Trudna historia Fabryki Lniarskiej w Żyrardowie. "Największa afera gospodarcza II RP"
- Można mówić o tym, jak wielkich kwot ta sprawa dotyczyła, losu ile osób, czyli ludności miasta Żyrardów, zlokalizowanego między Łodzią a Warszawą, które w zasadzie było miastem jednej fabryki. Kiedy coś działo się z Zakładami żyrardowskimi, których ta afera dotyczyła, to źle działo się też w samym mieście - mówił w Polskim Radiu 24 Jerzy Łazor, historyk.
2024-10-26, 14:30
Upadek miasta, kolonialny protekcjonizm, wyprowadzanie majątku i polityczne machinacje. Tak można opisać największą aferę II Rzeczpospolitej. Sposób przejęcia, a potem zarządzania Fabryką Lniarską w Żyrardowie przez francuski kapitał wstrząsnęły polską polityką, przyniosły ofiary śmiertelne i doprowadziły do największego kryzysu dyplomatycznego w relacjach z sojuszniczą Francją. Winni nigdy jednak nie ponieśli kary.
- W latach 30. wszyscy znali tę aferę, począwszy od polityków, poprzez czytelników prasy. Pisał o niej Miłosz w jednym ze swoich wczesnych wierszy. Kiedyś była to być może największa afera gospodarcza II RP, choć jest, z czego wybierać - mówił Jerzy Łazor.
Posłuchaj
Zdarzeniem, które wyniosło aferę na łamy prasy w całej Polsce, było zabójstwo w kwietniu 1932 r. naczelnego dyrektora fabryki w Żyrardowie, Gastona Koehler-Badina przez byłego pracownika fabryki Juliana Blachowskiego. - To otworzyło puszkę Pandory, wszystkie smutki choroby żyrardowskiej zostały wywleczone na pierwsze strony gazet, co może w sumarycznie było dobre - zauważył. Prasa zainteresowała się wtedy sytuacją pracowników w Żyrardowie, zaś proces Blachowskiego przerodził się w proces nad upadkiem fabryki i wyniszczeniem całego miasta.
Wtedy rozpoczął się również trwający miesiącami konflikt dyplomatyczny na linii Warszawa-Paryż, który doprowadził do ochłodzenia relacji między bliskimi wówczas sojusznikami.
REKLAMA
***
Audycja: TurboHistoria
Prowadzący: Krzysztof Grzybowski
Gość: Jerzy Łazor, historyk gospodarki
Data emisji: 25.10.2024
Godzina emisji: 22.06
PR24
REKLAMA