Rok Rodziny Ulmów. Kancelaria Prezydenta zapowiada ważną inicjatywę

Józef i Wiktoria urodzili się w Markowej, tam dorastali, a w 1935 r. zawarli ślub w kościele parafialnym pw. św. Doroty. W rodzinnej wsi postrzegani byli jako ludzie uczciwi, pracowici, wierzący i pełni pasji. Wiktoria zajmowała się domem i dziećmi, udzielała się także w amatorskim teatrze wiejskim. Józef był rolnikiem i działaczem Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej i Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. Trudnił się ogrodnictwem, pszczelarstwem i hodowlą jedwabników, osiągając w tych dziedzinach sukcesy. Jego największą pasją była jednak fotografia, bogato ilustrująca życie jego rodziny i mieszkańców Markowej.

Straceni za ratowanie Żydów

W czasie II wojny światowej Żydzi byli ukrywani w Markowej przez kilka rodzin, ale największą grupę w swoim domu przyjęli Ulmowie. Zostali za to zamordowani 24 marca 1944 r. przez Niemców. W masakrze zginęło wówczas 16 osób. Najpierw Żydzi - dwie córki sąsiadów Ulmów - Goldmanów: Golda (Genia) Gruenfeld oraz Lea Didner wraz ze swoim małym dzieckiem oraz trzech braci Szallów, ich 70-letni ojciec Saul Szall oraz kolejny mężczyzna z rodziny Szallów. Następnie na oczach dzieci Ulmów rozstrzelano Józefa i jego żonę Wiktorię, która była w siódmym miesiącu ciąży. Na końcu zabito dzieci - ośmioletnią Stanisławę, sześcioletnią Barbarę, pięcioletniego Władysława, czteroletniego Franciszka, trzyletniego Antoniego i półtoraroczną Marię. Za ratowanie Żydów zostali beatyfikowani 10 września br. w Markowej, w miejscu ich śmierci.

Proces beatyfikacyjny

Proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów trwał w sumie 20 lat. W 1995 r. Wiktoria i Józef Ulmowie zostali uhonorowani przez izraelski Instytut Yad Vashem pośmiertnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, a w 2010 r. przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Od 2018 r., na wniosek prezydenta RP Andrzeja Dudy, obchodzony jest ustanowiony przez Sejm i Senat RP Narodowy Dzień Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

Na 51 krajów świata, Polacy są największą grupą narodowościową wśród Sprawiedliwych (7232 osób) pomimo tego, że na terenie Generalnego Gubernatorostwa (okupowane przez Niemcy tereny Polski) pomaganie Żydom karane było śmiercią.

Inicjatywa Kancelarii Prezydenta 

W roku 2024, ustanowionym Rokiem Ulmów, Kancelaria Prezydenta dalej będzie upowszechniać w Polsce i na świecie wiedzę o ich dziedzictwie. Poinformowała o tym w mediach społecznościowych szefowa Kancelarii Grażyna Ignaczak-Bandych. Przypomniała, że rok temu Franciszek zatwierdził dekret o męczeństwie Rodziny Ulmów, co otworzyło drogę do ich beatyfikacji.

W lipcu posłowie postanowili, że rok 2024, w którym minie 80 lat od zamordowania rodziny Ulmów, będzie rokiem tej rodziny. "Rodzina Ulmów należy do licznego grona bohaterskich Polaków, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów skazanych przez Niemców na zagładę" - wskazano w uchwale.

• "Psalmy Pokoju i Dziękczynienia". Uroczysty koncert w Watykanie uczcił pamięć rodziny Ulmów
• Multimedialny projekt "Rodzina Ulmów" dla uczniów i nauczycieli. Wirtualne zwiedzanie muzeum w Markowej

IAR/kg