Nie do końca wyjaśnione: Patrice Lumumba
- Zamordowany Lumumba przestał być osobą, by stać się całą Afryką, z jej wolą zjednoczeniową, mnożeniem się reżimów społecznych i politycznych, z jej kłótniami, z jej siłą i bezsilnością; on nie był ani nie mógł być bohaterem panafrykanizmu, był on jego męczennikiem - pisał Jean-Paul Sartre.
2013-03-28, 19:00
Posłuchaj
13 lutego 1961 roku władze separatystycznej kongijskiej prowincji Katanga ogłosiły śmierć premiera Patrice'a Lumumby.
Patrice Lumumba urodził się 2 lipca 1925 roku w Onalua na terenie Konga Belgijskiego.Pracę zawodową podjął Lumumba jako urzędnik pocztowy w Stanleyville (obecnie Kisangani). Wcześnie zaangażował się w działalność polityczną, w 1955 roku wstąpił do kongijskiej sekcji Belgijskiej Partii Liberalnej, której czołowi działacze opowiadali się przeciwko utrzymywaniu panowania kolonialnego Belgii.
W październiku 1958 roku utworzył Kongijski Ruch Narodowy (MNC), który stał się pierwsza ogólnokrajową partią polityczną. Stojąc na jej czele, Lumumba głosił bardzo radykalne hasła, domagając się jak najszybszego przyznania niepodległości i jednocześnie postulował przekształcenie kolonii belgijskiej w zjednoczone państwo. Nazwano go wtedy “apostołem jedności”.
Chociaż partia Lumumby wygrała wybory, a on sam zabiegał o funkcję prezydenta i premiera, zmuszony był jednak zrezygnować ze swoich nadziei. Belgowie przewidywali na to stanowisko Josepha Kasavubu, polityka o charakterze zachowawczym, który bez nich nie wyobrażał sobie rozwój niepodległego państwa. Lumumba został tylko premierem.
REKLAMA
Belgowie jednak nie zamierzali tak łatwo dać za wygraną. 6 dni po proklamacji do akcji przeciwko Lumumbie ruszyli jego przeciwnicy polityczni zarówno w kraju jak i za granicą. Nastąpił sprowokowany przez belgijskich dowódców bunt armii kongijskiej. Wkrótce główne miasta kraju zaczęli opanowywać komandosi belgijscy, ingerując w wewnętrzne sprawy kraju. 11 lipca 1960 roku, w wyniku belgijskich intryg, najbogatsza prowincja kraju Katanga ogłosiła niepodległość, oskarżając Lumumbę o uleganie wpływom komunistycznym.
Premier zwrócił się wówczas o pomoc wojskową do ONZ i ogłosił zerwanie stosunków dyplomatycznych z Belgią. Do Konga zaczęły przybywać oddziały ONZ.
Przeciwko Lumumbie wystąpił Kasavubu, który 5 września 1960 odwołał go ze stanowiska premiera i powołał na nie jego przeciwnika Josepha Ileo.
Lumumba z poparciem parlamentu w nocy z 11 na 12 września utworzył nowy rząd i ogłosił usunięcie Kasavubu z funkcji prezydenta. Wtedy to do akcji włączył się szef sztabu armii kongijskiej pułkownik Joseph Mobutu i dokonując zamachu stanu obalił Lumumbę. Po latach okazało się, że Kasavubu i Mobutu byli ludźmi popieranymi przez Stany Zjednoczone.
Obalonemu Lumumbie udało się uciec z aresztu domowego, jednak na początku grudnia 1960 roku został schwytany przez żołnierzy Mobutu. Przetrzymywano go w więzieniu wojskowym w Thysville.
REKLAMA
W styczniu 1961 roku Lumumba został przewieziony do Jadotville na terenie Katangi. Tam na rozkaz belgijskich oficerów został w bestialsko skatowany, a potem 17 stycznia 1961 roku zamordowany. Ciało zostało poćwiartowane, a resztki spalone i rozpuszczone w kwasie. Morderstwo nie spotkało się z żadną reakcją ze strony ONZ. W 1966 roku Mobutu ogłosił Lumumbę bohaterem narodowym.
pjk
REKLAMA