"Zabić jak najwięcej Niemców, zanim oni nas zabiją". Piotr Kadlčik o powstaniu w getcie warszawskim
- Już po tygodniu od rozpoczęcia wielkiej akcji wywózki, gdy wracali do getta pierwsi, którzy uciekli z transportów (…), było wiadomo, gdzie one jadą i co się dzieje z ludźmi. W grupie, która pozostała w getcie i doskonale wiedziała, co będzie dalej, pojawiła się decyzja: "my nie pójdziemy na Umschlagplatz" - mówił w Polskim Radiu 24 Piotr Kadlčik, były przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.
2023-04-19, 11:55
Powstanie w getcie warszawskim rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 r. Było pierwszym w okupowanej Europie miejskim zrywem przeciw Niemcom, aktem o charakterze symbolicznym, zważywszy na nikłe szanse powodzenia.
W nierównej, trwającej prawie miesiąc walce słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego stawili opór oddziałom SS, Wehrmachtu, Policji Bezpieczeństwa i formacjom pomocniczym. W tym czasie Niemcy zrównali getto z ziemią, metodycznie paląc dom po domu.
Piotr Kadlčik mówił o wydarzeniach poprzedzających wybuch powstania. - W lipcu 1942 r. zaczęła się masowa wywózka, jak się okazało po pierwszym jej tygodniu, do obozów śmierci, co nie było od razu wiadome. Mamy często skłonność do mówienia, że ktoś mógł zrobić to czy tamto, że ci Żydzi mogli wcześniej walczyć, zapominamy jednak o jednej prostej rzeczy. W odróżnieniu od nich my wiemy, lepiej lub gorzej, co było dalej, oni tego nie wiedzieli, funkcjonowali w koszmarnych warunkach na zamkniętym obszarze - przypomniał gość audycji.
Po około tygodniu od rozpoczęcia wywózki stało się jasne, że ludzie wywożeni przez Niemców z getta trafiają do obozu śmierci. Jak zaznaczył gość audycji, ci, którzy pozostali w getcie, podjęli wówczas decyzję o rozpoczęciu powstania. - Oni bardzo jasno zdawali sobie sprawę z tego, że jedynym celem tej walki jest "zabić jak najwięcej Niemców, zanim oni nas zabiją" - dodał gość audycji.
REKLAMA
Posłuchaj
8 maja 1943 r. w schronie przy ul. Miłej 18 samobójstwo popełnił przywódca powstania Mordechaj Anielewicz wraz z grupą kilkudziesięciu bojowników. Nielicznym powstańcom udało się kanałami wydostać z płonącego getta.
Więcej w nagraniu.
* * *
Audycja: Temat dnia / Gość PR24
REKLAMA
Prowadzący: Adrian Klarenbach
Gość: Piotr Kadlčik
Data emisji: 19.04.2022
Godzina emisji: 10.35
REKLAMA
PR24/ka
Polecane
REKLAMA