Święty Jan z Dukli. 27 lat lat temu Jan Paweł II kanonizował polskiego zakonnika

27 lat temu, podczas VI pielgrzymki Jana Pawła II do ojczyzny, papież Polak dokonał kanonizacji Jana z Dukli, zakonnika związanego ze Lwowem. Świętemu przypisuje się cudowne ocalenie miasta przed najazdem kozacko-tatarskim.

Uroczystości kanonizacyjne odbyły się na lotnisku w Krośnie. To urokliwe miasto położone jest kilkanaście kilometrów od Dukli, z której pochodził franciszkanin.

W trakcie homilii wygłoszonej podczas mszy kanonizacyjnej papież wyraził zadowolenie, że uroczystości odbywają się na rodzinnej ziemi Jana z Dukli. Tereny te położone u podnóża Beskidu Średniego były Ojcu Świętemu dobrze znane.

Posłuchaj

Fragmenty mszy kanonizacyjnej Jana z Dukli oraz homilia wygłoszona przez Jana Pawła II (PR, 10.06.1997) 40:46

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

- Wędrowałem tędy wielokrotnie albo w stronę Bieszczad, albo też w kierunku przeciwnym, od Bieszczad, poprzez Beskid Niski, aż do Krynicy - mówił w czasie homilii papież. - Cieszę się, że mogłem jeszcze tu powrócić i właśnie tu pod Cergową [górą niedaleko Dukli – przyp. red.] ogłosić świętym Kościoła katolickiego waszego rodaka i ziomka.

Jan Paweł II w Krośnie przed mszą kanonizacyjną Jana z Dukli, 10.06.1997 r. Fot. PAP/CAF Radek Pietruszka

Żywot świętego

Kanonizowany przez Jana Pawła II zakonnik urodził się ok. 1414 roku w Dukli, miasteczku położonym na szlaku handlowym niedaleko ówczesnej granicy z Węgrami. Jan przez całe swoje życie zakonne związany był z franciszkanami. Początkowo należał do bardziej liberalnego odłamu zakonu, którego członkowie nazywani byli franciszkanami konwentualnymi. Jan habit założył już w dojrzałym wieku, a moment ten poprzedzony był okresem spędzonym w pustelni.

Święty na przestrzeni lat pełnił w zakonie wiele funkcji, aż do przełożonego włącznie. Ze względu na swoje umiejętności lingwistyczne posługiwał wśród ludności niemieckiej, która w czasie akcji kolonizacyjnych osiedlała się na ziemiach polskich. W latach 40. XIV wieku został przeniesiony do Lwowa, gdzie pełnił odpowiedzialną funkcję kustosza. Podległa mu kustodia ruska składała się z siedmiu klasztorów, nad którymi zakonnik sprawował opiekę.

Wkrótce Jan za zgodą przełożonych wstąpił do bardziej radykalnego odłamu franciszkanów, którzy w Polsce nazywani byli bernardynami. Podczas 21 lat spędzonych w habicie bernardyńskim Jan dał się poznać nie tylko jako cierpliwy spowiednik i doskonały kaznodzieja, lecz także jako skromny zakonnik, który niósł pomoc chorym i ubogim.

Swoimi kazaniami i działalnością charytatywną przyciągał do Kościoła katolickiego również wiernych innych wyznań, których w wielokulturowym Lwowie było bez liku. Jan z Dukli przysłużył się lwowianom za życia, ale także... po śmierci.

Zgodnie z legendą zakonnik miał uratować miasto w czasie powstania Chmielnickiego. Gdy w 1648 roku pod mury miasta podeszły wojska kozacko-tatarskie, na niebie objawiła się postać wznoszącego modły Jana z Dukli. Przestraszeni tym widokiem nieprzyjaciele odstąpili od oblężenia. Wydarzenie to Jan Matejko uwiecznił na obrazie "Bohdan Chmielnicki z Tuhaj-Bejem pod Lwowem".

W 1733 roku papież Klemens XII ogłosił Jana z Dukli błogosławionym, a sześć lat później patronem Korony i Litwy.

Jan Matejko, "Bohdan Chmielnicki z Tuhaj-bejem pod Lwowem", 1885 r. Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie/domena publiczna

Ponadczasowy ekumenizm

Kult Jana z Dukli zrodził się zaraz po jego śmierci w 1484 roku. Szacunkiem darzyli go chrześcijanie wszelkich wyznań. Przy grobie zakonnika przez wieki modlili się katolicy, Ormianie i prawosławni. Można powiedzieć, że bernardyn przyczynił się do rozwoju akcji ekumenicznej, tak bardzo ważnej dla Jana Pawła II.

Nie dziwi więc, że na uroczystościach kanonizacyjnych Jana z Dukli obecni byli także duchowni prawosławni i greckokatoliccy. Nie zabrakło również przedstawicieli katolickiej diecezji lwowskiej.

Jan z Dukli błogosławi Najświętszym Sakramentem broniących Lwów przed Kozakami, Tatarami i Turkami w r. 1475., pocztówka z pocz. XX w. wg obrazu Tadeusza Popiela. Fot. Polona/domena publiczna

Kanonizacja XV-wiecznego zakonnika miała miejsce w czasie VI pielgrzymki papieża Polaka do ojczyzny. Podróż apostolska pod hasłem: "Chrystus wczoraj, dziś i na wieki", odbyła się w dniach 31 maja – 10 czerwca 1997 roku. W czasie tych jedenastu dni Ojciec Święty odwiedził wiele miast, wziął też udział w 46. Międzynarodowym Kongresie Eucharystycznym we Wrocławiu.

Wieczorem 9 czerwca Jan Paweł II dotarł do Dukli, gdzie modlił się przy grobie, jeszcze wówczas błogosławionego, bernardyna. Przed przybyciem do rodzinnego miasta zakonnika papież przebywał w Krakowie, gdzie dokonał pierwszej na ziemiach polskich kanonizacji. Do grona świętych zaliczona została wówczas królowa Jadwiga.

Liczne beatyfikacje i kanonizacje były cechą charakterystyczną pontyfikatu Jana Pawła II. Papież Polak przez niemal 27 lat zasiadania na tronie Piotrowym beatyfikował ponad 1300 osób, a świętymi ogłosił niemal pół tysiąca. To więcej niż wszyscy jego poprzednicy razem wzięci począwszy od końca XVI wieku.

th

Przy pisaniu artykułu korzystałem z pracy:

A. K. Sitnik, Święty Jan z Dukli, "Folia Historica Cracoviensia", nr XV/XVI, 2009/2010.