Szykuje się rekordowy rok dla banków. Zyskowności nie przeszkadzają nawet pozwy frankowiczów

W sektorze bankowym w 2022 roku zyski netto na kwotę 19,8 mld zł wypracowało 540 banków (45 komercyjnych i 495 spółdzielczych), a straty netto o wartości 7,4 mld zł poniosło 20 banków (w tym 19 komercyjnych, a w tym 8 oddziałów instytucji kredytowych).

Zyskowność największych banków

Zysk netto PKO Banku Polskiego w 2022 roku wyniósł ponad 3,3 mld zł. Był to najwyższy zysk netto wśród giełdowych banków w Polsce. Zysk ten był także wyższy niż w 2021 roku, kiedy wyniósł 2,9 mld zł.

Zysk PKO Banku Polskiego był wynikiem silnego wzrostu dochodów z działalności podstawowej (o 17,5 proc. rok do roku), kontroli kosztów operacyjnych i ryzyka kredytowego oraz braku istotnych obciążeń nadzwyczajnych. Bank zwiększał także skalę działania, podnosząc aktywa do 431 mld zł i liczbę klientów do 11,7 mln.

Bank Pekao SA w 2022 roku zarobił na czysto 1,7 mld zł. Był to wzrost w porównaniu z 2022 rokiem, kiedy zysk wyniósł 907 mln zł. Zysk ten był także wyższy niż oczekiwania rynku, które zakładały zysk na poziomie 1,3 mld zł.
Świetne wyniki były efektem rosnących dochodów z tytułu odsetek (o 30 proc. rok do roku), opłat i prowizji (o 1 proc. rok do roku) oraz niższych kosztów ryzyka (o 81 proc. kwartał do kwartału). Bank Pekao SA wykazywał się także wysoką rentownością mierzoną zwrotem z kapitału własnego (ROE), która wyniosła 24,2 proc.

Podobnymi sukcesami może pochwalić się bank Santander. Zysk netto z działalności w Polsce w 2022 roku wyniósł prawie 2,8 mld zł. Był to wzrost o 152 proc. w porównaniu z 2021 rokiem, kiedy to zysk wyniósł 1,1 mld zł.

Podobnie jak w innych przypadkach dobre wyniki były efektem rosnących dochodów z tytułu odsetek (o 35 proc. rok do roku), opłat i prowizji (o 10 proc. rok do roku) oraz niższych odpisów na ryzyko kredytowe (o 20 proc. rok do roku). Bank Santander w Polsce wykazywał się także wysoką rentownością mierzoną zwrotem z kapitału własnego (ROE), która wyniosła 14,7 proc.

Tak działają banki

Gdy stopy procentowe rosną, banki mogą czerpać zyski na kilka sposobów.

Marża odsetkowa netto

Banki zarabiają pieniądze, pożyczając po niższych stopach procentowych i udzielając pożyczek po wyższych stopach procentowych. Gdy stopy procentowe rosną, banki mogą pobierać wyższe odsetki od pożyczek i produktów kredytowych, podczas gdy koszt pożyczki może nie wzrosnąć natychmiast. Prowadzi to do wzrostu marży odsetkowej netto, która jest różnicą między odsetkami zarobionymi na pożyczkach a odsetkami zapłaconymi od depozytów i pożyczek. Wyższa marża odsetkowa netto przekłada się na wyższą rentowność banków.

Dochód z odsetek od kredytów

Banki generują dochód z odsetek naliczanych od kredytów. Wraz ze wzrostem stóp procentowych nowe kredyty są udzielane po wyższych stopach procentowych, co prowadzi do wzrostu przychodów z odsetek. Istniejące pożyczki o zmiennym oprocentowaniu również odnotowują wzrost przychodów z odsetek, przyczyniając się do wzrostu zysków banku.

Papiery wartościowe o stałym dochodzie

Banki posiadają w swoich portfelach inwestycyjnych różne papiery wartościowe o stałym dochodzie, takie jak obligacje i rządowe papiery wartościowe. Gdy stopy procentowe rosną, rentowność tych papierów wartościowych nabywanych w nowych emisjach wzrasta, umożliwiając bankom uzyskanie większych dochodów z odsetek od ich inwestycji. Ma to pozytywny wpływ na ich rentowność.

Zarządzanie aktywami i pasywami

Banki angażują się w zarządzanie aktywami i pasywami, aby zapewnić równowagę między swoimi aktywami (kredyty) i pasywami (depozyty). Kiedy stopy procentowe rosną, banki mogą wycenić swoje aktywa szybciej niż swoje pasywa. Oznacza to, że oprocentowanie kredytów i inwestycji rośnie szybciej niż oprocentowanie depozytów i pożyczek. Ta asymetria pozwala bankom uzyskiwać wyższe dochody z odsetek, co prowadzi do wzrostu rentowności.

Konwersja pożyczki o stałym oprocentowaniu

Rosnące stopy procentowe mogą skłonić kredytobiorców posiadających kredyty o zmiennym oprocentowaniu do ich konwersji na kredyty o stałym oprocentowaniu. Konwersja ta umożliwia bankom zablokowanie wyższych stóp procentowych, zwiększając tym samym ich dochody z odsetek i rentowność.

Szykuje się rekordowy rok

Skonsolidowany zysk Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego za I kwartał 2023 r. wyniósł 1 mld 454 mln zł, czyli był wyższy o 28 mln zł niż w analogicznym okresie 2022 r. Zauważono, że depozyty klientów wyniosły 350 mld zł, tj. wzrosły o 29 mld zł rok do roku. Ta informacja zapowiada kolejny dobry rok dla całej branży.

Zyskowności nie przeszkadzają nawet pozwy za kredyty frankowe. Bank podał, że w I kw. 2023 r. liczba pozwów składanych przez posiadaczy kredytów frankowych wyniosła ponad 2,67 tys., co oznacza wzrost o ponad 42 proc. w stosunku do IV kw. 2022 r. oraz o 60 proc. wobec I kw. 2022 r. W efekcie na koniec marca 2023 r. przeciwko bankowi toczyły się 22 193 postępowania sądowe (na 31 grudnia 2022 było ich 19 522) dotyczące kredytów hipotecznych udzielonych w ubiegłych latach w walucie obcej o łącznej wartości przedmiotu sporu prawie 9,05 mld zł (na 31 grudnia 2022 roku było to nieco ponad 7,7 mld zł).

Dodano, że w I kwartale 2023 roku bank zwiększył koszt ryzyka prawnego związanego z kredytami hipotecznymi denominowanymi i indeksowanymi do franków o 967 mln zł. Jednocześnie bank zaznaczył, że do końca I kwartału 2023 roku zarejestrowano 48,1 tys. wniosków o mediacje, 28 564 mediacje zakończyły się pozytywnie, a 10 005 - negatywnie. Łączna liczba ugód zawartych do 31 marca 2023 roku wyniosła 27 405, z czego 26 585 ugód zawarto w postępowaniu mediacyjnym oraz 820 ugód w toku postępowań sądowych.

• Prezes NBP: spodziewamy się spadku inflacji bazowej w kolejnych miesiącach i kwartałach

PolskieRadio24.pl/ IAR/ PAP/ Pekao/ PKO BP/ Santander/ mib