Najważniejsze informacje w skrócie:

• Prawie co trzeci pracujący w Polsce (30,3%) może odczuć wpływ generatywnej sztucznej inteligencji na swoje stanowisko, co dotyczy ponad 5 milionów miejsc pracy
• Kobiety są znacznie bardziej narażone na ten wpływ niż mężczyźni, co wskazuje na potencjalne pogłębienie nierówności na rynku pracy
• Spośród 2539 analizowanych zawodów w polskiej Klasyfikacji Zawodów i Specjalności (KZiS), 1294 zawody (51,0%) zaklasyfikowano jako niepodatne na wpływ GenAI. Kolejne 614 zawodów (24,2%) uznano za zawody o minimalnej podatności

AI zabierze nam pracę? NASK: te zawody są najbardziej narażone

50 procent Polaków nie ma powodów do obaw, jeśli chodzi o coraz większe możliwości GenAI – ich zawody są całkowicie niewrażliwe na działania Sztucznej Inteligencji. Powody do zaniepokojenia ma 30 procent naszych rodaków, którzy pracują w profesjach znacznie narażonych na wdrożenie AI.

Raport badawczy "Generatywna sztuczna inteligencja a polski rynek pracy" Ministerstwa Cyfryzacji i NASK – Państwowego Instytutu Badawczego, opracowany we współpracy z Międzynarodową Organizacją Pracy (ILO), rzuca światło na skalę tych zmian w Polsce.

Skala wpływu AI na zawody w Polsce

Od pełnego zagrożenia do całkowitego bezpieczeństwa – zobacz, dlaczego różne profesje inaczej odczują zmiany.

🔴Gradient 4: Wysoka podatność

4,9% zatrudnionych (ok. 817 tys. osób)

Dlaczego istnieje zagrożenie?

REKLAMA

Zadania w tych zawodach są wysoce powtarzalne i opierają się na przetwarzaniu danych, co AI może zautomatyzować szybko i tanio.

Kto głównie?

➡️ Pracownicy biurowi, telemarketerzy, korektorzy tekstu.

🟠Gradient 3: Znaczna podatność

8,6% zatrudnionych (ok. 1,4 mln osób)

Dlaczego istnieje zagrożenie?

REKLAMA

AI może nie zastąpić pracownika, ale ma potencjał do przejęcia znacznej części jego obowiązków, takich jak analiza danych, tworzenie raportów czy generowanie treści.

Kto głównie?

➡️ Specjaliści z różnych dziedzin.

🟡Gradient 2: Umiarkowana podatność

9,6% zatrudnionych (ok. 1,6 mln osób)

Dlaczego istnieje zagrożenie?

REKLAMA

Wpływ AI jest nierównomierny. Część zadań jest podatna na automatyzację, ale wiele innych obowiązków pozostaje poza zasięgiem sztucznej inteligencji.

Kto głównie?

➡️ Technicy i personel średniego szczebla.

🟢Gradient 1: Niska podatność

7,3% zatrudnionych (ok. 1,2 mln osób)

Dlaczego zagrożenie jest niewielkie?

REKLAMA

Ogólna podatność jest niska, a AI może wspierać tylko wybrane, specyficzne zadania bez wpływu na rdzeń pracy.

Kto głównie?

➡️ Pracownicy usług i sprzedawcy.

🔵Strefa bezpieczna: Minimalna i zerowa podatność

Ponad 75% wszystkich zawodów

Dlaczego są bezpieczni?

REKLAMA

Ich praca wymaga umiejętności manualnych, pracy fizycznej, empatii, kreatywności i bezpośrednich relacji międzyludzkich – cech, których obecna AI nie jest w stanie naśladować.

Kto głównie?

➡️ Rzemieślnicy, robotnicy przemysłowi, rolnicy, dekarze.

REKLAMA

Zawody w świetle GenAI. Lista profesji zagrożonych

W grupie najbardziej zagrożonej znajduje się 4,9% wszystkich zatrudnionych w Polsce, co przekłada się na około 817,5 tys. miejsc pracy. Są to zawody, w których GenAI ma potencjał do automatyzacji lub znaczącego przekształcenia większości zadań. Blisko połowa pracowników biurowych (47,2%) znajduje się właśnie w tej grupie. Kobiety stanowią znaczną większość w tym segmencie, z 7,93% wszystkich zatrudnionych kobiet (około 613 tys. osób) pracujących w zawodach z Gradientu 4, w porównaniu do 2,27% mężczyzn (około 204 tys.). To ponad trzykrotnie wyższa reprezentacja kobiet w najbardziej podatnym segmencie rynku pracy.

Dlaczego są wrażliwe? Zawody te często charakteryzują się zadaniami powtarzalnymi, opartymi na danych, które GenAI może efektywnie przetwarzać, generować i analizować. Przykładowe zadania to sporządzanie rejestrów sprzedaży, wystawianie faktur, sprawdzanie poprawności tekstu, czyli prace biurowe i edytorskie.

Pełna lista zawodów zaklasyfikowanych jako najbardziej narażonych na wdrożenie GenAI (z kodem KZiS):

• Telemarketer (524404)
• Fakturzystka (431102)
• Korektor tekstu (441302)
• Operator edytorów tekstu (413103)
• Pracownik do spraw ewidencji ludności (411002)
• Archiwista dokumentów elektronicznych (441401)
• Pracownik informacji turystycznej (422502)
• Bukmacher (421201)
• Informator ruchu pasażerskiego (422501)
• Asystent przetwarzania danych (331404)
• Stenograf-protokolant (334307)
• Urzędnik do spraw paszportów (335402)
• Broker reasekuracyjny (332103)
• Projektant grafiki stron internetowych (216605)
• Analityk baz danych (data scientist) (252102)
• Statystyk (212004)
• Specjalista systemów rozpoznawania mowy (251905)
• Redaktor serwisu internetowego (264207)
• Programista aplikacji mobilnych (251402)
• Redaktor wydawniczy (264104)
• Makler nadzorujący (242103)
• Testerr ystemów teleinformatycznych (251904)
• Specjalista zarządzania dokumentacją (262208)
• Synoptyk (211203)
• Aktuariusz (212001)
• Specjalista do spraw rachunkowości (241103)
• Doradca inwestycyjny (241203)

AI pracujące. Zawody o znacznej podatności

Ta kategoria obejmuje blisko 1,4 miliona miejsc pracy, co stanowi 8,58% zatrudnienia. Najliczniejszą grupą w tym gradiencie są specjaliści, stanowiący 6% ogółu zatrudnienia w Polsce, czyli około 1 milion osób. Ponadto, 17,1% pracowników biurowych wykonuje prace przypisane do Gradientu 3.

REKLAMA

Dlaczego są wrażliwe? Chociaż ich zadania mogą być bardziej złożone niż w Grad. 4, GenAI ma potencjał do wspierania i przekształcania znacznej części ich obowiązków, np. w zakresie analizy danych, tworzenia raportów czy generowania treści.

AI rywalem o pracę? Zawody o umiarkowanej podatności

Gradient 2 obejmuje 9,55% wszystkich pracujących w Polsce, co przekłada się na około 1,6 miliona etatów. W tej grupie dominują technicy i personel średniego szczebla (4% zatrudnienia, 663 tys. miejsc pracy). Charakteryzują się umiarkowaną podatnością na GenAI, która jest jednak połączona z dużą zmiennością, co oznacza, że wpływ AI jest nierównomierny na ich różnorodne zadania.

AI w pracy. Zawody o niskiej podatności (z wysoką zmiennością zadań)

Ten gradient obejmuje 7,32% zatrudnionych, czyli około 1,2 miliona osób, wykonujących zawody, w których tylko wybrane zadania mogą być wspierane przez GenAI. Dominującą grupą są pracownicy usług i sprzedawcy (5,3% zatrudnienia, 881 tys. osób). Niska ogólna podatność na poziomie zawodowym, ale duża zmienność w zakresie zadań oznacza, że niektóre specyficzne zadania mogą mieć podwyższony potencjał automatyzacji.

Zawody z minimalną podatnością na AI oraz całkowitym brakiem podatności

Łącznie trzy czwarte wszystkich zawodów w Polsce (75,2%) nie wykazuje istotnych cech umożliwiających automatyzację zadań przy użyciu dostępnych narzędzi GenAI. Spośród 2539 analizowanych zawodów w KZiS, aż 1294 (51,0%) zaklasyfikowano jako niepodatne, a kolejne 614 (24,2%) jako o minimalnej podatności.

Dlaczego są odporne? Zawody te często wymagają bezpośredniego kontaktu fizycznego, manualnych umiejętności, zdolności interpersonalnych, empatii, czy kreatywnego myślenia w sposób trudny do zautomatyzowania przez obecne AI.

REKLAMA

W zawodach wykazujących brak podatności dominują robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (14% całkowitego zatrudnienia, 2,337 mln osób) oraz rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy (7,5% zatrudnionych, około 1,254 mln osób). Przykładowo, zadania takie jak przygotowanie blachy do robót dekarskich, montowanie rynien, czy krycie dachów charakteryzują się bardzo niską wartością indeksu podatności (od 0.08 do 0.35).

Respondenci w zawodach o wysokiej podatności częściej przewidują, że ich zarobki spadną (41,3%) oraz że będą musieli przebranżowić się (33%). Wzrost poziomu podatności zawodu na GenAI wiąże się z silniejszym poczuciem zagrożenia i większym przewidywaniem istotnych zmian na rynku pracy w perspektywie najbliższych pięciu lat.

Czytaj także: 

• 7266 zł brutto dzieli Polskę na pół. Takie są realne zarobki
• Bezos wziął ślub w Wenecji. Uroczystościom towarzyszy fala protestów
• Ogromne fortuny celebrytów. Kto jest najbogatszy? Przedstawiamy listę

Źródło: NASK/PR24/Michał Tomaszkiewicz