Najważniejsze informacje w skrócie:

• Waloryzacja jako największa zachęta: Proponuje się wprowadzenie ustawowych rozwiązań gwarantujących atrakcyjniejszą waloryzację świadczeń dla seniorów, którzy zdecydują się pracować dłużej, na przykład przez dodatkowe 5 lat po osiągnięciu minimalnego wieku emerytalnego
• Skrócony czas pracy: Wśród pomysłów ułatwiających łączenie pracy z wiekiem starszym znalazły się propozycje 4-dniowego tygodnia pracy lub 6-godzinnego dnia pracy bez obniżania wynagrodzenia
• Podniesienie kwoty wolnej od podatku dla seniorów: Chociaż działa już program ulg podatkowych "Emerytura bez podatku" (PIT-0 dla seniorów), postuluje się podniesienie wysokości kwoty wolnej od podatku w celu lepszej osłony wartości świadczeń

Prawo i Sprawiedliwość deliberowało w Katowicach nad pomysłami dotyczącymi przyszłych obietnic wyborczych. Dużo uwagi poświęcono seniorom oraz osobom, które dopiero będą kończyć aktywność zawodową.

W obliczu rosnącego kryzysu demograficznego i strukturalnego deficytu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), eksperci zaproszeni przez Prawo i Sprawiedliwość, pomimo obniżenia przez partię wieku emerytalnego w 2017 roku, skupili się w dyskusjach nad propozycjami dobrowolnych zachęt, które mają skłonić osoby po 60. (kobiety) i 65. (mężczyźni) roku życia do dalszej aktywności zawodowej.

👵👴 Efektywny vs. ustawowy wiek emerytalny. Jaka jest różnica?

W debacie publicznej często myli się te dwa pojęcia:

⚖️ Ustawowy wiek emerytalny

To minimalny wiek, w którym można przejść na emeryturę (w Polsce 60 lat dla kobiet, 65 dla mężczyzn).

PiS obniżył go w 2017 i deklaruje, że go nie podniesie.

📈 Efektywny wiek emerytalny

To średni wiek, w którym ludzie faktycznie przechodzą na emeryturę.

W Polsce jest on wyższy od ustawowego (ok. 61 lat dla kobiet, 65,5 dla mężczyzn), bo wiele osób pracuje dłużej.

🎯 Jaki jest cel propozycji PiS?

Propozycje (na przykład wyższa waloryzacja za późniejsze przejście na emeryturę) mają na celu podniesienie wieku efektywnego (by ludzie pracowali np. do 62/67 lat), bez ruszania wieku ustawowego.

To sprytny sposób na osiągnięcie celu (więcej pracujących) bez niepopularnej decyzji o podniesieniu granicy 60/65 lat.

"Dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pokazują, że zjawisko to w Polsce rośnie. Na koniec 2024 r. liczba pracujących emerytów z prawem do świadczenia wyniosła 872,6 tys. osób, z czego 556,8 tys. podlegało także ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. W porównaniu z grudniem 2015 r., gdy było ich 575,4 tys., oznacza to wzrost o ponad 50%. Średni wiek pracujących emerytów w grudniu 2024 r. wynosił 67,5 roku – w tym 69,2 roku dla mężczyzn i 66,3 roku dla kobiet – a ponad 96% tej grupy stanowią osoby, które osiągnęły ustawowy wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn)" – napisał w raporcie "Myśląc Polska 2025" poseł Stanisław Szwed, były wiceminister rodziny i polityki społecznej.

Korzyścią, która ma skłonić seniorów do pracy, jest bezpośredni zysk w postaci przyszłego, znacznie wyższego świadczenia. Zgodnie z szacunkami, „efektem opóźnienia przejścia na emeryturę o rok będzie o ok. 8% wyższe świadczenie”. W przypadku kobiet, które często mają niższe kapitały emerytalne, „każdy dodatkowy rok pracy może podnieść wysokość emerytury nawet o kilkanaście procent”.

Pojawiła się także propozycja stworzenia „waloryzacji dwóch prędkości” – podstawowej, która obejmowałaby osoby pobierające świadczenia od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego, oraz podwyższonej, dla osób, które od zakończenia aktywności zawodowej (i pobierania emerytury) wstrzymałyby się na kilka lat.

Dokładnej wysokości atrakcyjniejszej waloryzacji dla osób, które opóźnią przejście na emeryturę, w czasie dyskusji ani w raporcie nie podano. Jako przykład podano opóźnienie wynoszące 5 lat od ustawowego wieku emerytalnego.

Równie istotnym elementem jest zmniejszenie obciążeń fiskalnych dla osób, które pozostają aktywne zawodowo, oraz promowanie dobrowolnego oszczędzania. Tutaj zaproponowano selektywne, dotyczące seniorów podniesienie kwoty wolnej od podatku. To rozwinięcie idei „Emerytura bez podatku” (PIT-0 dla seniorów).

W raporcie rekomenduje się też wspieranie dodatkowych programów zabezpieczenia społecznego (IKE, IKZE, PPE i PPK) poprzez politykę podatkową (rozwiązania w PIT oraz w kwocie wolnej), co ma zachęcać do gromadzenia prywatnego kapitału na starość.

💡 Pomysły na zachęcenie seniorów do dłuższej pracy

Innowacje w organizacji czasu pracy i motywowaniu pracodawców do zatrudniania starszych osób.

🗓️ Elastyczne warunki

Postuluje się 4-dniowy tydzień pracy dla seniorów.

Lub sześciogodzinny dzień pracy bez zmiany wynagrodzenia.

📉 Obniżka kosztów dla firm

Proponuje się wprowadzenie stałej obniżki ZUS, którą płaci pracodawca, aż do momentu utrzymania zatrudnienia seniora.

🎁 Dodatkowe pakiety i urlopy

Propozycja zwiększenia wymiaru urlopu dla pracownika-seniora.

Dodatkowy pakiet medyczny (refundowany przez państwo).

🪑 Ergonomia i dostosowanie

Zapewnienie ergonomicznych i dostosowanych stanowisk pracy.

Promowanie układów zbiorowych (np. stopniowe przejście na emeryturę).

Pozafinansowe zalety dłuższej pracy. Aspekty zdrowotne i społeczne

W dyskusji programowej eksperci zwracają uwagę, że korzyści z dłuższej pracy wykraczają daleko poza aspekty finansowe.

"Dla emeryta pozostanie w stosunku pracy jest znakomitą okolicznością, która poprawia jego kondycję psychiczną, intelektualną, a także fizyczną, gdyż pozostaje aktywny. Bardzo często tzw. skok zerojedynkowy – tzn. przejście z dnia nadzień do bezczynności – jest dla wielu emerytów destrukcyjne i depresyjne. Wielu z nich ma zdolność znalezienia innego zajęcia poza pracą, np. uczestniczenie w uniwersytecie trzeciego wieku, jednak mimo wszystko należy to do rzadkości. Tacy seniorzy są także zainteresowani przedłużeniem działalności zawodowej u ostatniego lub nowego pracodawcy. Potrzebują oni jednak mniejszego obciążenia czasem pracy i dodatkowego wsparcia w postaci dłuższego urlopu i w zakresie opieki medycznej" – przekazał w raporcie profesor Zbigniew Krysiak.

Inne pomysły mające wzmocnić aktywność seniorów

Polityka zwiększenia efektywnego wieku emerytalnego obejmuje również zmianę postrzegania seniorów i dostosowanie infrastruktury.

🗣️ Walka ze stereotypami

Konieczne są działania edukacyjne i medialne, by wytworzyć pozytywne nastawienie społeczne do pracy seniorów.

Zwalczanie stereotypów dotyczących pracowników 60+.

📚 Szkolenia i zmiana kwalifikacji

Należy zapewnić seniorom możliwość korzystania z programów szkoleniowych.

Pozwoli to na zmianę kwalifikacji i rozwój umiejętności.

🤝 Wspieranie wymiany pokoleniowej

Postuluje się stosowanie zasad zarządzania zespołami zróżnicowanymi wiekowo.

Ma to promować wymianę wiedzy i doświadczeń.

🚫 Uchylenie przywilejów

Wskazuje się na konieczność likwidacji przywilejów emerytalnych oraz paraemerytalnych.

Ich utrzymanie negatywnie wpływa na wysokość świadczeń.

Dlaczego PiS zachęca do autopodwyższania wieku emerytalnego?

Mimo że Prawo i Sprawiedliwość w 2017 roku przywróciło niższy, ustawowy wiek emerytalny, co było wyrazem przywrócenia praw nabytych i wolności wyboru obywateli, to dynamiczne zmiany demograficzne zmuszają do aktywnego poszukiwania rozwiązań zwiększających efektywny czas pracy.

📈 Dlaczego PiS chce zachęcać do dłuższej pracy?

Konieczność stabilizacji finansów publicznych i ochrona przyszłych świadczeń to główne cele.

📉 Kryzys demograficzny i luka w FUS

Wieloletni deficyt FUS sięga 65–70 mld zł rocznie.

Prognozowany wzrost liczby osób 80+ to 125% do 2060 roku.

Bez reform, w 2050 r. 1 pracujący będzie przypadać na 1 emeryta.

🛡️ Zapobieganie pauperyzacji

Dłuższa praca jest kluczowa dla samego seniora, zwłaszcza dla kobiet (mają niższe emerytury).

Zachęty mają przeciwdziałać gwałtownemu spadkowi wysokości świadczeń.

🤝 Wzmacnianie inkluzji społecznej

Chodzi o wykorzystanie "ogromnego potencjału" seniorów.

Państwo powinno tworzyć warunki do aktywności społecznej i zawodowej.

Należy przy tym pozostawić prawo do indywidualnej decyzji.

• Oszustwa "na wnuczka" ciągle plagą. Pokaż seniorom obronę "Z-Z-Z", bo tracą po 40 000 zł
• Ponad połowa Polaków chce pracować krócej. Jest nowy raport
• ZUS odsłonił karty. Tyle wynosi średnia emerytura w Polsce

Źródło: PiS/Myśląc Polska 2025/Michał Tomaszkiewicz