Isaac Bashevis Singer. Cząstka Warszawy pozostała w nim na zawsze

Pisał głównie w jidysz. W mowie noblowskiej podkreślił, że nagrodę traktuje jako "uznanie dla jidysz - języka wygnania, języka bez ziemi, języka bez granic. Języka, w którym nie ma słów dla wyrażania takich pojęć jak broń, amunicja, musztra, taktyka działań bojowych. Jidysz to mądry i skromny język zalęknionego, ale nie tracącego nadziei człowieka".

"Każda ulica jest Krochmalną"

Urodził się w żydowskiej rodzinie w Leoncinie niedaleko Nowego Dworu Mazowieckiego 14 lipca 1902 lub 1904 roku. W 1907 roku rodzina przeprowadziła się do Radzymina, gdzie 40 procent mieszkańców stanowili Żydzi. Rok później Singerowie przeprowadzili się do Warszawy i zamieszkali przy ulicy Krochmalnej 10. W 1917 roku Izaac z matką i bratem wyjechali do jej rodziny do Biłgoraja, a Izaac wrócił do Warszawy w 1921 roku. Pracował jako nauczyciel hebrajskiego i jako korektor w czasopiśmie "Literarisze Bleter".

Zadebiutował w 1925 roku opowiadaniem "Na starość". Pierwsza powieść "Szatan w Goraju" została opublikowana w 1935 roku. 

Posłuchaj

Izaac Beshevis Singer, pisarza żydowsko-polsko-amerykański pisarz języka jidysz, niezrównany opowiadacz świata, na który podczas II wojnie światowej przyszła zagłada. Jednak ta data to część autobiograficznej opowieści Singera, a nie prawdziwa informacja. O tej i innych tajemnicach Izaaka Baszewisa Singera, a także o małym, prywatnym świecie, któr 44:57

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

W tym roku wyjechał z Polski, do której nigdy nie wrócił. Zamieszkał w Nowym Jorku. Pracował jako dziennikarz, korektor i tłumacz.

– Isaac Bashevis Singer opuścił Polskę w wieku 31 lat i później pisał o kraju, który zostawił, o świecie polsko-żydowskim i o Warszawie. Dla niego pisarskim adresem była Warszawa i ulica Krochmalna – tłumaczyła w audycji "Letni Wieczór z Jedynką pod Gwiazdami" Agata Tuszyńska, autorka książki "Singer. Pejzaże pamięci".

Agata Tuszyńska zaznaczyła, że przed wojną ulica ta znajdowała się w dzielnicy zamieszkiwanej przez żydowską biedotę.

– Singer mówił, że zawsze, gdy jedzie dorożką, wszystko jedno czy jest to Montreal, czy Nowy York, to zawsze czuje, jakby jechał po Krochmalnej – mówi Agata Tuszyńska.

Świat chasydów, świat nieistniejący

- Kiedy mówię Warszawa, to oczami duszy widzę dawną żydowską Warszawę. Widzę dawne żydowskie ulice, kramy, bożnice, domy, targowiska, podwórka pełne żydowskich mieszkańców. Wbrew temu, co wiem […] nie potrafię sobie przedstawić Warszawy jako zwałów gruzu [….] - podkreślał Izaak Bashevis Singer już w 1944 roku.

Pisarz nie sprawdził nigdy, co się stało z miejscami, które opuścił. Co się stało ze światem, który zniszczyła niemiecka nawałnica. Podkreślał, że nie umie wrócić do Polski, która stała się "cmentarzem żydowskiego narodu".

Proza Izaaca Bashevisa Singera pełna jest religijno-filozoficznych problemów moralnych, konfliktów ortodoksyjnych i zasymilowanych Żydów. Singer przywoływał do życia nieistniejący już świat chasydów ze wschodniej Polski. Jedną z najbardziej znanych jego powieści jest wydany w 1960 roku "Sztukmistrz z Lublina", "historia o buncie i akceptacji, o wahaniu poprzedzającym wybór właściwej drogi i o zmaganiach z własną tradycją".

im