Kompania Zamkowa. Początek Batalionu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego
Rzecz miała miejsce 96 lat temu, 20 lipca 1926 roku Marszałek Polski Józef Piłsudski powołał Kompanię Zamkową - etatowy oddział Wojska Polskiego, który miał oprócz pełnienia funkcji reprezentacyjnych pełnić również służbę wartowniczą w miejscu postoju Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
2022-07-20, 05:35
Oficjalne wizyty i uroczystości Prezydenta RP
Ta druga funkcja spełniana była niezależnie od miejsca pobytu głowy państwa, przede wszystkim w Zamku Królewskim - stąd taka nazwa Kompanii, ale też w ramach pobytu w rezydencji prezydenckiej w Spale, a także w licznych podróżach koleją. Reprezentacyjne obowiązki pełnione były również w uroczystościach powitalnych i pożegnalnych głów państw obcych i innych dostojników podczas ich oficjalnych wizyt, Kompania także asystowała w uroczystościach, wyjazdach i przyjazdach Prezydenta.
Kompania zamkowa ze sztandarami w drodze na Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego, 1939 r., źr. NAC
Ten znamienity pododdział piechoty Wojska Polskiego funkcjonował w latach 1926-1939, a obecnie uważa się go za początek Batalionu Reprezentacyjnego WP. Obecne tradycje są nieco zmienione i poszerzone, ale ich korzenie sięgają właśnie czasów Kompanii Zamkowej. Marszałek Piłsudski, chcąc wypełnić miejsce po zlikwidowanej Kwatery Wojskowej Prezydenta i Oddziału Przybocznego, najpierw zorganizował Gabinet Wojskowy Prezydenta Rzeczypospolitej, a później wprowadził w jego etat strukturę nazwaną od głównego miejsca postoju czyli Kompanię Zamkową.
Skład Kompanii Zamkowej
Skład Kompanii został określony również rozporządzeniem i wchodziła w niego drużyna dowódcy kompanii, trzy plutony piechoty, pluton ciężkich karabinów maszynowych i pluton żandarmerii. Ten ostatni element spotkał się z wyraźnym sprzeciwem gen. bryg. Józefa Kordiana-Zamorskiego sprawującego bezpośredni nadzór nad żandarmerią. Dla dowódcy żandarmerii nie do pomyślenia była utrata władzy nad jej częścią i bezpośrednie podporządkowanie szefowi gabinetu z nadaną 12 października 1926 roku nazwą Zamkowego Plutonu Żandarmerii. Formowanie Kompanii Zamkowej zakończyło się w październiku 1928 przez wydzielenie zamkowej kolumny samochodowej i stajni zamkowej, z już wcześniej sformowanym plutonem żandarmerii.
Co ciekawe i ważne dla struktur wojskowych, Kompanię Zamkową wystawiono przez 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej stacjonujący w Warszawie. Jednak to dopiero po 5 kwietnia 1929 roku, bo wtedy właśnie Minister Spraw Wojskowych nadał 36 pułkowi piechoty nazwę - 36 pułk piechoty Legii Akademickiej. Do tej daty był to oddział piechoty Wojska Polskiego II RP, a dokładnie 36 pułk, najpierw wchodzący w skład 8 Dywizji Piechoty, a później, aż do wybuchu II wojny światowej, w skład 28 Dywizji Piechoty. Co istotne, podczas uroczystości państwowych kompanii towarzyszył szwadron wystawiony przez 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. Koszary natomiast znajdowały się na ulicy Bugaj, czyli bezpośredniego sąsiedztwa Zamku Królewskiego.
Kompania Zamkowa w drodze na pl. Piłsudskiego, 1939 r, źr. NAC Wrzesień 1939 i Powstanie Warszawskie 1944
Kompania chwalebnie zapisała się w historii, towarzysząc prezydentowi Ignacemu Mościckiemu, kiedy ten pod pozorem ewakuacji uciekał do Rumunii w związku z wybuchem II wojny światowej. Na tych wydarzeniach swój byt zakończyła Kompania Zamkowa, choć macierzysty 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej czynnie uczestniczył w wojnie obronnej we wrześniu 1939 roku. Rozformowany w związku z kapitulacją został chwalebnie odtworzony w ramach struktur Armii Krajowej i czynnie walczył w Powstaniu Warszawskim. Co istotne, powojenne tradycje pułku kultywowała 36 Brygada Zmechanizowana Legii Akademickiej z Trzebiatowa.
Co niezwykle ciekawe, nazwa tej Legii Akademickiej ma swoją proweniencję rzeczywiście w Legionie Akademickim. Trzeba wspomnieć, że już 11 listopada 1918 roku, czyli dzień po powrocie Józefa Piłsudskiego do Warszawy, pojawiły się na uczelniach stolicy ogłoszenia Akademickiego Komitetu Wykonawczego, wzywające młodzież do wstąpienia właśnie do tego nowo formowanego Legionu. Stosowne plakaty można było zobaczyć na Uniwersytecie, Politechnice, Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego i Wyższej Szkole Handlowej.
Biuro werbunkowe znajdowało się na Uniwersytecie, a pierwsze koszary przy ulicy Nowowiejskiej, w bezpośredniej bliskości Politechniki, a także monumentalnego gmachu Ministerstwa Spraw Wojskowych. To dzięki staraniom Komendanta Józefa Piłsudskiego, Naczelnego Wodza i Naczelnika Państwa, pułk otrzymał status samodzielnego, wydzielonego poza strukturami 5 pułku piechoty Legionów.
Warto wspominać te wydarzenia, bo one często są początkiem tak chwalebnej kontynuacji w wolnej Polsce i stanowią odpowiedni zaczyn pod właściwe poczucie patriotyzmu.
REKLAMA
PP
REKLAMA