Ochrona krytycznych sektorów gospodarki przed wrogimi przejęciami. UE ma na to sposób

Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, Komisja zaleciła państwom członkowskim rozszerzenie kontroli inwestycji pochodzących z Białorusi i Rosji. Unijne regulacje zachęciły część krajów do wprowadzenia mechanizmu screeningu BIZ. Obecnie taka procedura obowiązuje w 21 spośród 27 państw członkowskich UE. Procedura obejmuje niemal wyłącznie inwestycje typu brownfield, czyli fuzje i przejęcia.

Ochrona sektorów krytycznych

W 2022 r. wpłynęły 1444 wnioski autoryzacyjne dotyczące planowanych przejęć oraz tzw. spraw z urzędu. Spośród złożonych wniosków, 55 proc. zostało poddane formalnemu badaniu, co stanowi wyraźny wzrost w stosunku do 2021 r., w którym procedurą objęto 21 proc. planowanych przejęć.

Wzrost liczby wniosków poddanych screeningowi wynika zarówno z rosnącej popularności tego instrumentu wśród państw członkowskich (w 2022 r. skorzystało z niego 21 państw, w 2021 r. – 11), jak i szerszego zakresu sektorów uznanych przez członków UE za krytyczne.

Zdecydowana większość wniosków, bo aż 86 proc., uzyskała bezwarunkową autoryzację, 9 proc. było dopuszczone warunkowo, 4 proc. zostało wycofane przez zainteresowane strony, a tylko 1 proc. zablokowane. Decyzja o zablokowaniu podejmowana jest przez państwa członkowskie decydujące również, które projekty powinny podlegać ocenie.

Formalne badanie

Najwięcej firm objętych postępowaniem w 2022 r. pochodziło ze Stanów Zjednoczonych (32 proc.), które są od lat największym inwestorem zagranicznym w UE (32,2 proc. wszystkich przejęć i 46,5 proc. projektów greenfield w 2022 r.) oraz Wielkiej Brytanii (7,6 proc.). Natomiast Chiny, uznane za systemowego rywala, znalazły się dopiero na 3. miejscu (5,4 proc.). Bardzo niewielkie znaczenie miały inwestycje z Rosji (1,4 proc. przypadków objętych postępowaniem) i Białorusi (ledwie 0,2 proc.).

Unia Europejska musi balansować pomiędzy utrzymaniem wysokiej atrakcyjności inwestycyjnej a intensywnością regulacji screeningowych. Regulacje te bowiem stanowią formę protekcjonizmu i utrudniają podmiotom zagranicznym dostęp do rynku. Jest to szczególnie ważne w kontekście spowolnienia w globalnych przepływach BIZ.

Napływ BIZ do UE przybrał w 2022 r. wartości ujemne i wyniósł -140 mld EUR, na co wpłynęło wycofanie z Luksemburga w IV kwartale aktywów przez firmę z sektora telekomunikacyjnego. Po wyłączeniu Luksemburga wzrost napływu BIZ do Europy w 2022 r. wyniósł 22 proc. w stosunku do poprzedniego roku. W 2021 r. do państw UE napłynęło 168 mld USD, co stanowi 10 proc. wszystkich BIZ lokowanych w gospodarce światowej.

• Szefowie gabinetów komisarzy za zielonym światłem dla rozpoczęcia negocjacji Ukrainy z Unią Europejską

PolskieRadio24.pl/ IAR/ PIE/ mib