Najważniejsze informacje w skrócie:

• Automatyczna podwyżka: Zakład Ubezpieczeń Społecznych z urzędu, bez konieczności składania jakiegokolwiek wniosku przez beneficjenta, rozpocznie ponowne ustalanie wysokości tych świadczeń.
• Wysokość podwyżki: Dzięki zmianie zasad waloryzacji świadczenia te wzrosną, a miesięczna strata, która do tej pory wynosiła przeciętnie 200–300 zł, zostanie zniwelowana.
• Kluczowe ograniczenie: Nowe przepisy naprawiają błąd tylko na przyszłość, co oznacza, że poszkodowani seniorzy nie otrzymają wyrównania pieniędzy utraconych w latach 2009–2025.

"Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w związku z wejściem w życie ustawy od 1 stycznia 2026 roku, automatycznie, czyli bez konieczności składania jakiegokolwiek wniosku, przeliczy wysokość emerytur przyznanych lub przeliczonych w czerwcu w latach 2009–2019 (tzw. emerytury czerwcowe). Nowe przepisy obejmą również renty rodzinne po osobach, którym ustalono takie świadczenia. ZUS zajmie się tym z urzędu i po ponownym ustaleniu kwoty świadczenia wyda stosowną decyzję. Kluczową informacją dla beneficjentów jest fakt, że jeżeli nowo wyliczona kwota okazałaby się niższa od dotychczasowej, świadczenie pozostanie w dotychczasowej wysokości, chroniąc tym samym interesy emeryta" – podał ZUS w oficjalnym komunikacie.

Nowe regulacje zakładają ponowne obliczenie wysokości emerytury według zasad, które obowiązywałyby, gdyby świadczenie zostało przyznane w innym miesiącu niż czerwiec. Następnie zwaloryzowany kapitał oraz świadczenia zostaną uaktualnione do chwili obecnej.

Wdrożenie ustawy przewiduje następujący harmonogram:

• Wejście ustawy w życie: Ustawa wprowadzająca zmiany ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku
• Data startowa przeliczeń: ZUS ma zacząć przeliczać świadczenia z urzędu od daty 1 lipca 2025 roku
• Termin realizacji: Wszystkie sprawy związane z ponownym wyliczeniem emerytur czerwcowych mają zostać załatwione najpóźniej do 31 marca 2026 roku

Osoby, których świadczenia zostaną przeliczone, uzyskają trwale wyższą emeryturę na przyszłość. ZUS ponownie obliczy wysokość świadczenia ustalonego od czerwca, bazując na ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, eliminując tym samym niekorzystne zasady waloryzacji składek.

📈 Wzrost emerytur "czerwcowych" po przeliczeniu

Kwota podwyżki zależy od zgromadzonego kapitału i roku przejścia na emeryturę. Oto symulacje.

1. Średnia prognozowana podwyżka

📊 Średnia podwyżka miesięczna

Według oficjalnych wyliczeń rządowych, średni wzrost miesięcznego świadczenia ma wynieść:

ok. 220 zł brutto

Większość seniorów może liczyć na wzrost w przedziale 160 zł - 250 zł miesięcznie.

W skrajnych przypadkach (wysoki kapitał) podwyżka może sięgnąć nawet 300–400 zł.

2. Przykłady liczbowe (Symulacje)

👩‍💼 Przykład A – Emerytura przeciętna

Pani Anna (emerytura w czerwcu 2014) | Obecnie: 2800 zł brutto

Przeliczenie (usunięcie "czerwcowej obniżki") uwzględnia brakujące waloryzacje kwartalne.

~200 zł

Prognozowana podwyżka miesięczna

Nowa emerytura: ok. 3 000 zł brutto

👨‍🔧 Przykład B – Emerytura niższa

Pan Jan (emerytura w czerwcu 2011) | Obecnie: 1900 zł brutto

Niższy kapitał początkowy oznacza mniejszy procentowy zysk z przeliczenia.

~130–150 zł

Prognozowana podwyżka miesięczna

Nowa emerytura: ok. 2 040 zł brutto

👑 Przykład C – Emerytura wysoka

Pani Ewa (emerytura w czerwcu 2018) | Obecnie: 4500 zł brutto

Procentowa obniżka uderzała najmocniej kwotowo przy dużej bazie.

~300–350 zł

Prognozowana podwyżka miesięczna

Nowa emerytura: ok. 4 800–4 850 zł brutto

3. Co z wyrównaniem "krótkoterminowym"?

💰 Jednorazowy przelew (wyrównanie)

Ustawa nie odda pieniędzy za lata 2009–2024. Otrzymasz jednorazowy przelew obejmujący różnicę za miesiące od wejścia ustawy w życie (lipiec 2025) do momentu wypłaty (np. luty 2026).

Symulacja: Jeśli Twoja emerytura wzrośnie o 200 zł/mc, otrzymasz wyrównanie za ok. 7–8 miesięcy.

ok. 1400–1600 zł

Jednorazowy przelew wyrównawczy (w lutym 2026)

Emerytury czerwcowe. Kto zostanie objęty przeliczeniem?

Automatycznym przeliczeniem obejmowani są nie tylko emeryci bezpośrednio poszkodowani przez mechanizm czerwcowy. Nowe zasady dotyczą osób, które:

• W latach 2009–2019 przeszły na emeryturę od czerwca lub miały przeliczoną emeryturę od tego miesiąca
• Pobierają rentę rodzinną po zmarłym, któremu ZUS ustalił lub przeliczył emeryturę od czerwca w latach 2009–2019
• Pobierają rentę rodzinną po osobie, która osiągnęła wiek emerytalny, zmarła w czerwcu w latach 2009–2019, ale nie złożyła wniosku o emeryturę

Jeśli wniosek o przeliczenie emerytury czerwcowej został zgłoszony przed 1 stycznia 2026 roku i postępowanie w tej sprawie jest w toku lub trwa przed sądem, ZUS zawiesi postępowanie przewidziane w nowej ustawie. Powróci do niego, gdy wcześniejsze postępowanie zostanie ostatecznie zakończone prawomocną decyzją lub orzeczeniem.

Ograniczenia ustawy naprawcze. Kto nie zostanie objęty wyrównaniem?

Projekt ustawy, choć naprawia błąd systemowy na przyszłość, zawiera bardzo istotne wyłączenia i ograniczenia, które poszkodowani seniorzy muszą wziąć pod uwagę.

Największym "haczykiem" w nowej legislacji jest brak wyrównania za lata wsteczne. Ustawa przewiduje podwyższenie świadczeń jedynie od daty wejścia przepisów w życie (planowo od lipca 2025 r.), co oznacza, że seniorzy nie otrzymają zwrotu pieniędzy za te 5, 10 czy 15 lat, kiedy pobierali zaniżone świadczenie. Utracone kwoty, wynoszące od kilku do kilkunastu tysięcy złotych skumulowanej straty, przepadają bezpowrotnie.

Ponadto, obowiązują następujące ograniczenia:

• Brak odsetek: Ustawa nie przewiduje wypłaty odsetek za czas, w którym państwo dysponowało środkami, które powinny trafić do emerytów.
• Spadkobiercy bez renty rodzinnej: Jeśli poszkodowany "emeryt czerwcowy" zmarł przed wejściem w życie ustawy, a jego rodzina nie pobiera renty rodzinnej (np. wdowa ma własną, wyższą emeryturę), to roszczenie o naprawienie krzywdy wygasa wraz ze śmiercią emeryta.
• Wyrównanie tylko częściowe: Wyrównania wypłacane seniorom będą dotyczyć tylko okresu od rozpoczęcia przeliczeń (planowo lipiec 2025 r.) do momentu wydania nowej decyzji, a nie za lata 2009–2024.

Emerytury czerwcowe. W czym tkwi problem?

Emerytury czerwcowe to potoczna nazwa świadczeń emerytalnych, które zostały przyznane osobom składającym wniosek właśnie w czerwcu, w okresie od 2009 do 2019 roku. Mechanizm ten, który Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 15 listopada 2023 roku uznał za niekonstytucyjny, doprowadził do trwałego obniżenia kapitału emerytalnego osób przechodzących na świadczenie w tym konkretnym miesiącu.

Błąd systemowy polegał na tym, że wysokość emerytury, zależna od zwaloryzowanego kapitału początkowego, w przypadku czerwcowych wniosków była zwaloryzowana jedynie rocznie, ponieważ waloryzacja roczna w Polsce odbywa się w czerwcu. Seniorzy, którzy złożyli wniosek w tym pechowym miesiącu, tracili prawo do dodatkowej waloryzacji kwartalnej, z której korzystały osoby przechodzące na emeryturę w maju lub lipcu. Efektem tego był trwale niższy kapitał, a co za tym idzie – niższe świadczenie pobierane do końca życia.

Problem ten dotyczy szerokiej grupy seniorów; szacuje się, że poszkodowanych jest od 95 000 do 100 000 osób, w tym przede wszystkim kobiety urodzone w latach 1949–1959 oraz mężczyźni z roczników 1949–1954. Straty finansowe były wymierne: emerytury te były niższe średnio o 200–300 zł miesięcznie, a skumulowana strata w czasie pobierania zaniżonego świadczenia mogła sięgnąć nawet kilkunastu tysięcy złotych.

Czytaj także: 

• Zakupy emerytów wyraźnie potaniały. Oszczędności poszły na "koszyk pamięci"
• Rząd wyliczył średnie emerytury. Luka równa niemal emeryturze minimalnej
• 13. emerytura 2026 na rękę. Takie plany wypłat ma rząd

Źródło: ZUS/Michał Tomaszkiewicz