Najważniejsze informacje w skrócie: 

• W sejmowej komisji znalazł się projekt likwidacji 800 plus oraz 13-tych i 14-tych emerytur
• Obok likwidacji świadczeń projekt przewiduje także zniesienie podatku dochodowego czyli PIT
• Pomysłodawca uważa, że zniesienie świadczeń i podatku dochodowego będzie korzystne dla obywateli i państwa

800 plus do likwidacji? 

Program 800 plus to dla budżetu koszt ok. 63 mld złotych w 2025 roku. Świadczenie trafia do milionów rodzin. W Sejmie pojawiła się petycja, której autor chce likwidacji programu, ale w zamian oferuje coś innego - likwidację PIT. 

Obok skasowania 800 plus autor petycji chce likwidacji także trzynastek i czternastek dla emerytów. Łączny koszt tych świadczeń trafiających do emerytów (w tym czternastka trafia tylko do najbiedniejszych emerytów, w większości w ogóle nie płacących podatku dochodowego) to ok. 30 mld złotych rocznie. 

⚖️ Likwidacja PIT za 800+ i "trzynastki". Kto by zyskał, a kto stracił?

Symulacja radykalnego pomysłu i jego skutków dla różnych grup.

👨‍👩‍👧‍👦 Rodzina 2+2 (minimalna)

Traci: 1600 zł/mc (2x 800+)

Zyskuje: ok. 306 zł/mc (2x 153 zł)

Bilans: Ogromna strata (-1294 zł/mc)

👨‍👩‍👧‍👦 Rodzina 2+2 (średnia)

Traci: 1600 zł/mc (2x 800+)

Zyskuje: ok. 1000 zł/mc (2x ~500 zł)

Bilans: Lekka strata (-600 zł/mc)

🧍 Singiel (średnia)

Traci: 0 zł

Zyskuje: ok. 520 zł/mc

Bilans: Duży zysk (+520 zł/mc)

👵 Emeryt (minimalna)

Traci: 13. i 14. emerytura (ok. 300 zł/mc)

Zyskuje: 0 zł (już nie płaci PIT)

Bilans: Całkowita strata (-300 zł/mc)

👴 Emeryt (wysoka)

Traci: 13. i 14. emerytura

Zyskuje: Zysk z braku PIT (100-300 zł/mc)

Bilans: Niepewny, ale traci świadczenia

🏛️ Samorządy (Miasta, Gminy)

Traci: Udziały w PIT (miliardy)

Zyskuje: 0 zł

Bilans: Katastrofa finansowa

💡 Wniosek

Na propozycji zyskaliby głównie single i pary bez dzieci o wysokich dochodach. Najmocniej straciłyby rodziny wielodzietne o niskich dochodach oraz najbiedniejsi emeryci.

Świadczenie 800 plus będzie mieć w następnych latach tendencję malejącą - rodzi się coraz mniej dzieci. Widać to już obecnie, w stosunku do 2024 roku wydatki spadły o ok. 1 mld złotych. Z kolei świadczenia dla emerytów będą narastać, bo społeczeństwo jest coraz starsze, a do tego rośnie liczba emerytów z bardzo niskimi świadczeniami. Jest to skutkiem sytuacji na rynku pracy w ostatnich 36 latach - zarówno wielkiego bezrobocia pierwszych kilkunastu lat po transformacji ustrojowej, jak i olbrzymiej popularności tzw. umów śmieciowych w późniejszych latach. 

Zero podatku zamiast 800 plus i trzynastek

W petycji, jak już wspomniano, przewidziane jest coś w zamian za likwidację 800 plus i świadczeń dla emerytów. To likwidacja podatku PIT, czyli podatku dochodowego. Autor petycji zakłada, że w efekcie w kieszeniach Polaków zostałoby wystarczająco dużo pieniędzy, by zastąpić zlikwidowane świadczenia. 

💡 Ile podatku PIT płacisz?

Sprawdzamy, ile realnie zyskaliby pracownicy na likwidacji PIT w zależności od zarobków.

🧑‍🏭 Płaca minimalna

(4666 zł brutto w 2025 r.)

Taki pracownik, dzięki wysokiej kwocie wolnej (30 000 zł), płaci obecnie bardzo niski podatek PIT – po wszystkich odliczeniach jest to zaliczka w wysokości ok. 153 zł miesięcznie.

Tyle też (a nie 800 zł) zyskałby "na rękę" po likwidacji PIT.

👨‍💻 Średnia krajowa

(ok. 8200 zł brutto)

Taki pracownik płaci już 12% PIT od znacznie większej kwoty.

Likwidacja PIT dałaby mu "na rękę" dodatkowo ok. 520 zł miesięcznie.

📊 Wniosek

Likwidacja PIT jest bardzo korzystna dla klasy wyższej, ale prawie niezauważalna dla zarabiających najniższą krajową, dla których strata 800 plus byłaby wielokrotnie wyższa niż zysk z podatku.

Do tego doszłyby inne korzyści - uproszczenie systemu podatkowego, zmniejszenie biurokracji oraz kosztów administracyjnych. 

"Zniesienie podatku PIT byłoby rozwiązaniem powszechnym, z którego skorzystaliby wszyscy podatnicy, w tym emeryci i osoby pracujące wychowujące dzieci. System podatkowy stałby się prostszy, bardziej przejrzysty i sprawiedliwy" - podkreślił autor petycji. 

Dla budżetu państwa, do którego z PIT wpłynie w 2025 roku ok. 75-80  mld złotych (całość PIT to 150-160 mld zł), ta propozycja jest na pierwszy rzut oka korzystna: koszt wypłat wszystkich likwidowanych świadczeń to około 93 mld zł, podczas gdy utrata przychodów to ok. 80 mld zł. Podobnie może się wydawać w przypadku najlepiej zarabiających. Na poziomie średniej krajowej zysku z braku podatku wciąż by nie było: w portfelu zostanie mniej, niż wynosi świadczenie 800 plus. Na poziomie płacy minimalnej pensja netto wzrosłaby tylko o 153 zł. A najbiedniejsi emeryci, którzy obecnie nie płacą podatku dochodowego zyskaliby równe zero, a w zamian nie otrzymaliby ani trzynastki, ani czternastki. 

Warto też pamiętać, że likwidacja podatku dochodowego wymusiłaby kolejną reformę systemu dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Mają one bowiem udział we wpływach podatkowych i stanowi to ich dochód. Budżet państwa musiałby zrekompensować samorządom ubytek w dochodach, którego nie byłyby w stanie pokryć inne podatki - samorządy nie mają udziału w dochodach z VAT. 

🏛️ Dlaczego samorządy (twoje miasto) by zbankrutowały bez PIT?

Pomysł likwidacji PIT ma jedną fundamentalną wadę: zabija samorządy.

💸 Gdzie trafia twój PIT?

Obecnie niemal połowa (ok. 49%) wpływów z twojego podatku PIT nie trafia do budżetu państwa, ale zostaje w Twoim mieście lub gminie.

Drugą połowę dostaje twoje województwo i powiat.

🚌 Co jest z tego finansowane?

Z tych pieniędzy finansowane są szkoły, przedszkola, komunikacja miejska, remonty dróg lokalnych i parki.

💥 Skutek likwidacji PIT

Likwidacja PIT oznacza natychmiastowe bankructwo niemal wszystkich polskich samorządów.

🤔 Konieczność zastępstwa

Budżet państwa musiałby znaleźć inny sposób (np. podnieść VAT lub wprowadzić nowy podatek), by przekazać im pieniądze na funkcjonowanie.

Sejmowa komisja ds. petycji oceni teraz czy skierować projekt do dalszych prac, czy go odrzucić. 

Czytaj także: 

StartFragment

• Im więcej dzieci, tym większe 800 plus? Tak zadziała progresja świadczenia
• Obowiązek pracy, minimalny próg dochodowy. Zmiany w 800 plus dla cudzoziemców
• 800 plus tylko dla pracujących? Pół miliona dzieci na uboczu systemu

Źródło: Fakt/Sejm.gov.pl/Andrzej Mandel