Ogromne pakiety fiskalne dla ratowania gospodarki. Raport Światowego Forum Ekonomicznego
Ostatnia edycja prognozy ekonomistów ankietowanych przez Światowe Forum Ekonomiczne ukazała się w warunkach poprawiającej się ogólnej dynamiki ożywienia gospodarczego, jednak w głęboko niepewnym otoczeniu o bardzo rozbieżnych trajektoriach. W poszczególnych krajach otwierają się zróżnicowane ścieżki, które w dużej mierze zależą od dostępu do szczepionek i zasobów finansowych dostępnych dla rządów. Ekonomiści przeanalizowali najważniejsze czynniki wspierające ożywienie, jak również istotne wydarzenia i zagrożenia, które mogą je opóźnić lub nawet zatrzymać.
2021-06-30, 10:30
Gwałtownie rosnące ceny na rynku akcji i towarów sprawiają wrażenie, że gospodarka światowa ma się dobrze. A jednak, za tymi liczbami kryje się rzeczywistość, w której część krajów doświadcza nowych, dramatycznych fal wirusa, miliony pracowników wypada z globalnych zasobów siły roboczej, a wolne miejsca pracy pozostają w rozwiniętych gospodarkach nieobsadzone.
Drugi amerykański pakiet stymulacyjny oraz przyspieszenie wprowadzania na rynek szczepionek w gospodarkach o wysokim dochodzie spowodowały, że globalne prognozy wzrostu gospodarczego zostały zrewidowane w górę. Konsensus szacowanego tempa wzrostu gospodarczego wśród ankietowanych ekonomistów zawiera się w przedziale od 5,5 proc. do 6 proc. w całym 2021 roku. Do poziomów sprzed pandemii przyrosty PKB mają wrócić w połowie 2022 roku.
W krajach o wysokim dochodzie dotychczasowe ożywienie gospodarcze opierało się na hojnym wsparciu rządowym. Chociaż środki nadzwyczajne zostały ogólnie ocenione jako współmierne i podjęte w odpowiednim czasie, pojawiły się pytania dotyczące proporcjonalności i zdolności do efektywnego wykorzystania pakietów stymulacyjnych.
Odpowiedź fiskalna na pandemię
Trzy z największych pakietów fiskalnych zostały przyjęte przez USA, UE i Chiny. Podczas gdy środki stymulacyjne zaproponowane przez UE i Chiny są oceniane jako adekwatne do wymagań gospodarki, to te amerykańskie są postrzegane jako nieproporcjonalnie duże. Łączne wydatki rządu USA na COVID, w tym środki nadzwyczajne i bodźce fiskalne, sięgają prawie 25 proc. PKB, w porównaniu np. z 4,7 proc. w przypadku Chin.
REKLAMA
Powiązany Artykuł
Kraje środkowej Europy wyciągają UE z problemów wywołanych przez pandemię. Tak sądzi niemiecki "Handelsblatt"
Środki użyte przez UE - wraz z funduszem naprawczym Next Generation EU (NGEU) o wartości 750 mld EUR, którego realizację zakończono pod koniec 2020 r., i który stanowi uzupełnienie pomocy nadzwyczajnej w wysokości 540 mld EUR przyznanej przez Komisję Europejską - stanowią łącznie około 10 proc. PKB UE-27.
W USA ustawą CARES uchwaloną w marcu 2020 r. przeznaczono na środki nadzwyczajne 2,3 bln USD (11 proc. amerykańskiego PKB). Została ona rozszerzona pod koniec roku o wartą 868 mld dolarów (4,1 proc. PKB) ustawę o pomocy COVID i finansowaniu rządu, która uzupełniła zasiłki dla bezrobotnych i zapewniła bezpośrednie płatności stymulacyjne, a także dodatkowe środki na kontrolę pandemii. W marcu 2021 roku wszedł w życie Amerykański Plan Ratunkowy, który dodaje 1 844 mld dolarów bodźca fiskalnego (około 8,8 proc. PKB), a ostatnio działania zostały uzupełnione o plan infrastrukturalny (2,3 bln dolarów) i plan rodzinny (2 bln dolarów w ciągu 10 lat) o podobnej wielkości.
Ocena wsparcia gospodarczego
Zasięg transformacyjny pakietów ekonomiści ocenili jako umiarkowany we wszystkich trzech przypadkach, przy czym plan naprawczy UE nieznacznie wyprzedza pod tym względem dwa pozostałe.
W Chinach podstawowe środki koncentrowały się na zwiększonych wydatkach na zapobieganie epidemiom i ich kontrolę, produkcję sprzętu medycznego, przyspieszone wypłacanie zasiłków dla bezrobotnych i objęcie nimi pracowników migrujących, ulgi podatkowe i zniesienie składek na ubezpieczenie społeczne oraz dodatkowe inwestycje publiczne.
REKLAMA
W UE głównymi beneficjentami pakietów stymulacyjnych są kraje o wysokim zadłużeniu, które ucierpiały nieproporcjonalnie pod względem wpływu na zdrowie publiczne, takie jak Włochy i Hiszpania, oraz kraje Europy Wschodniej. Budżet UE na lata 2021-27 ma najwyższy komponent klimatyczny spośród głównych pakietów naprawczych – około 30 proc. środków zostało przeznaczonych na łagodzenie skutków zmiany klimatu.
Podejście USA w obecnej fazie składa się z trzech filarów: stymulacji o wartości 1,9 bln dolarów (amerykański plan ratunkowy); planu infrastrukturalnego; oraz planu rodzinnego, wspierającego placówki edukacyjne, studentów i rodziny. Amerykański Plan Ratunkowy przewiduje dodatkowe środki na zdrowie publiczne, w tym więcej pieniędzy na szczepienia, tymczasową pomoc dla gospodarstw domowych i bezpośrednie płatności stymulacyjne, a także wsparcie dla przedsiębiorstw, szkół oraz władz stanowych i lokalnych.
Według respondentów badania w pakietach naprawczych brakuje obecnie pewnych wymiarów. Kilku respondentów wskazuje na fakt, że zbyt duży nacisk położono na krótkoterminowe wsparcie, a nie na długoterminowe przekształcenia strukturalne. Sugerowano, że Stany Zjednoczone przeznaczyły zbyt wiele środków na transfery dochodów do gospodarstw domowych, które nie ucierpiały finansowo w czasie kryzysu, a zbyt mało na zachęty dla zielonej infrastruktury. Pożądane byłyby również większe inwestycje w siłę roboczą, podobnie jak inwestycje w innowacje/transformacje i alternatywne rodzaje infrastruktury, w tym cyfrowej. Zauważono, że w USA decyzje dotyczące kierunku modernizacji są utrudnione przez skrajną polaryzację polityczną.
Kwestie stopniowego wycofywania się państw z interwencji rynkowych również pozostają niedookreślone. W przypadku UE pożądana byłaby większa koordynacja między państwami członkowskimi oraz wprowadzenie koordynacji działań pomocowych na poziomie regionalnym.
REKLAMA
PolskieRadio24.pl/ WEF/ mib
REKLAMA