Od 28 czerwca nowy obowiązek w bankomatach. Zmiany w dostępie do pieniędzy

• Od 28 czerwca 2025 roku wszystkie bankomaty i wpłatomaty w Polsce muszą spełniać nowe wymogi dostępności określone w Polskim Akcie o Dostępności, wynikającym z unijnego Europejskiego Aktu o Dostępności (EAA)
• Zmiany te obejmują zarówno udogodnienia fizyczne, takie jak dotykowe oznaczenia klawiatury czy dostępność architektoniczną otoczenia bankomatu, jak i cyfrowe, w tym tryby głosowe oraz ekrany o wysokim kontraście, co ma ułatwić korzystanie z urządzeń osobom z różnorodnymi niepełnosprawnościami
• Wprowadzenie tych przepisów ma na celu harmonizację rynku, zwiększenie dostępności usług finansowych dla milionów osób z niepełnosprawnościami i seniorów, a także stanowi realizację fundamentalnego prawa człowieka do równego udziału w życiu społecznym i gospodarczym

Zmiany w bankomatach. Polski Akt o Dostępności

Polska implementacja unijnego Europejskiego Aktu o Dostępności (EAA) nałoży na bankomaty i wpłatomaty (a także inne terminale obsługowe) wiele nowych, szczegółowych wymogów. Zmiany te dotyczą zarówno interfejsu fizycznego, jak i cyfrowego urządzeń, mając na celu zapewnienie pełnej dostępności dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.

Jednym z kluczowych udogodnień będzie wielokanałowe przekazywanie informacji. Wszelkie instrukcje widoczne na ekranie bankomatu (kanał wizualny) będą musiały mieć swój odpowiednik dźwiękowy (kanał słuchowy). Bankomaty muszą zostać wyposażone w gniazdo słuchawkowe, które po podłączeniu słuchawek aktywuje specjalny tryb głosowy. Tryb ten będzie odczytywał wszystkie dostępne opcje i instrukcje, co jest fundamentalnym wsparciem dla osób niewidomych i słabowidzących, umożliwiając im samodzielne przeprowadzenie transakcji.

Klawiatury numeryczne w bankomatach zyskają dotykowe oznaczenie na klawiszu "5", co ułatwi orientację osobom niewidomym. Możliwe jest również, że kluczowe elementy urządzenia będą miały opisy w alfabecie Braille'a. Tam, gdzie kolor jest używany do przekazywania ważnych informacji (na przykład zielony przycisk "Akceptuj"), musi pojawić się alternatywny sposób jej przekazania, taki jak tekst, symbol czy dźwięk. Interfejs ekranowy z kolei powinien oferować tryb wysokiego kontrastu, aby ułatwić odczyt osobom słabowidzącym.

Ważnym aspektem jest także wydłużenie czasu na reakcję. Jeśli system bankomatowy wymaga od użytkownika podjęcia działania w określonym czasie, musi o tym informować w sposób wielokanałowy i zapewnić możliwość wydłużenia tego limitu. Urządzenie powinno być również zaprojektowane tak, aby jego obsługa nie wymagała dużej siły fizycznej ani skomplikowanych, precyzyjnych ruchów, a także by unikać konieczności jednoczesnego wciskania kilku przycisków, co ułatwi korzystanie osobom z niepełnosprawnościami ruchowymi.

REKLAMA

Oprócz zmian w samym urządzeniu, banki będą musiały zadbać o dostępność architektoniczną do bankomatu. Oznacza to usunięcie wszelkich fizycznych barier, takich jak schody bez podjazdu, zbyt wysokie krawężniki czy zbyt wąskie przejścia, które mogą uniemożliwiać dotarcie do urządzenia osobom poruszającym się na wózkach inwalidzkich.

Co jeszcze zmieni się dla klientów banków?

Wprowadzenie Europejskiego Aktu o Dostępności wykracza daleko poza same bankomaty, wpływając na kluczowe obszary działalności bankowości detalicznej. Klienci banków odczują zmiany również w:

Bankowości cyfrowej: Strony internetowe i aplikacje mobilne banków będą musiały być zgodne z międzynarodowym standardem Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.1 na poziomie AA. Oznacza to, że cyfrowe usługi bankowe staną się bardziej intuicyjne i dostępne dla wszystkich. Będzie to obejmować m.in. teksty alternatywne dla grafik, odpowiedni kontrast kolorystyczny, możliwość powiększania tekstu, napisy i audiodeskrypcje dla materiałów wideo, pełną dostępność za pomocą klawiatury oraz brak „pułapek klawiaturowych”. Wszystkie te udogodnienia mają sprawić, że korzystanie z bankowości online będzie znacznie łatwiejsze, nawet dla osób korzystających z technologii asystujących, takich jak czytniki ekranu.

Komunikacji i dokumentacji: Banki będą zobowiązane do używania prostego i zrozumiałego języka we wszystkich informacjach kierowanych do konsumentów, w tym w umowach, regulaminach, taryfach opłat i prowizji oraz materiałach marketingowych, unikając specjalistycznego żargonu prawno-bankowego. Poziom zrozumiałości nie powinien przekraczać poziomu B2 według skali Rady Europy. Na żądanie klienta banki będą musiały udostępniać dokumenty w alternatywnych formatach, takich jak alfabet Braille’a, pliki audio, lub dostępne cyfrowo pliki PDF dla osób niewidomych, a także dokumenty z powiększoną czcionką lub o podwyższonym kontraście dla osób słabowidzących.

Dostępnych kanałach kontaktu: Oprócz tradycyjnej infolinii telefonicznej, banki będą musiały oferować alternatywne, dostępne kanały komunikacji z centrum obsługi klienta. Może to być czat tekstowy, umożliwiający komunikację osobom niesłyszącym lub mającym trudności w mówieniu, a także wideotłumacz języka migowego (PJM), zapewniający obsługę klientom głuchym, dla których PJM jest pierwszym językiem.

Jaki jest cel tych zmian?

Głównym celem Europejskiego Aktu o Dostępności jest harmonizacja przepisów w całej Unii Europejskiej, co ma przynieść korzyści zarówno konsumentom, jak i przedsiębiorcom. Dla biznesu oznacza to uproszczenie prowadzenia działalności na jednolitym rynku europejskim – produkt lub usługa raz dostosowana do wymogów EAA będzie mogła być oferowana we wszystkich krajach UE bez dalszych modyfikacji.

Jednak cele EAA wykraczają poza wymiar czysto ekonomiczny. Dyrektywa jest kluczowym narzędziem prawnym wspierającym implementację Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, ratyfikowanej przez Polskę w 2012 roku. W naszym kraju żyje od 4 do nawet 7 milionów osób z niepełnosprawnościami. Równocześnie społeczeństwo szybko się starzeje – na koniec 2023 roku osoby w wieku 60 lat i więcej stanowiły już 26,3 procent populacji, czyli blisko 9,9 miliona osób, a prognozy wskazują, że do 2060 roku połowa mieszkańców Polski będzie miała ponad 50 lat. Starzenie się często wiąże się z naturalnym pogorszeniem sprawności, co bezpośrednio wpisuje się w definicję "osoby z ograniczeniami funkcjonalnymi", do której odnosi się EAA.

REKLAMA

Czytaj także: 

• 4806 zł, czyli tak naprawdę ile? Płaca minimalna 2026 "na rękę"
• 7266 zł brutto dzieli Polskę na pół. Takie są realne zarobki
• Wynagrodzenia rosną, zatrudnienie spada. GUS przedstawił nowe dane

Źródło: UE/Polskie Radio 24/Michał Tomaszkiewicz