Najważniejsze informacje w skrócie:

• Przedsiębiorcy w 2026 roku muszą przygotować się na znaczący wzrost minimalnej składki zdrowotnej, która wyniesie 432,54 zł, co stanowi wzrost o 37,3% w stosunku do roku 2025.
• Przyczyną tego skoku jest wygaśnięcie jednorocznej ulgi, która w 2025 roku pozwalała na obliczanie minimalnej podstawy wymiaru składki od 75% minimalnego wynagrodzenia, zamiast standardowych 100%.
• Weto prezydenta wobec planowanej reformy z 4 kwietnia 2025 r. oznacza, że nie tylko nie wprowadzono nowego, korzystniejszego systemu, lecz także nie utrzymano obniżonych obciążeń.

Decyzja głowy państwa ma wymierne skutki dla portfeli. Dla właścicieli firm oznacza to, że w 2026 roku minimalna składka zdrowotna osiągnie poziom 432,54 zł, co w porównaniu do 2025 roku stanowi podwyżkę o 117,58 zł, czyli aż o 37,3 procent. Skok wynika z dwóch powiązanych ze sobą czynników: z planowanej podwyżki płacy minimalnej oraz z przywrócenia pełnej podstawy wymiaru składki.

Zobacz koniecznie: Miliardy wyparowały z NFZ. Odkryliśmy mechanizm "kreatywnej księgowości"

W 2025 roku przedsiębiorcy cieszyli się z pewnej formy korekty, która nie była pełnoprawną reformą, a jedynie jednorocznym, tymczasowym przepisem, obniżającym minimalną podstawę wymiaru składki do 75% minimalnego wynagrodzenia. Z nadejściem 2026 roku zasada ta wygasa, a obowiązek obliczania minimalnej składki od 100% minimalnej pensji powraca, co, w połączeniu ze wzrostem płacy minimalnej, skutkuje gwałtownym podniesieniem obciążeń. Jest to sytuacja, w której system wraca do poprzedniego modelu, ale z wyższymi kwotami bazowymi.

Taka niekonsekwencja i brak długoterminowej wizji w kształtowaniu publicznych danin rodzi krytykę ze strony ekspertów. Konsekwencje są odczuwalne przede wszystkim w sferze planowania finansowego przedsiębiorstw.

- W mojej ocenie taka niestabilność przepisów w obszarze danin publicznych utrudnia przedsiębiorcom planowanie i potęguje niepewność. Zapowiadano zmianę w wyliczaniu składki zdrowotnej, ale realnie przedsiębiorcy otrzymali jedynie roczną ulgę. Po wecie nie ma ani nowego systemu, ani kontynuacji korzystniejszych zasad. System pozostaje taki sam, a obciążenia rosną - skomentował Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy inFakt.

Składka zdrowotna: zasady i nierówności

Ultra-skondensowane zestawienie stawek składki zdrowotnej (9% vs 4,9% vs ryczałt) w systemie wprowadzonym przez Polski Ład.

Kluczowe stawki składki (2025 r.)

🏢 Pracownicy

Umowa o pracę i zlecenie

9%

Brak limitu: Składka rośnie z każdą zarobioną złotówką.

Odliczenie: 0 zł. Cała kwota idzie z kieszeni pracownika.

💼 Podatek liniowy

JDG na zasadach korzystnych

4,9%

Podstawa: Od dochodu. Preferencja dla dobrze zarabiających przedsiębiorców.

Odliczenie: Możliwość odliczenia części składki od dochodu.

📊 Ryczałt

JDG (kwotowa stawka)

~ 770 zł

Podstawa: Składka jest zryczałtowana (kwotowa) i zależy od progu przychodów (nie dochodu).

Korzyść: Najbardziej opłacalna opcja dla ryczałtowców z wysokimi przychodami.

❌ Nierówność systemu

Główna kontrowersja: Im więcej zarabia przedsiębiorca na liniówce/ryczałcie, tym mniejszy procent swoich zarobków oddaje na zdrowie w porównaniu do pracownika etatowego.

Przykład: Dyrektor na etacie może płacić nawet 3 razy więcej (ok. 2000–2200 zł/mies.) niż programista B2B na ryczałcie (ok. 770 zł/mies.), mimo podobnych zarobków netto.

Zmiana minimalnej podstawy składki zdrowotnej uderzy w większość przedsiębiorców, niezależnie od przyjętej formy opodatkowania. Przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych (skala podatkowa) nadal będą odprowadzać 9% od faktycznie uzyskanego dochodu. Podobnie wygląda sytuacja osób na podatku liniowym, gdzie stawka pozostaje na poziomie 4,9% dochodu. Kluczowa zmiana dotyczy dolnej granicy obciążenia: w 2026 roku minimalna miesięczna kwota do zapłaty dla obu tych grup wzrasta do 432,54 zł.

Oznacza to, że nawet te firmy, które w danym miesiącu zanotują niskie przychody lub wręcz stratę, i tak będą musiały uiścić pełną, minimalną składkę zdrowotną. Dla przedsiębiorców korzystających z podatku liniowego pozostaje jednak możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podstawy opodatkowania, choć roczny limit tej ulgi zostanie ustalony i ogłoszony dopiero w grudniu 2025 roku.

Duże zmiany odczują również przedsiębiorcy na karcie podatkowej, dla których składka zdrowotna jest zryczałtowana i stała. Ich miesięczne obciążenie wzrośnie skokowo z 314,96 zł do 432,54 zł. Jedynym mechanizmem łagodzącym ten wzrost jest możliwość odliczenia 19% zapłaconej składki od samego podatku, co w praktyce obniży należny podatek o 82 zł.

Choć ryczałtowcy wciąż płacą składkę zdrowotną uzależnioną od osiąganych progów przychodów, jej dokładna wysokość na 2026 rok jest jeszcze nieznana. Kwoty te zostaną opublikowane dopiero w styczniu 2026 roku, po podaniu przez GUS przeciętnego wynagrodzenia za IV kwartał 2025 roku. Niemniej jednak, z uwagi na ogólne trendy wzrostowe, należy spodziewać się podwyżek we wszystkich trzech dotychczasowych przedziałach przychodowych.

Czytaj także: 

• 7266 zł brutto dzieli Polskę na pół. Takie są realne zarobki
• 4806 zł, czyli tak naprawdę ile? Płaca minimalna 2026 "na rękę"
• Wynagrodzenia rosną, zatrudnienie spada. GUS przedstawił nowe dane

Źródło: InFakt/Michał Tomaszkiewicz