Światło sprzed 13 mld lat. Odkryto ekstremalny "kosmiczny żłobek"

Tak rodziły się galaktyki

Galaktyka Y1 to wręcz ekstremalny "gwiezdny żłobek". Według naukowców gwiazdy rodziły się tam w tempie 180 razy szybszym, niż ma to miejsce obecnie w Drodze Mlecznej. To odkrycie rzuca światło na kwestię rozrostu galaktyk w młodym wszechświecie - a ten, jak się okazuje, był bardzo szybki. 

Naukowcy zaobserwowali obiekt poprzez teleskop Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Zespół anten radiowych wykrył rozgrzaną masę pyłu w Y1, co zresztą stanowi kolejne niezwykłe na skalę galaktyczną odkrycie, ponieważ galaktyka ma znacznie wyższą temperaturę, niż inne podobne obiekty. 

Naukowcy zajrzeli w przeszłość

"Patrzymy wstecz na czasy, gdy wszechświat tworzył gwiazdy znacznie szybciej niż obecnie" - przekazał kierownik zespołu Tom Bakx z Uniwersytetu Technologicznego Chalmers w Szwecji. "Wcześniejsze obserwacje ujawniły obecność pyłu w tej galaktyce, co czyni ją najdalszą galaktyką, w której kiedykolwiek bezpośrednio zarejestrowaliśmy światło pochodzące od pyłu" - tłumaczył. To właśnie te obserwacje nasunęły naukowcom wnioski, że w galaktyce Y1 dochodziło do niezwykle intensywnych procesów gwiazdotwórczych. 

Odkrycie jest dla astronomów wyjątkowo cenne, ponieważ od dawna badali, w jaki sposób powstawały pierwsze gwiazdy we wszechświecie, klasyfikowane jako populacja POP III. Dotychczasowa wiedza wskazuje, że warunki znacznie odbiegały od tych, które można obserwować przy powstawaniu gwiazd współczesnych populacji POP I - takich jak Słońce. 

"Od razu wiedzieliśmy"

Gwiazdy rodzą się zazwyczaj w mgławicach złożonych z gazu i pyłu - takich jak mgławica Oriona. Miejsca te są oświetlane przez młode, masywne gwiazdy, zarówno światłem widzialnym, jak i falami podczerwonymi oraz radiowymi widma elektromagnetycznego. 

"Przy takich długościach fal galaktyka jest rozświetlana przez kłębiące się obłoki świecących ziaren pyłu. Kiedy zobaczyliśmy, jak jasno świeci ta galaktyka w porównaniu z innymi długościami fal, od razu wiedzieliśmy, że mamy do czynienia z czymś naprawdę wyjątkowym" - relacjonował Bakx. 

Radioteleskop ALMA to w istocie 66 anten, rozmieszczonych na pustyni Atacama w Chile, a także instrumentu pasma 9, dostosowanego do określonej długości fal. Temperatura galaktyki Y1 została określona na -180 st. C. I choć wydaje się to bardzo niską wartością, to porównując z innymi galaktykami jest to wręcz "upał". 

"To potwierdziło, że to naprawdę ekstremalna fabryka gwiazd. Chociaż po raz pierwszy widzimy taką galaktykę, uważamy, że może ich być znacznie więcej. Fabryki gwiazd, takie jak Y1, mogły być powszechne we wczesnym Wszechświecie" - przekazał Bakx. 

"Nowa gwiazda" co dwa dni 

Tempo wzrostu galaktyki jest niesamowite - 180 mas Słońca rocznie. Świadczy to o wręcz ekstremalnym tempie "produkcji" gwiazd. Naukowcy przypuszczają jednak, że takie zjawiska mogły być powszechne w młodym wszechświecie, choć pozostaje to ukryte przed ludzkim okiem ze względu na odległość.

Badacze zamierzają wykorzystać wysoką rozdzielczość ALMA do dokładniejszej obserwacji Y1. Niewykluczone jednak, że już teraz rzuciła światło na jedną z kwestii, która wzbudzała zainteresowanie. 

"Galaktyki we wczesnym Wszechświecie wydają się być zbyt młode w stosunku do ilości pyłu, jaką zawierają. To dziwne, ponieważ nie mają wystarczająco dużo starych gwiazd, wokół których powstaje większość ziaren pyłu. Ale niewielka ilość ciepłego pyłu może być równie jasna, jak duże ilości chłodnego pyłu, i właśnie to obserwujemy w Y1. Mimo że te galaktyki [w momencie obserwacji - ok. 13 mld lat temu przyp. red.] są wciąż młode i nie zawierają jeszcze zbyt wielu ciężkich pierwiastków ani pyłu, to jednak są zarówno gorące, jak i jasne" - ocenił Bakx. 

• Nowy trop pochodzenia życia. Wielki kosmiczny wybuch na "bliźniaku" Słońca
• Asteroida przeleciała blisko Ziemi. Za nią dwie kolejne planetoidy
• Kosmiczny wyścig. "Tam chińska noga może stanąć pierwsza"

Źródło: yahoo.com/egz