Chiny i Indie głównymi importerami rosyjskich surowców energetycznych. Rosja szuka możliwości poza Europą

Inwazja na Ukrainę odcięła Rosję od świata zachodniego i spowodowała, że stała się ona jeszcze bardziej zależna od Chin i Indii. Te dwa kraje stały się głównymi odbiorcami rosyjskich surowców od czasu nałożenia sankcji przez Unię Europejską.

2022-09-02, 09:09

Chiny i Indie głównymi importerami rosyjskich surowców energetycznych. Rosja szuka możliwości poza Europą — Rosja szuka partnerów eksportowych poza Europą.Foto: shutterstock/LETOPISEC

Aby zadowolić Chiny, rosyjscy przywódcy będą zmuszeni zaakceptować niekorzystne warunki negocjacji handlowych, poprzeć chińskie stanowisko na forach międzynarodowych, a nawet ograniczyć, na prośbę Pekinu, swoje stosunki z krajami takimi jak Indie czy Wietnam - napisał na łamach "Foreign Affairs" Aleksander Gabujew, ekspert z Carnegie Endowment for International Peace w Moskwie.

Gospodarki się uzupełniają

Pekin widzi swoje stosunki z Moskwą jako istotne z wielu powodów. Przede wszystkim gospodarki Rosji i Chin doskonale się uzupełniają. Rosja jest bogata w surowce naturalne, ale potrzebuje technologii oraz inwestycji, podczas gdy Chiny mogą zaoferować technologię i inwestycje, ale brakuje im bogactw naturalnych. Rosja jest także dla Chin kluczowym źródłem broni. Ponadto oba kraje mają podobne podejście do wielu spraw globalnych i powstrzymują się od wzajemnej krytyki w kwestii praw człowieka.

Chiny nie zajęły krytycznego stanowiska wobec działań Rosji, natomiast aby uniknąć ewentualnych konsekwencji gospodarczych ze strony Zachodu, zdecydowały się przestrzegać obostrzeń nałożonych sankcji oraz amerykańskich kontroli eksportowych. Wiele chińskich przedsiębiorstw zamroziło swoje projekty w Rosji, a państwowe spółki energetyczne niechętnie przejmowały rosyjskie aktywa sprzedawane przez firmy zachodnie w obawie, że mogą one podlegać przyszłym amerykańskim sankcjom.

"Jednak przestrzeganie przepisów z zakresu sankcji nie oznacza, że Pekin nie wspiera Moskwy gospodarczo. Chiny skorzystały z zakłóceń spowodowanych wojną, pozycjonując się jako alternatywny rynek dla rosyjskich towarów, które przedtem sprzedawane były na rynku europejskim. W pełni wykorzystały okazję na zakup rosyjskich dóbr za grosze poprzez krótkoterminowe umowy nienarażone na sankcje" - zaznaczył Gabujew.

REKLAMA

Przekierowanie eksportu surowców

Podczas gdy Europa odcina się od rosyjskiej energii i surowców energetycznych, Kreml został zmuszony do przekierowania eksportu do Azji, w szczególności do Chin. W ciągu ostatnich siedmiu miesięcy eksport z Rosji do Chin wzrósł o 48,8 proc. do 61,45 mld dolarów. Natomiast, w tym samym okresie, import z Chin do Rosji wzrósł o 5,2 proc. do 36,3 mld dolarów.

Od czasu inwazji Rosji na Ukrainę pod koniec lutego, import rosyjskiej ropy przez Indie gwałtownie wzrósł. Wczesne dane z czerwca pokazują, że dostawy rosyjskiej ropy do Indii osiągnęły prawie 1 mln baryłek dziennie, co oznacza wzrost z 800 tys. baryłek dziennie w maju. Obecnie rosyjska ropa stanowi 25% indyjskiego importu energii, co jest częściowo spowodowane sankcjami nałożonymi na Iran. Mimo to krytycy obwiniają Indie o finansowanie działań wojennych Rosji na Ukrainie.

Wyższe ceny kompensują spadek wolumenu

Import rosyjskich towarów do Unii Europejskiej wzrósł w ujęciu pieniężnym, mimo że w tym roku zmniejszył się ilościowo z powodu wyższych cen towarów, w tym ropy.

Import UE z Rosji wzrósł o 78,9% w okresie styczeń-czerwiec 2022 roku w stosunku do tego samego okresu w roku ubiegłym, według danych agencji Eurostat. Rosja była trzecim największym dostawcą bloku po Chinach i Stanach Zjednoczonych, ze sprzedażą towarów o wartości 120,4 mld euro (122 mld dolarów) w pierwszej połowie 2022 roku. Import ropy wzrósł w tym okresie o 70% do 52 mld euro. Ceny ropy wynosiły średnio ponad 100 dolarów za baryłkę w okresie styczeń-czerwiec 2022 roku. Import gazu ziemnego wzrósł o 240% do 24 mld euro (24,3 mld dolarów), a węgla o 170% do 4,9 mld euro (4,97 mld dolarów) w tym samym okresie.

REKLAMA

Pogłębia się izolacja

"Rosja zmienia się w gigantyczny "Iran Eurazji" - odizolowany, z mniejszą i technologicznie zacofaną gospodarką ze względu na wrogość wobec Zachodu, ale wciąż zbyt duży i ważny, aby został uznany za nieistotny. Chiny staną się największym zewnętrznym partnerem Rosji, głównym nabywcą jej eksportu, ogromnym źródłem importu i kluczowym partnerem dyplomatycznym" - przewiduje Gabujew.

Dodaje, że takie uzależnienie Moskwy od Pekinu zapewni Chinom olbrzymią przewagę i będą zdolne do wymuszenia na władzach rosyjskich wielu ustępstw. Na przykład w negocjacjach nad nowym rurociągiem, który połączy Chiny ze złożami gazu we wschodniej Syberii, Pekin będzie mógł wymusić formułę cenową korzystną dla chińskich klientów.

"Dopóki Chiny zapewnią przepływ gotówki pozwalający na podtrzymanie reżimu i umożliwiający Rosji starcie z Zachodem, Kreml zaakceptuje ich żądania" - prognozował autor.

Zaznacza, że Pekin nie będzie ratował Moskwy ani nie pomoże znacząco w modernizacji rosyjskiej gospodarki, jednak zrobi wystarczająco dużo, aby utrzymać przyjazny reżim na Kremlu, jednocześnie realizując swoje interesy państwowe poprzez kupowanie rosyjskich surowców naturalnych w niskiej cenie i rozwijanie rynku dla chińskiej technologii.

REKLAMA

"Biorąc pod uwagę rosnący wpływ Chin, będą one mogły uzyskać od Rosji także coś, co jeszcze rok temu było nie do pomyślenia - dostęp do zaawansowanej broni i jej projektów, dojście do rosyjskiej Arktyki, zapewnienie Chinom bezpieczeństwa w Azji Centralnej, a także rosyjskie wsparcie w sporach terytorialnych między Chinami a ich sąsiadami" - podkreślił ekspert.