Rosja w fazie schyłkowej. Nawet linie lotnicze rozmontowują samoloty, żeby uzupełnić brakujące części

Według prognozy Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej - w 2022 roku PKB spadnie o ponad 6%, MFW spodziewa się spadku o 8,5%, EBOiR o 10%, Bank Światowy o 11,2%. Ministerstwo Gospodarki spodziewa się spadku od 7% do 10%, przede wszystkim z powodu spadku inwestycji sektora prywatnego (przedsiębiorstw), z uwagi na dużą niepewność.

Znaczna część danych gospodarczych pozostaje w Rosji tajemnicą: dane o budżecie, o handlu zagranicznym, o stratach wojsk, co oznacza, że uzyskanie wiarygodnych informacji jest skomplikowane. Z dostępnych danych można wyciągnąć następujące wnioski. Rzeczywiste spowolnienie będzie większe niż oficjalne prognozy międzynarodowe.

I tak rosyjska produkcja przemysłowa tylko od marca do kwietnia 2022 roku skurczyła się o 8%, przemysł naftowy o 11% (jeszcze przed embargiem), produkcja węgla, gazu, koksu, produktów naftowych o 10%, przemysł wytwórczy o 6%. W ujęciu rocznym cały handel w kwietniu 2022 roku był niższy o 10%, spożycie produktów nieżywnościowych przez ludność spadło o 17%, handel hurtowy był niższy o 12%, co wskazuje na wzrost ubóstwa. Oficjalna inflacja nie jest niższa niż 18%, oficjalna prognoza inflacji Banku Centralnego na rok 2022 wynosi 14-17%. Prognozy nieoficjalne są znacznie wyższe.

Wszystkie sektory gospodarki spowalniają

Sankcje na metalurgię żelaza doprowadziły do ograniczenia produkcji o 20-40%. Transfer eksportu do Chin jest utrudniony, gdyż Chiny są zainteresowane surowcami pierwotnymi (ruda żelaza i węgiel koksujący), a nie gotowymi produktami z Rosji. Spowalnia  sektor budowlany. Prowadzi to do niedostatecznego zatrudnienia, przestojów, niższych płac i wzrostu ubóstwa. Nieczynne są celulozownie i papiernie. Brakuje białego papieru. Linie lotnicze zaczynają rozmontowywać część floty, żeby uzupełnić brakujące części w jeszcze sprawnych samolotach. Samoloty wojskowe są przestarzałe, a Rosja nie jest w stanie zaprojektować i wyprodukować nowych modeli.

REKLAMA

W tym roku sektor rolniczy w Rosji jest stosunkowo stabilny. Prognoza na przyszły rok jest jeszcze skomplikowana, ponieważ Rosja zależy od importu komponentów i maszyn rolniczych, nasion wielu upraw, a krytyczne łańcuchy dostaw zostały zakłócone.

W sektorze publicznym wynagrodzenia zostały indeksowane o 10%, co jest ważne dla utrzymania lojalności ludności (ok. 70% PKB to sektor publiczny) i zapobiegania niezadowoleniu społecznemu. Jednak nawet w sektorze publicznym dochodzi do częściowej redukcji zatrudnienia, przenoszenia pracowników na część etatu, przymusowego umieszczania na urlopach. Sektor przedsiębiorstw jest zobowiązany do podniesienia płacy minimalnej o 10% w celu zmniejszenia poziomu niezadowolenia ludności. Największy cios został zadany biznesowi. Gospodarka próbuje ustabilizować się, szukając punktów równowagi pomiędzy modelami Iranu i Korei Północnej.

Jednocześnie maleje budżet na badania naukowe, czyli Rosja w najbliższych latach nie będzie w stanie dokonać przełomu technologicznego, a więc i gospodarczego. Już w grudniu 2021 roku, kiedy planowano wzrost PKB i całkowitych wydatków budżetu federalnego, planowano zmniejszenie finansowania badań cywilnych. W 2020 roku krajowe wydatki na badania i rozwój w Rosji wyniosły zaledwie 1,1% PKB.

Prawdziwy ból gospodarczy jeszcze nadejdzie

Maksymalny efekt obecnych sankcji zostanie osiągnięty późnym latem - jesienią 2022 roku. Import Rosji od kluczowych partnerów od czasu nałożenia sankcji spadł prawie o połowę. Stopniowe wyczerpywanie się rezerw i rozpoczynające się braki komponentów, redukcja personelu przez społecznie odpowiedzialne firmy zagraniczne, które opuściły Rosję (ponad 1000 firm ponadnarodowych) staną się bardziej namacalne, dotykając sektorów od rolnictwa i wojskowości przez technologie kosmiczne po IT.

REKLAMA

Budżet Rosji jest deficytowy pomimo wysokich cen ropy. Biorąc pod uwagę inflację i trudności z pożyczaniem za granicą, Bank Centralny nie będzie mógł drukować pieniędzy, bo to tylko pogłębi inflację.

Udział dochodów z ropy i gazu w budżecie federalnym Rosji wzrósł o prawie 1/3, czyli do 2/3 budżetu federalnego. W związku z niechęcią wielu społecznie odpowiedzialnych firm międzynarodowych do współpracy z Rosją (zjawisko "prywatnego embarga") rosyjska ropa jest sprzedawana z dużym dyskontem. Prywatne embargo uderza również w sektory, które jeszcze nie zostały objęte sankcjami, np. zmniejszył się eksport ciężkiego oleju opałowego do Europy. Wiele rafinerii w Rosji zostało całkowicie lub częściowo unieruchomionych. Mimo to obecnie nienormalnie wysokie ceny energii i stałe zużycie rosyjskiej energii w Europie pozwalają na utrzymanie budżetu Rosji z niskim deficytem i czerpanie wysokich zysków z ropy i gazu.

Niektóre rosyjskie banki, ale nie wszystkie, zostały objęte sankcjami blokującymi i nie mogą faktycznie używać dolara w rozliczeniach. Gazprombank może jednak nadal pracować z dolarami, bo zajmuje się eksportem rosyjskiej energii do Europy. Jest to najważniejsze źródło finansowania systemu instytucjonalnego i elit, przynajmniej do 31 grudnia 2022 roku, kiedy to embargo na ropę zaczyna w pełni działać. Paradoksalnie scenariusz przedłużającej się wojny stał się bardziej opłacalny dla rosyjskiej elity przywódczej, gdyż daje nadzieję, że europejska gospodarka nie wytrzyma inflacji, a europejscy populiści (np. Węgry) wymuszą osłabienie sankcji wobec obecnego rządu Rosji.

Rosja wymiera

Liczba ludności Rosji zmniejszyła się średnio o rekordowe 86 000 osób miesięcznie w okresie od stycznia do maja. Spadek ten przewyższa poprzedni rekordowy spadek o 57 000 osób miesięcznie w 2002 roku, kiedy to liczba ludności Rosji zmniejszyła się do 145,3 mln z prawie 146 mln w poprzednim roku. Liczba ludności Rosji spadła do 145,1 mln po spadku o 430 tys. osób, według najnowszego raportu demograficznego Rosstatu. Tempo spadku populacji Rosji wzrosło prawie dwukrotnie od 2021 roku i prawie trzykrotnie od 2020 roku - podał rosyjski serwis The Moscow Times.

REKLAMA

Populacja Rosji jest w niemal stałym spadku od dziesięcioleci, a pandemia koronawirusa doprowadziła do największego naturalnego spadku populacji kraju od końca Związku Radzieckiego w 2021 roku.

Dane Rosstatu wykazały, że naturalna populacja Rosji - liczba, która liczy zarejestrowane zgony i urodzenia, z wyłączeniem skutków migracji - zmniejszyła się o 355 000 w okresie od stycznia do maja 2022 roku.

Pomimo inwazji Rosji na Ukrainę, która według ostatnich szacunków spowodowała śmierć blisko 40 000 rosyjskich żołnierzy, dane Rosstatu pokazały, że liczba zgonów spadła o 36 100 w porównaniu do stycznia-maja 2021 roku i wyniosła 878 300 w styczniu-maju 2022 roku. Liczba urodzeń również spadła o 31 100 i wyniosła 523 200 w tym samym okresie.

Szacuje się, że w międzyczasie Rosję opuściło 75.300 migrantów, czyli o 5.000 mniej niż w styczniu-maju 2021 roku.

REKLAMA

Migracji do stolic regionów, ogólny spadek liczby ludności, drenaż mózgów oraz wyludnianie się małych miast i obszarów wiejskich nabierają tempa. W regionach powstały przesłanki do dążenia do większej autonomii gospodarczej i niezależności od Moskwy, zwłaszcza w tych regionach, w których wcześniej podejmowano próby innowacyjnego i międzynarodowego rozwoju gospodarki. Czas prób wyjścia na prostą dla rosyjskich regionów już minął. Teraz trwa zjazd po równi pochyłej i trudno oczekiwać jakiejkolwiek poprawy.

• Moody's obniża prognozy rozwoju dla krajów G20. Globalne perspektywy "zdecydowanie negatywne"

PolskieRadio24.pl/ MT/ ISPI/ mib