powiatów i zdecydowana większość gmin, głównie tych pozbawionych minimalnego standardu komunikacji publicznej bez planu transportowego, nie mogłaby aplikować o dofinansowanie komunikacji.

REKLAMA

Zrezygnowano z zapisu, że dofinansowanie będzie przeznaczone tylko dla tych, kto zgłosił się pierwszy.

System taki premiował obszary z dobrze zorganizowanym transportem publicznym (gdzie są kadry przygotowane do aplikowania o fundusze).

Ponadto środki mają nie wygasać, mimo ich niewykorzystania.

Jak czytamy na stronach Instytutu Spraw Obywatelskich, po konsultacjach społecznych uwzględniono następujące zmiany:

REKLAMA

1. O dofinansowanie mogą się ubiegać wszystkie samorządy, które zapewnią minimum 10 proc. dofinansowania względem dopłaty z Funduszu i podpiszą umowę z operatorami (w toku konsultacji próg ten obniżono z 30 proc.).
2. Dofinansowaniem będą objęte tylko nowe linie komunikacyjne czyli np. takie które obejmą obszary wykluczenia komunikacyjnego. Wprowadzony ogranicznik uniemożliwia traktowanie jako nowej linii zawieszonej po marcu br.
3. Wprowadzono racjonalny model oceny wniosków - zamiast zasady pierwszeństwa składający się z oceny 7 składowych premiujący niskie dochody mieszkańców (20% wagi) pracę eksploatacyjną (im więcej kursów, tym wyższa ocena wniosku) (20% wagi), dostępność – im więcej przystanków im więcej linii tym wyższa ocena (40% wagi), dostępność dla osób ograniczonych ruchowo np. niepełnosprawnych (20% wagi).
4. Niewykorzystane środki w danym roku przechodzą na rok następny.

Przypomnijmy – Rada Ministrów przyjęła 7 maja projekt ustawy, przedłożony przez ministra infrastruktury, powołującej Fundusz rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej

Środki zgromadzone w Funduszu będą przeznaczane na dofinansowanie zadań zapewnianiających funkcjonowanie lokalnych przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej, z wyłączeniem komunikacji miejskiej.

Dopłaty do deficytowych linii

Dofinansowanie będzie przyznawane w formie dopłaty do kwoty deficytu pojedynczej linii o charakterze użyteczności publicznej.

Dofinansowanie ma dotyczyć linii komunikacyjnych nie funkcjonujących od co najmniej 3 miesięcy przed wejściem ustawy w życie oraz linii, na które umowa o świadczenie usług dotyczących publicznego transportu zbiorowego zostanie zawarta po jej wejściu w życie.

REKLAMA

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, dzięki temu rozwiązaniu obywatele, przede wszystkim z mniejszych miejscowości, będą mogli dotrzeć środkami transportu publicznego do pracy, szkół, placówek zdrowia i instytucji kultury. Zwiększenie siatki połączeń autobusowych stworzy także możliwość znalezienia pracy w miejscowościach, do których dojazd był utrudniony lub niemożliwy.

Odbudowa lokalnego transportu publicznego jest jednym z elementów tzw. Nowej piątki PiS.

Dofinansowanie do linii PKS oraz dla samorządów

Premier Mateusz Morawiecki mówił, że odtwarzając połączenia autobusowe, rząd postanowił zmierzyć się z problemem cywilizacyjnym.

Chodzi o to, że w praktyce większość przewozów realizują przewoźnicy prywatni, którzy wykonują regularne przewozy na liniach rentownych, a nierentowne zamykają, skazując wielu mieszkańców, zwłaszcza z mniejszych miejscowości, na wykluczenie transportowe. Z kolei samorządy mówią o braku środków na organizację przewozów o charakterze użyteczności publicznej.

REKLAMA

− Dlatego dzięki dopłatom z budżetu centralnego – we współpracy z samorządami gminnymi, powiatowymi i wojewódzkimi – zostaną odtworzone zlikwidowane połączenia autobusowe – mówił premier.

Dwa filary przywracania transportu

Jednocześnie nowy Fundusz wraz z Funduszem Dróg Samorządowych (odpowiadającym za budowę i modernizację dróg gminnych i powiatowych) – będą stanowić dwa filary przywracania transportu lokalnego.

Zgodnie z projektem ustawy, Fundusz będzie państwowym funduszem celowym – jego dysponentem będzie minister do spraw transportu. Bank Gospodarstwa Krajowego  będzie prowadził obsługę Funduszu na zasadach określonych w umowie z jego dysponentem.

W 2019 r. na wsparcie przeznaczono 300 mln zł

Maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na dofinasowanie Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej w 2019 r. wyniesie 300 mln zł, a w latach kolejnych – 800 mln zł (począwszy od 2020 r. do  2028 r.).

REKLAMA

Co rok nowy podział środków na poszczególne województwa

Zgodnie z projektem ustawy, podział środków Funduszu w danym roku budżetowym na poszczególne województwa będzie dokonywany na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zasad podziału środków Funduszu.

Jednym z kryteriów przyznawania środków realizacja potrzeb osób niepełnosprawnych

Wśród kryteriów, na podstawie których wojewoda będzie dokonywał podziału środków Funduszu na rzecz samorządów terytorialnych, będzie m.in. realizacja potrzeb osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej.

Oznacza to, że zwiększy się dostępność nowych połączeń autobusowych o charakterze użyteczności publicznej dla osób z niepełnosprawnościami.

Ponadto, wojewoda ma kontrolować sposób i terminowość wykonania zadania, na które zostało udzielone dofinansowanie oraz prawidłowość wyliczenia dopłaty (pod względem zgodności z umową o dopłatę).

REKLAMA

Zgodnie z projektem, dopłata w wysokości nie wyższej niż 1 zł do 1 wozokilometra ma obowiązywać do końca 2021 r.

Po tej dacie, dopłata będzie ustalana w kwocie nie wyższej niż 0,80 zł do 1 wozokilometra.

Jak czytamy w uzasadnieniu ustawy, powinno to zachęcać do jak najszybszego uruchamiania przewozów o charakterze użyteczności publicznej, tam gdzie występują najpilniejsze potrzeby komunikacyjne.

Samorząd terytorialny będzie musiał dopłacić do kwoty deficytu danego przewozu – nie mniej niż 10 proc. środków własnych.

REKLAMA

Ustawa ma obowiązywać po miesiącu od daty jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które wejdą w życie w innych terminach.

 

Komunikat CIR, Instytut Spraw Obywatelskich, Centrum Zrównoważonego Transportu, jk