Obrona rodziny i świętości życia. Szczególne przesłanie pontyfikatu Jana Pawła II
2023-04-02, 02:00
Od mszy pontyfikalnej, 22 października 1978 roku, kiedy w homilii apelował o "otwarcie drzwi Chrystusowi", do ostatnich dni naznaczonych cierpieniem i chorobą, papież Jan Paweł II zachęcał do refleksji nad życiem, miłością i odpowiedzialnością, oraz powołaniem człowieka do świętości. Jednym z najważniejszych przesłań tego pontyfikatu były godność i wartość człowieka, stworzonego na obraz i podobieństwo Boga.
18 lat temu, 2 kwietnia 2005 roku, zmarł Jan Paweł II. Zakończył się jego blisko 27-letni pontyfikat, obfitujący w liczbę pielgrzymek, spotkań z wiernymi, opublikowanych dokumentów i papieskiego nauczania.
Jednym z najważniejszych przesłań jego pontyfikatu była obrona rodziny i świętości życia. Papież Polak poświęcił tym kwestiom między innymi dwa dokumenty - adhortację apostolską "O zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym" oraz "List do rodzin".
Jan Paweł II podkreślał, że człowieka nie można zrozumieć bez Chrystusa. Mówił o tym w 1979 roku w homilii wygłoszonej na placu Zwycięstwa (obecnie plac marsz. Józefa Piłsudskiego).
Posłuchaj
O szacunku do drugiego człowieka i jego cielesności, papież mówił w homilii 10 czerwca 1987 roku w Tarnowie, podczas beatyfikacji Karoliny Kózkówny, 16-letniej dziewczyny, która zginęła w 1914 roku z rąk rosyjskiego żołnierza, broniąc swej niewinności. Jan Paweł II powiedział, że postawa Karoliny przypomina współcześnie żyjącym o godności człowieka.
W przemówieniu wygłoszonym w Warszawie w 1987 roku Jan Paweł II podkreślił, że trzeba dbać o to, by warunki życia stawały się coraz bardziej przyjazne człowiekowi.
Posłuchaj
Współczesnemu człowiekowi, zagrożonemu licznymi przejawami zła, szczególnie potrzebne jest Boże Miłosierdzie, mówił Jan Paweł II podczas ostatniej pielgrzymki do Polski w 2002 roku.
Posłuchaj
Uznając prawdę o Bożym pochodzeniu człowieka, Jan Paweł II nauczał, że życie jest darem od Stwórcy, który kocha każdą istotę ludzką. Stąd wynika godność życia ludzkiego i konieczność jego ochrony od poczęcia do starości. Jan Paweł II w encyklice "Evangelium vitae" z 1995 roku wielokrotnie podkreślił, że życie ludzkie jest wartością pierwszorzędną. 4 czerwca 1997 roku w Kaliszu papież przypomniał, że każdy człowiek ma prawo do życia.
Posłuchaj
To w Kaliszu, w czasie mszy św. w sanktuarium św. Józefa, koncelebrowanej z kapłanami - byłymi więźniami niemieckiego obozu koncentracyjnego Dachau, padły często cytowane później, słowa papieża: "Z tego miejsca jeszcze raz powtarzam: naród, który zabija własne dzieci, staje się narodem bez przyszłości. Wierzcie mi, nie było mi łatwo tego powiedzieć z myślą o moim narodzie". W swoim nauczaniu dużo miejsca Jan Paweł II poświęcił budowie "cywilizacji miłości", o której - zapewniał, że nie jest utopią, jest natomiast najważniejszym zadaniem współczesnej rodziny. Używał też pojęcia "cywilizacja życia" przeciwstawiając je "cywilizacji śmierci". W 1997 roku w Kaliszu papież powiedział, że miarą cywilizacji jest jej stosunek do życia.
Posłuchaj
Obronie rodziny i świętości życia papież poświęcił między innymi dwa dokumenty: adhortację apostolską z 1981 roku "O zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym" oraz "List do rodzin" z 1994 roku. Jan Paweł II stanowczo sprzeciwiał się aborcji i eutanazji. Podkreślał, że egoistycznie pojęta wolność prowadzi do tego, że wolnością może cieszyć się tylko silniejszy, a to zagraża pokojowi na świecie.
Posłuchaj
Podczas czwartej pielgrzymki do Polski w 1991 roku Jan Paweł II z mocą apelował do rodaków: "Może dlatego mówię tak, jak mówię, ponieważ to jest moja matka, ta ziemia! To jest moja matka, ta Ojczyzna! To są moi bracia i siostry! I zrozumcie, wy wszyscy, którzy lekkomyślnie podchodzicie do tych spraw, zrozumcie, że te sprawy nie mogą mnie nie obchodzić, nie mogą mnie nie boleć! Was też powinny boleć!". A w Łowiczu w 1999 roku Ojciec Święty mówił: "Tu, z tego miejsca, zwracam się do wszystkich ojców i matek mojej ojczyzny i całego świata, do wszystkich ludzi bez wyjątku: każdy człowiek poczęty w łonie matki ma prawo do życia!".
Jednym z głównych tematów papieskiego nauczania była miłość, rozumiana w wielu aspektach. Jan Paweł II mówił o miłości w rodzinie, między małżonkami, a także w wymiarze społecznym i narodowym. Wielokrotnie przypominał, że człowiek jest stworzony na podobieństwo Boga, czyli zdolny do miłowania i przyjmowania daru miłości. Szuka jej, bo w głębi serca wie, że tylko ona może uczynić go szczęśliwym.
Posłuchaj
Szerokim echem odbiła się homilia wygłoszona przez papieża podczas pielgrzymki do ojczyzny w 1983 roku. 20 czerwca w homilii w czasie mszy na dawnym lotnisku w Muchowcu pod Katowicami, Jan Paweł II przypomniał, że miłość jest większa od sprawiedliwości, a miłość społeczna, która spaja naród, przewyższa sprawiedliwość społeczną. Jan Paweł II podkreślał, że miłość jest nie tylko emocją i potrzebą wewnętrzną człowieka, lecz także wezwaniem. Papież mówił, że wezwanie do miłości jest wpisane w strukturę całego Kosmosu, stanowi jego zasadę.
Posłuchaj
Jan Paweł II przypominał, że człowiek nie może żyć bez miłości - pozostaje dla siebie niezrozumiały, jeśli nie spotka się z miłością. Bóg bowiem jest źródłem wszelkiego "kochania", stąd człowiek tylko w Nim może odnaleźć wzór miłości. W Bogu dokonuje się nieustanny dialog miłości pomiędzy Ojcem, Synem i Duchem Świętym. Przekazywanie doświadczenia miłości najpełniej odbywa się w rodzinie, według papieża, obarczonej wieloma zagrożeniami. W "Liście do rodzin" (1994) Ojciec Święty pisał, że ta wspólnota znajduje się "pośrodku wielkiego zmagania pomiędzy dobrem a złem, między życiem a śmiercią, między miłością a wszystkim, co jest jej przeciwieństwem." W homilii wygłoszonej 20 czerwca 1983 roku podczas mszy na dawnym lotnisku w Muchowcu pod Katowicami, Jan Paweł II podkreślił znaczenie i wartość rodziny we współczesnym świecie.
Posłuchaj
Jan Paweł II przestrzegał przed lekkomyślnym podchodzeniem do spraw rodziny i małżeństwa. W 1991 roku w Kielcach mówił o kryzysie, który dotknął polskie rodziny. Jan Paweł II poruszył kwestię fałszywie pojmowanej wolności, mówiąc, że między innymi z tego powodu zanika czasem prawdziwa więź wewnątrz rodziny.
Jan Paweł II podkreślał, że tylko w rodzinie, gdzie panuje wzajemne zaufanie, można realizować proces wychowania dzieci.
Posłuchaj
Troską Jana Pawła II była przyszłość młodych ludzi, którzy wyjdą z rodzin, w poszukiwaniu swojego powołania. W 1999 roku w Sandomierzu papież podkreślił że czystość serca jest zadana człowiekowi, pozwala mu wybierać w wolności i żyć w prawdzie. Papież zaapelował do wiernych, a szczególnie, jak podkreślił, do młodzieży.
Posłuchaj
Kwestii opieki nad rodziną i każdym człowiekiem na poziomie państwa, Jan Paweł II poświęcił część wystąpienia w polskim parlamencie w 1999 roku. Podczas spotkania z parlamentarzystami papież przestrzegł przed nadużywaniem władzy i korupcją, którą określił jako "zagrożenie dla demokracji". Ojciec Święty zwrócił się też bezpośrednio do parlamentarzystów.
Posłuchaj
Podczas II pielgrzymki do ojczyzny w 1983 roku na Jasnej Górze Jan Paweł II zwrócił się do Polaków ze szczególnym przesłaniem. Nawiązując do słów Apelu Jasnogórskiego, mówił o znaczeniu słowa "czuwam".
Posłuchaj
Papież Franciszek podczas uroczystości kanonizacji Jana Pawła II - 27 kwietnia 2014 roku - nazwał go "papieżem rodziny". W Polsce, od 2005 roku, decyzją Sejmu, 16 października - w rocznicę wyboru w 1978 roku - kardynała Karola Wojtyły na papieża, jest obchodzony Dzień Papieża Jana Pawła II.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok/paw