Małe i średnie firmy to trzon polskiej gospodarki. Ich udział w tworzeniu PKB systematycznie rośnie

Sektor przedsiębiorstw wytwarza blisko trzy czwarte wartości PKB (72,3 proc.), przy czym małe i średnie przedsiębiorstwa generują blisko co drugą złotówkę PKB (49,6 proc.). Największy udział w tworzeniu PKB mają mikroprzedsiębiorstwa - około 30,6 proc. (dane za 2019 r.). W grupie MŚP możemy wyróżnić:

• Mikrofirmy - to wszystkie firmy zatrudniające do 10 pracowników i których bilans roczny lub obrót nie przekracza 2 mln euro. Do mikrofirm zaliczamy również tak zwane jednoosobowe działalności gospodarcze. Jest to zdecydowanie najliczniejsza grupa w sektorze MŚP.
• Małe firmy - to kategoria obejmująca przedsiębiorstwa zatrudniające poniżej 50 osób z bilansem rocznym lub obrotem niższym niż 10 mln euro.
• Średnie firmy - czyli największe przedsiębiorstwa zaliczane do sektora MŚP. Są to podmioty, w których zatrudnionych jest mniej niż 250 pracowników i które rocznie wypracowują obrót mniejszy niż 50 mln euro lub bilans roczny poniżej 43 mln euro.

Udział w PKB

Udział przedsiębiorstw w tworzeniu PKB od 2008 r. do 2019 zwiększył się o 1,2 p.p. (z 71,1 proc. do 72,3 proc.), głównie za sprawą małych i średnich firm - ich udział w PKB w tym okresie wzrósł z 47,2 proc. do 49,6 proc.. Poprawa nastąpiła we wszystkich grupach wielkości sektora MSP (mikro - z 29,9 proc. do 30,6 proc., małe - z 7,4 proc. do 8,8 proc., średnie - z 9,9 proc. do 10,2 proc.).

Natomiast udział dużych podmiotów w tworzeniu PKB w analizowanym okresie nieznacznie spadł (23,9 proc. - w 2008 r., 22,7 proc. - w 2019 r.). W tym okresie (2008 vs 2019) liczba aktywnych firm zwiększyła się o 21,4 proc., przy czym wzrosła liczba przedsiębiorstw mikro (o 22,7 proc.) i dużych (o 14,7 proc.), spadła natomiast liczba podmiotów średnich (o 10,2 proc.) i małych (o 8,8 proc.).

Struktura grupy

Analiza struktury branżowej mikro, małych i średnich przedsiębiorstw pokazuje, że najliczniejszą grupę stanowią firmy z sektora Usług (53,0 proc.). Blisko co piąta firma działa w Handlu (21,6 proc.), a prawie co siódma - w Budownictwie (15,5 proc.).

Co dziesiąte przedsiębiorstwo z sektora MSP (10,0 proc.) działa w Przemyśle. Struktura branżowa dużych firm działających w Polsce różni się istotnie od tej dla sektora MSP. Ponad połowa (51,6 proc.) dużych podmiotów prowadzi działalność przemysłową. Rzadziej natomiast niż MSP duże firmy działają w Usługach (31,1 proc.), Handlu (13,7 proc.) i w Budownictwie (3,6 proc.).

Większość (87,2 proc.) wszystkich przedsiębiorców z sektora MSP to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej stanowią 12,8 proc. małych i średnich przedsiębiorstw.

Nowe firmy

W 2021 r., podobnie jak w latach poprzednich, najwięcej firm powstało w następujących działach gospodarki: Budownictwo (72,9 tys.; 19,8 proc. ogółu nowo powstałych firm), Handel i naprawa pojazdów samochodowych (59,6 tys.; 16,2 proc.), a następnie w Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (41,2 tys.; 11,2 proc.), Informacja i komunikacja (30,4 tys.; 8,3 proc.) oraz Przetwórstwo przemysłowe (25,4 tys., 6,9 proc.).

Te same działy charakteryzują się także największą liczbą wykreślonych z rejestru podmiotów (Handel i naprawa pojazdów samochodowych 45,1 tys. - 23,7 proc.; Budownictwo 33,8 tys. - 17,8 proc.; Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 16,6 tys. - 8,7 proc.; Przetwórstwo przemysłowe 16,4 tys. - 8,6 proc.)

Wpływ na rynek pracy

W przedsiębiorstwach sektora MSP pracowało w 2020 roku niemal 6,8 mln osób, tj. 67,8 proc. ogólnej liczby pracujących w sektorze przedsiębiorstw. Tak jak w poprzednich latach najwięcej osób pracowało w mikroprzedsiębiorstwach (blisko 4,2 mln osób - 41,8 proc. ogólnej liczby pracujących w sektorze przedsiębiorstw), znacznie mniej w średnich firmach (ponad 1,5 mln osób), a najmniej w małych (nieco ponad 1,0 mln).

W dużych przedsiębiorstwach - pomimo ich niewielkiej liczebności - ponownie liczba pracujących była większa niż sumarycznie w małych i średnich firmach i wynosiła ponad 3,2 mln osób (32,2 proc. ogólnej liczby pracujących). W porównaniu z rokiem 2019 widoczny jest nieznaczny wzrost liczby pracujących w przedsiębiorstwach mikro (1,4 proc.) i małych (0,8 proc.) i jednocześnie jej spadek w średnich (2,3 proc.) i dużych firmach (1,4 proc.).

Przeciętna wielkość przedsiębiorstwa w Polsce, zarówno pod względem liczby pracujących jak i przeciętnego zatrudnienia, uległa nieznacznemu zmniejszeniu w porównaniu z poprzednim rokiem i w 2020 r. osiągnęła odpowiednio 4,4 pracujących i 3,1 zatrudnionych.

• "Daily Telegraph": Polska wyrasta na przemysłowe centrum Europy

PR24/IAR/PARP/mib