Krytyk sztuki o mowie Tokarczuk: nowa ideologia potrzebuje nowych mitów

Posłuchaj

Goście audycji "Aria czy barbaria" o mowie noblowskiej Olgi Tokarczuk. Część I (PR24)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Ubiegły tydzień upłynął między innymi pod znakiem odebrania przez Olgę Tokarczuk Nagrody Nobla. Pisarka z okazji tego wydarzenia wygłosiła wykład, który stał się obiektem dyskusji gości zaproszonych do Polskiego Radia 24 przez Magdalenę Piejko: dra Janusza Janowskiego, Krystyny Różańskiej-Gorgolewskiej i Jana Pospieszalskiego.

Powiązany Artykuł

Olga Tokarczuk z literackim Noblem. Magdalena Piejko: to dla nas wielka duma

Dr J. Janowski: wykład Tokarczuk pełen sprzeczności

Doktor Janusz Janowski przyznał, że wykładu Olgi Tokarczuk wysłuchał bardzo uważnie, zaś po jego zakończeniu zaczął odczuwać wobec niej pewne współczucie i to pomimo faktu, że pisarka jest mu obca ideowo.

- To dlatego że po wykładzie osoba pani Olgi Tokarczuk jawiła mi się jako osoba pełna dobrej woli, ale jakoś zagubiona w świecie idei, w świecie faktów. W całym tym wykładzie pojawia się tak wiele sprzeczności wewnętrznych, tak wiele świadectwa niezrozumienia pewnych kwestii, także kwestii filozoficznych - dodał.

>>> [ZOBACZ TAKŻE] Karnkowski o słowach Tokarczuk ws. imigrantów: mają niewielki wpływ na postawy

- Co ciekawe pani Tokarczuk bardzo często wraca do takiego akcentowania konieczności powrotu do rzeczywistości, do realności. Ale z drugiej strony postuluje ten powrót na warunkach mitu. To są zupełnie zaskakujące, zupełnie sprzeczne, wręcz oksymoronicznie brzmiące sformułowania - podkreślił artysta.

"My nie potrzebujemy nowych mitów"

W swoim wykładzie Olga Tokarczuk stwierdziła, że potrzebujemy nowych baśni. O to, czy owo sformułowanie nie jest sprzeczne została zapytana Krystyna Różańska-Gorgolewska.

- Nowe baśnie, tak samo jak nowe mity, mają być podwaliną, nowym korzeniem dla osób, które korzenia i podwalin nie mają. W przypadku twórczości Olgi Tokarczuk, kiedy mówimy o jakiejś potrzebie transgresji, czy wyrażonej w literaturze w ogóle w transgresji, czy tworzenia nowych, fikcyjnych opowieści i światów, to mamy do czynienia z przyszłością. Tylko tej przyszłości brakuje jakiegoś zakorzenienia, jakiejś skały, na której mogłaby się budować. My w Europie Zachodniej, w cywilizacji łacińskiej, mamy taką skałę, na której nasza cywilizacja jest zbudowana - to jest chrześcijaństwo. Mam wrażenie, że Oldze Tokarczuk - świadomie, czy nie - tej skały, tego całego dorobku cywilizacji kultury łacińskiej brakuje. Widzę tutaj zagubienie pisarki - mówiła krytyk sztuki.

>>> [ZOBACZ TAKŻE] Prof. A. Nasiłowska: wielu wybitnych pisarzy nigdy Nobla nie otrzymało

- Nowa ideologia, nowy wspaniały świat, który ma być tworzony, również potrzebuje swoich mitów, potrzebuje też swoich baśni. Kultura łacińska - my te baśnie, mity mamy, nowy świat ich nie ma - dodała.

Powiązany Artykuł

Beatyfikacja kard. Stefana Wyszyńskiego. Powołano komitet organizacyjny

"Rodzaj inżynierii społecznej"

O słowa pisarki został także zapytany Jan Pospieszalski. Muzyk odniósł się do fragmentu krótszego tekstu Olgi Tokarczuk, w którym twierdziła ona, że autor nie tworzy dla wszystkich, ale dla osób im bliskich ideowo.

- To kolejny raz dowodzi, że jesteśmy w obszarze potwornego konfliktu kulturowego. To zarządzanie emocjami, ta władza nad światem, jest pewnym rodzajem inżynierii społecznej, uprawianym przez różne narzędzia. Tę inżynierię społeczną można podzielić na dwa obszary: jeden to zmiana świata, która odbywa się przez siłowe zarządzanie instytucjami i próbę wpływu na postawy ludzi poprzez przemoc - to może być przemoc werbalna, symboliczna, w przypadku Olgi Tokarczuk obawiam się, czy ze smutkiem konstatuję, że ona posługuje się przemocą symboliczną wobec nas, wobec katolików, wobec chrześcijan, wobec patriotów. I jest drugi rodzaj zarządzania światem - poprzez przemianę serc ludzkich - mówił Jan Pospieszalski.

>>> [ZOBACZ TAKŻE] Mowa noblowska Tokarczuk. Dr Kawecki: nie sądziłem, że pojawi się temat cyberbezpieczeństwa

- Ten mijający rok przyniósł nam dwie ważne wiadomości o dwóch ważnych Polakach: Nobel dla Olgi Tokarczuk i beatyfikacja kard. Stefana Wyszyńskiego. Wyszyński należał do postaci, które też uprawiały swoiście inżynierię społeczną. [...] W latach ponurego stalinizmu, w okresie, kiedy ta przemoc instytucjonalna zaopatrzona w 300 tys. stacjonujących w Polsce żołnierzy rosyjskich, w tym okresie pojawia się mąż Boży, kardynał Stefan Wyszyński, który ma odwagę rzucić śmiały program duchowy. Ale on w swoich 9 hasłach nowenny milenijnej dotyczył w 6 punktach spraw społecznych - podkreślił

Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.

* * *

Audycja: "Aria czy barbaria?"
Prowadzi: Magdalena Piejko
Goście: Jan Pospieszalski (muzyk, publicysta), dr Janusz Janowski (muzyk, malarz, filozof), Krystyna Różańska-Gorgolewska (krytyk sztuki)
Data emisji: 14.12.2019
Godzina emisji: 20.06

jmo