Słynni polscy kardynałowie. Od wybawcy Jagiełły przez króla po papieża

W konklawe po śmierci papieża Franciszka uczestniczy czterech polskich kardynałów - Grzegorz Ryś, Konrad Krajewski, Kazimierz Nycz i Stanisław Ryłko. Stanisław Dziwisz utracił uprawnienia elektorskie po przekroczeniu 80. roku życia. Nigdy jeszcze Polska nie miała wśród purpuratów tylu przedstawicieli jednocześnie. W przeszłości byli jednak tacy, którzy kształtowali losy Kościoła i świat polityki.

Oto lista najbardziej znanych przedstawicieli Polski w Kolegium Kardynalskim:

Zbigniew Oleśnicki

Pierwszy polski kardynał w historii. Był jedną z najważniejszych osobistości  późnośredniowiecznej Polski. Błyskotliwą karierę w hierarchii kościelnej (biskupem krakowskim został w wieku 34 lat) zawdzięczał wstawiennictwu króla Władysława Jagiełły, któremu uratował życie w bitwie pod Grunwaldem. Miał decydujący wpływ na politykę pierwszych Jagiellonów.

Purpurę otrzymał w bardzo burzliwym okresie w historii Kościoła. W 1439 roku na kardynała mianował go papież Eugeniusz IV, a niedługo później antypapież Feliks V. Ostatecznie kapelusz kardynalski założył w 1449 roku. Zmarł sześć lat później.

REKLAMA

Stanisław Hozjusz

Jeden z najwybitniejszych polskich kardynałów, myśliciel, czołowy przedstawiciel kontrreformacji w Polsce i Europie. Zwalczał ruchy reformacyjne (doprowadził do sprowadzenia jezuitów do kraju, wydał mnóstwo prac, w których polemizował z argumentami protestantów), prowadził ożywioną korespondencję z Erazmem z Rotterdamu.

Po studiach w Bolonii i Padwie (uzyskał stopień doktora obojga praw) pracował w kancelarii królewskiej, a po przyjęciu święceń kapłańskich (w 1543) piął się po szczeblach kariery kościelnej. W 1561 roku otrzymał od papieża Pawła IV nominację kardynalską i zaproszenie do Rzymu, by wziąć udział w przełomowym soborze trydenckim. Stał na czele stronnictwa przeciwnemu ustępstwom na rzecz protestantów. W 1565 roku Hozjusz wysuwany był nawet jako kandydat na papieża. Zmarł w 1579 roku.

Jan Kazimierz Waza

Postać, której zapewne niewielu spodziewało się na tej liście. Jan Kazimierz, nim w 1648 roku został królem Rzeczypospolitej, prowadził bardzo bogate życie. Swojego szczęścia szukał poza granicami ojczyny. Przez jakiś czas dowodził wojskiem Habsburgów, a jako wicekról Portugalii spędził dwa lata we francuskiej niewoli. Po opuszczeniu aresztu zamieszkał w Italii, gdzie najpierw wstąpił do zakonu jezuitów, a następnie przyjął kapelusz kardynalski.

Jan Kazimierz słynął z trudnego charakteru, którego nie zmieniło nawet wstąpienie na drogę duchową. Jako zakonnik i kardynał kazał nazywać się "Najjaśniejszym Królewiczem" (był synem króla Zygmunta III Wazy i bratem Władysława IV Wazy). Miał nawet rzec, że "da w gębę każdemu, kto by go inaczej tytułował". Gdy mu odmówiono tych zaszczytów, obrażony opuścił Rzym w 1646 roku i wrócił do Rzeczypospolitej, by dwa lata później zostać jej władcą.

REKLAMA

August Hlond

Po odzyskaniu niepodległości przez Rzeczpospolitą został pierwszym biskupem katowickim, w 1926 roku prymasem Polski, a rok później kardynałem. Podczas konklawe w 1939 roku prasa informowała, że, gdyby zdecydowano się wybrać na papieża nie-Włocha, Hlond był jednym z faworytów do tronu Piotrowego. Po wybuchu II wojny światowej opuścił kraj. Początkowo przebywał w Watykanie, a następnie we Francji, gdzie w 1944 roku został aresztowany przez Niemców.

Kardynał August Hlond. Fotografia z 1932 r. Fot. NAC

Do powojennej, rządzonej przez komunistów Polski wrócił w lipcu 1945 roku. Czynił starania o reorganizację Kościoła i odbudowę świątyń w zniszczonym wojną kraju. W 1946 roku dokonał aktu poświęcenia kraju Niepokalanemu Sercu Maryi na Jasnej Górze. Był rozpracowywany przez komunistyczne służby. Zmarł w 1948 roku.

Stefan Wyszyński

Prymas Tysiąclecia. W czasie II wojny światowej pełnił funkcję kapelana Grupy AK Kampinos. W 1946 roku został biskupem lubelskim, a po śmierci Augusta Hlonda mianowany prymasem Polski. Komunistyczne władze internowały go w latach 1953-1956. W tym czasie otrzymał nominację kardynalską. Był jednym z inicjatorów "Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich" oraz obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski.

REKLAMA

Brał udział w obradach Soboru Watykańskiego II. Jako kardynał-elekt uczestniczył w wyborze czterech papieży - Jana XXIII (1958), Pawła VI (1963), Jana Pawła I (1978) i Jana Pawła II (1978). Zmarł w 1981 roku.

Karol Wojtyła

Jedyny (jak dotąd) Polak, który został biskupem Rzymu. W czasie II wojny światowej uczęszczał na tajne komplety, a święcenie kapłańskie przyjął tuż po wojnie. Uzyskał stopień doktora habilitowanego, wykładał na Wydziale Filozoficznym KUL-u. W 1958 roku (w wieku 38 lat) został biskupem krakowskim, a sześć lat później arcybiskupem. Uczestniczył w obradach Soboru Watykańskiego II, a po uzyskaniu purpury (1967) w dwóch konklawe, które miały miejsce w 1978 roku. Pierwsze wygrał Jan Paweł I, podczas następnego to właśnie Karol Wojtyła został wybrany na przywódcę Kościoła katolickiego. Przyjął imię Jan Paweł II.

Niemal 27-letni pontyfikat Polaka obfitował w wiele wydarzeń, inicjatyw i gestów, które można by określić mianem wyjątkowych lub przełomowych. Bez wątpienia jego pontyfikat zmienił oblicze Kościoła.

Źródło: Polskie Radio

REKLAMA