Zmiany w lekturach, wygaszanie HiT-u, nowe wytyczne. Zaczyna się rewolucja w szkole

W nowym roku szkolnym będzie obowiązywała odchudzona podstawa programowa (z wyjątkiem klas I-III). Wymagania w przypadku 18 przedmiotów zostały uszczuplone o ok. 20 proc.

"Od dziś zarówno nauczyciele, jak i uczniowie będą mogli spokojniej, bardziej wnikliwie zapoznawać się z zagadnieniami poruszanymi na szkolnych zajęciach. Młodzież zyska czas na poszerzanie swoich zainteresowań czy zacieśnianie rówieśniczych relacji, a Państwo, Szanowni Rodzice, przestrzeń do budowania rodzinnych więzi" - napisała w liście do dyrektorów szkół i nauczycieli, uczniów i ich rodziców minister edukacji Barbara Nowacka.

Posłuchaj

Zmiany w szkołach. Relacja Martyny Szymczakowskiej (IAR) 0:48

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

 

Lektury

Od września wprowadzone zostały zmiany na liście lektur.

• Nie będzie na niej "Konrada Wallenroda";
• Obowiązkowa odtąd będzie "Rota", z kolei "Odprawa posłów greckich" stanie się lekturą uzupełniającą;
• Niektóre lektury, jak "Pan Tadeusz", będą czytane we fragmentach.

Jednakże jeśli nauczyciel będzie nalegał, by dana lektura została przeczytana i omówiona w całości, będzie taka możliwość.

Uczniowie z Ukrainy

Od nowego roku szkolnego wszystkie dzieci z Ukrainy mieszkające w Polsce mają obowiązek - od "zerówki" - uczęszczania na zajęcia w polskiej szkole.

Obowiązuje jeden wyjątek. Uczniowie z klasy programowo najwyższej - w szkole funkcjonującej w ukraińskim systemie oświaty - nie zostaną objęci obowiązkiem uczęszczania do polskich szkół. Mogą dokończyć edukację w formie online.

Zobacz też:

• Większość dzieci nie chce być już aktorką czy strażakiem. Marzą o byciu influencerem

Najważniejsze zmiany w roku szkolnym 2024/2025 dotyczące uczniów z Ukrainy:

• Jeśli dzieci będą uczęszczać do polskiej szkoły, ich rodziny będą mogły otrzymać świadczenia 800+ oraz Dobry Start;
• Liczebność w klasach I-III szkoły podstawowej może zostać zwiększona o obywateli Ukrainy. Będą mogły one liczyć 29 uczniów. Przykładowo, jeśli klasa liczy 25 dzieci, dyrektor będzie mógł dołączyć do niej czworo uczniów z Ukrainy; jeśli 26 - troje, a gdy już 27 - dwoje. Limity wzrosną też m.in. w przedszkolach i świetlicach;
• Będzie możliwość zatrudnienia asystenta międzykulturowego. Jego zdaniem będzie pomaganie uczniom, którzy nie mają polskiego obywatelstwa, w kontaktach ze środowiskiem szkolnym, a ponadto współdziałanie z ich rodzicami;
• Egzamin ósmoklasisty dla uczniów z Ukrainy będzie przeprowadzany z matematyki i języka obcego nowożytnego. Egzamin z języka polskiego nie będzie obowiązkowy.

Liczba ukraińskich uczniów w polskich szkołach będzie znacznie mniejsza, niż początkowo przewidywano. Wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer poinformowała w Programie 1. Polskiego Radia, że szkoły oczekują mniejszego napływu dzieci z Ukrainy: około 20-30 tys.

Posłuchaj

Katarzyna Lubnauer: przewidujemy znacznie mniej uczniów z Ukrainy (IAR) 0:24

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Ochrona uczniów

Od nowego roku szkolnego we wszystkich typach szkół i przedszkoli publicznych i niepublicznych obowiązywać będą Standardy Ochrony Małoletnich.

• Zawrotna kwota. Wiadomo, ile wydamy na wyprawki szkolne

Do opracowania i wdrożenia  standardów, które mają chronić dzieci przebywające w placówkach przed krzywdzeniem, przemocą, wykorzystywaniem czy zaniedbaniem szkoły i przedszkola, placówki były zobowiązane najpóźniej do 15 sierpnia 2024 r.

Religia i etyka

Odtąd ocena z religii i etyki na świadectwie szkolnym nie będzie wliczana do średniej ocen rocznych.

Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia ws. organizacji lekcji religii, jeśli w klasach chęć do uczestniczenia w nich wyraziło mniej niż siedmioro uczniów, dyrektor szkoły będzie mógł utworzyć grupę z dzieci z innych klas.

Posłuchaj

Katarzyna Lubnauer o religii w szkołach (IAR) 0:29

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Koniec HiT-u

W podstawy programowej, obowiązujące klasy pierwsze szkół średnich, zniknie przedmiot historia i teraźniejszość.

Minister edukacji Barbara Nowacka zapowiedziała wprowadzenie nowego przedmiotu - edukacji obywatelskiej - od roku szkolnego 2025/2026 w klasie II szkoły ponadpodstawowej.

Pierwsza pomoc

Od 1 września 2024 r., w podstawie programowej w wymaganiach z zakresu edukacji przyrodniczej w klasach I-III szkoły podstawowej dodany został wymóg znajomości podstawowych zasad udzielenia pierwszej pomocy.

W kolejnych klasach, zajęcia z udzielania pierwszej pomocy będą odbywać się również podczas zajęć z wychowawcą.

Uczniowie z mniejszości niemieckiej

W nowym roku szkolnym tygodniowy wymiar godzin przeznaczonych na nauczanie języka niemieckiego (w formie dodatkowej) dla uczniów z mniejszości niemieckiej będzie wynosił trzy godziny tygodniowo. Słowem, tyle samo, ile wynosi dla innych języków mniejszości narodowych.

Nowy zawód

W technikach będzie możliwe kształcenie w nowym zawodzie - technika elektromobilności. Jest to nowy zawód wprowadzony do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego.

Egzaminy

Wiosną 2025 r. matura i egzamin ósmoklasisty przeprowadzone zostaną na podstawie wymagań podstawy programowej, a nie jak w ostatnich kilku latach na podstawie wymagań egzaminacyjnych wprowadzonych w związku z pandemią COVID-19.

Zobacz również:

• Ksiądz Jakub Falkowski, pierwszy nauczyciel dzieci niesłyszących na ziemiach polskich
• Wszystkie szkoły świata. Jak wygląda nauka w innych krajach?

Od nowego roku szkolnego maturzyści będą składać tylko raz deklarację dotyczącą egzaminów maturalnych, do których przystąpią wiosną. Będą musieli to zrobić do 7 lutego roku, w którym mają przystąpić do matury. Nie będzie już wstępnych deklaracji składanych we wrześniu.

Zajęcia strzeleckie

Wszystkie szkoły ponadpodstawowe będą miały obowiązek prowadzenia szkoleń strzeleckich w ramach przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa. Szkolenie obejmuje podstawy strzelania z częścią praktyczną prowadzoną z wykorzystaniem bezpiecznych narządzi do ćwiczeń strzeleckich, jak np. broń kulowa, pneumatyczna, repliki broni strzeleckiej (ASG), strzelnice wirtualne czy laserowe.

Przez ostatnie dwa lata szkoły, które na terenie swojego powiatu nie miały dostępu do strzelnic, nie musiały realizować ćwiczeń praktycznych w tym zakresie.

Specjaliści w szkołach

Od roku szkolnego 2024/2025 w pełni mają obowiązywać standardy zatrudnienia w szkołach nauczycieli specjalistów: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych. Standardy określają, ilu nauczycieli specjalistów w przeliczeniu na ilu uczniów ma być zatrudnionych w szkołach.

Rok szkolny 2022/2023 i 2023/2024 były traktowane w przepisach jako okres przejściowy. Standardy w pełni mają obowiązywać od roku szkolnego 2024/2025.

Zgodnie ze standardem łączna liczba etatów specjalistów nie może być niższa niż:

• dwa etaty, które powiększa się o 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 dzieci lub uczniów - jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 100; 1,5 etatu - jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 50 i nie przekracza 100;
• jeden etat - jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 40 i nie przekracza 50;
• 0,8 etatu - jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 30 i nie przekracza 40;
• 0,6 etatu - jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 20 i nie przekracza 30;
• 0,4 etatu - jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 10 i nie przekracza 20;
• 0,25 etatu - jeżeli liczba dzieci lub uczniów wynosi od 1 do 10.

Legitymacje szkolne

Od nowego roku szkolnego 2024/2025 wszyscy uczniowie rozczyniający naukę w klasach I szkół podstawowych i w klasach I szkół ponadpodstawowych otrzymają legitymacje szkolne w formie plastikowej karty, nazywanej dotąd e-legitymacją.

Taką formę muszą mieć wszystkie nowo wydane legitymacje szkolne wydawane po 13 lipca 2024 r. Wszystkie wydane przed tym dniem legitymacje w formie papierowej zachowują ważność do czasu zakończenia nauki przez ucznia w danej szkole.

Wcześniejsza emerytura nauczycielska

Ponadto 1 września weszły w życie przepisy wprowadzające wcześniejsze emerytury nauczycielskie (tzw. emerytury na szczególnych zasadach, nazywane też emeryturami stażowymi lub czarnkowymi).

Zgodnie z nowelizacją Karty Nauczyciela przejść na emeryturę na szczególnych zasadach, czyli w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny (60 lat u kobiet i 65 lat u mężczyzn), będą mogli - po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy - nauczyciele, którzy spełnią następujące warunki:

• Rozpoczęli przed 1 stycznia 1999 r. pracę na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego, mają udokumentowany okres składkowy wynoszący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat "pracy przy tablicy".
• Podstawę do obliczenia emerytury stażowej ma stanowić wysokość składek zewidencjonowanych na koncie nauczyciela, kapitału zakładowego i środków z Otwartych Funduszy Emerytalnych, zewidencjonowanych na subkoncie.
• Nauczyciel, który nabędzie prawo do emerytury na szczególnych zasadach, nie będzie mógł skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia, nawet gdy nie będzie chciał na nią przejść.
• Na emeryturę na szczególnych zasadach będą mogli przejść, począwszy od 1 września 2024 r. (nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r.); od 1 września 2025 r. (nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1966 r., a przed 1 września 1969 r.); od 1 września 2026 r. (nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1969 r.).

Wynagrodzenie dla nauczycieli

"Nieustannie przyglądam się najlepszym rozwiązaniom dotyczącym pragmatyki tego szczególnego zawodu, a zwłaszcza regulacjom odnoszącym się do Państwa roli w oświacie" - zwróciła się do nauczycieli Barbara Nowacka we wspomnianym już liście.

Minister podkreśliła, że "poczucie satysfakcji z codziennej pracy to również godne warunki finansowe".

"Dlatego zapewniam, iż ustalone w styczniu 2024 roku 30- i 33-proc. podwyżki Państwa pensji są jedynie początkiem procesu koniecznych zmian w tym obszarze" - napisała Nowacka.

• Kompetencje przyszłości i trudności codzienności, czyli jak się uczyć języków obcych skutecznie?
• Uczniowie z zakazem korzystania z telefonów. Część szkół w Belgii zdecydowała
• Debata Dwójki: edukacja muzyczna. "Szkoła to rzecz o relacjach ludzi z ludźmi" [ZOBACZ WIDEO]

łl/PAP, IAR, wp.pl