Zegar DNA pomoże złapać przestępców. To klucz do identyfikacji w śledztwach

Polscy naukowcy współtworzyli narzędzie kryminalistyczne, które potrafi oszacować wiek człowieka na podstawie próbki DNA. System opracowany w ramach międzynarodowego projektu VISAGE wykorzystuje zjawisko metylacji DNA. Jak poinformowała prof. Ewelina Pośpiech z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, rozwiązanie to jest testowane w laboratoriach na całym świecie i może usprawnić identyfikację osób w śledztwach.

2025-10-17, 13:09

Zegar DNA pomoże złapać przestępców. To klucz do identyfikacji w śledztwach
Polacy współautorami narzędzia, które odczytuje wiek z DNA. Foto: Science Photo Library/Science Photo Library/East News

Polacy współtworzyli narzędzie, które potrafi "odczytać" wiek z DNA

Polscy naukowcy odegrali kluczową rolę w stworzeniu jednego z najbardziej zaawansowanych narzędzi kryminalistycznych na świecie. System opracowany w ramach projektu VISAGE (Visible Attributes through Genomics) potrafi oszacować wiek człowieka z próbki DNA z dokładnością do kilku lat.

- To naprawdę duża ranga. Narzędzie jest obecnie testowane i walidowane na całym świecie - podkreśliła w rozmowie z Polską Agencją Prasową prof. Ewelina Pośpiech z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, wcześniej związana z Uniwersytetem Jagiellońskim. Projekt, koordynowany przez Erasmus Medical Center w Rotterdamie, realizowało konsorcjum kilkunastu ośrodków europejskich. Polskę reprezentowały Uniwersytet Jagielloński i Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji w Warszawie.

Polski zespół opracował modele predykcyjne służące do określania wieku na podstawie tzw. metylacji DNA - procesu, który zmienia aktywność genów w przewidywalny sposób wraz z upływem lat. Pierwsze tzw. zegary epigenetyczne pojawiły się w 2011 r., jednak "to, co sprawdza się w naukach biomedycznych, niekoniecznie działa w kryminalistyce". W laboratoriach policyjnych materiał biologiczny jest często zniszczony lub bardzo ograniczony, dlatego potrzebne są prostsze, ale wciąż niezwykle precyzyjne rozwiązania.

Zegar, który pomaga w śledztwach

Zespół pod kierownictwem prof. Wojciecha Branickiego opracował pięć modeli predykcyjnych, dopasowanych do różnych tkanek - krwi, nasienia, wymazów z jamy ustnej, kości i chrząstek. Dzięki temu narzędzie można stosować w różnych sytuacjach kryminalistycznych.

- Modele, które stworzyliśmy, są w stanie oszacować wiek z dokładnością do trzech lat, a czasem nawet mniejszą - powiedziała prof. Pośpiech. VISAGE to kompletny system: od izolacji DNA, przez analizę laboratoryjną, po komputerowy program, który generuje wynik. - To w pełni funkcjonalne narzędzie - dodała badaczka.

Obecnie jest ono testowane przez zespoły badawcze na całym świecie, które sprawdzają jego skuteczność w różnych populacjach. Kluczowym elementem modeli jest m.in. gen ELOVL2, którego metylacja zmienia się w sposób stabilny i przewidywalny.

- Można powiedzieć, że on tyka w rytmie kalendarzowego upływu czasu - tłumaczyła prof. z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. VISAGE budzi ogromne zainteresowanie środowisk naukowych i kryminalistycznych. - To duży sukces polskiej nauki i przykład, jak badania podstawowe mogą przełożyć się na praktyczne narzędzia, które pomagają w identyfikacji osób i wspierają śledztwa - podsumowała.

Czytaj także:

Źródło: PAP/tw

Polecane

Wróć do strony głównej