Historia

Bitwa pod Gorlicami. Przełom I wojny światowej na froncie wschodnim

Ostatnia aktualizacja: 02.05.2024 05:35
2 maja 1915 roku rozpoczęła się bitwa pod Gorlicami, dzięki której wojskom niemieckim i austro-węgierskim udało się przełamać front rosyjski. Najwyższą ofiarę poniosło w tej operacji blisko 200 tysięcy żołnierzy.
Żołnierze niemieccy na tle Gorlic
Żołnierze niemieccy na tle GorlicFoto: Wikimedia Commons/dp

Wyeliminować Rosję z wojny

Gdy rozpoczęła się operacja gorlicka, I wojna światowa trwała już od niemal roku. Sztaby państw centralnych zdawały sobie sprawę z tego, że prowadzenie wojny na dwa fronty może okazać się zgubne w skutkach. Dodatkowo do walk po stronie ententy lada dzień miały przystąpić Włochy.

Na Zachodzie, po początkowych sukcesach, wojska ugrzęzły i wykrwawiały się w okopach pod Ypres. Znacznie bardziej dynamiczna była sytuacja na Wschodzie: tutaj, po zahamowaniu ofensywy armii rosyjskiej, inicjatywę przejęli Niemcy. Doprowadzili m.in. do rozbicia przeciwnika pod Tannenbergiem. Znacznie gorzej radzili sobie żołnierze austro-węgierscy na południu. W 1915 roku utracili prawie całą Galicję z wyjątkiem Krakowa.

Zmasowany atak

W tej sytuacji cesarsko-królewskim przyszli z pomocą Niemcy. Dzięki przerzuceniu z frontu zachodniego całej 11. Armii, siły państw centralnych zdecydowanie przerosły liczebność wojsk carskich. Dysproporcja w ludziach była ponad dwukrotna (ponad 200 tys. żołnierzy niemieckich i austro-węgierskich przeciw ok. 80 tys. Rosjan), w artylerii - pięciokrotna (1000 do 200 sztuk).

- W walkach brała udział elita wojsk niemieckich i austro-węgierskich - słyszymy w audycji Edwarda Miszczaka z cyklu "Ofiaruję wam krajobrazy". - Nowością taktyczną tej bitwy było zmasowane użycie wielkiej ilości dział na stosunkowo małym odcinku. Ostrzał artyleryjski miał wyprzedzić atak piechoty.

Na odcinku 30 km zgromadzono ok. 1000 dział. W gorlickiej bitwie wyróżnił się dowodzący właśnie artylerią Dywizji Krakowskiej, gen. Tadeusz Rozwadowski. Jak wiele innych starć Wielkiej Wojny, również to okazało się dla Polaków bratobójcze, w niektórych jednostkach stanowili oni większość składu osobowego.


Posłuchaj
10:19 gorlicka-ofensywa___fl-7385_tr_0-0_11991800d618d03600.mp3.mp3 Audycja Edwarda Miszczaka z cyklu "Ofiaruję wam krajobrazy" poświęcona ofensywie gorlickiej.(PR, 14.07.1985)

 

Skutki i ślady bitwy

Po trwającej cztery godziny artyleryjskiej kanonadzie do walk przystąpiła piechota. Pozycje rosyjskie udało się przełamać 5 maja. Carska armia wycofywała się, oddając Niemcom Sanok i Jasło. Operacja gorlicka miała kluczowe znaczenie dla przełamania frontu i doprowadziła do zajęcia przez państwa centralne w sierpniu 1915 roku Warszawy i odepchnięcia Rosjan aż poza ziemie polskie, teren obecnej Białorusi, Litwy i Ukrainy.

Bitwa pozostawiła trwałe znaki na małopolskiej ziemi w postaci nekropolii, w których pochowani są żołnierze obu walczących stron. Jedna z nich, cmentarz na wzgórzu Pustki w Łużnej, to największa nekropolia na terenie Galicji. Spoczywa tam ponad tysiąc żołnierzy, którzy oddali życie w tym epizodzie Wielkiej Wojny.

O ich grobach i o operacji gorlickiej posłuchaj w audycji z cyklu "Ofiaruję wam krajobrazy".

bm

Czytaj także

Bitwa pod Verdun – piekło na ziemi

Ostatnia aktualizacja: 18.12.2020 05:45
W trwającej blisko rok bitwie po obu stronach frontu zginęło, zostało rannych lub wziętych do niewoli nawet 700 tys. żołnierzy. Wydarzenia roku 1916 przeszły do historii jako "piekło Verdun".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Broń chemiczna pod Bolimowem - mgła niosąca śmierć

Ostatnia aktualizacja: 31.01.2024 05:40
- Ci żołnierze jeszcze żywi byli, ale każdy już siny i pianę (w ustach) miał - mówił bohater reportażu "Próba apokalipsy" Krzysztofa Wyrzykowskiego. Żołnierzy zabił użyty wówczas po raz pierwszy nowy rodzaj broni - gaz bojowy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

I wojna światowa a sprawa polska

Ostatnia aktualizacja: 29.04.2015 14:59
Kwiecień to dziewiąty miesiąc Wielkiej Wojny. Polacy walczą w armiach zaborczych. Czy ich celem jest wolna i niepodległa Polska?
rozwiń zwiń