Nowelizacja kodeksu pracy. Wkrótce niezbywalny urlop dla ojców

Obecnie po urodzeniu dziecka kobietom przysługuje 14 tygodni obowiązkowego urlopu macierzyńskiego. Następnie mogą wykorzystać kolejne 6 tygodni urlopu macierzyńskiego i 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego, który może zostać przekazany ojcu dziecka w całości lub w części. Wyłączny urlop ojcowski przysługuje jedynie w wymiarze 2 tygodni, niezależnie od urlopu rodzicielskiego.

Po wprowadzeniu zmian wymiar urlopu rodzicielskiego zwiększony zostanie do 41 tygodni w przypadku ciąży pojedynczej. Z tej puli 9 tygodni stanowić będzie niezbywalną, płatną część urlopu rodzicielskiego do wykorzystania przez jednego z rodziców.

Łagodzenie nierówności

Celem zmian jest zwiększenie zaangażowania mężczyzn w opiekę i łagodzenie nierówności. Podobne rozwiązania były już wcześniej stosowane w innych krajach, w których przynosiły pozytywne rezultaty. W Islandii w wyniku wprowadzonych zmian znacznie wzrosła liczba ojców, którzy zdecydowali się na płatny urlop rodzicielski. Skorzystało z niego aż 85 proc. uprawnionych.

Średnia różnica w zakresie skłonności do podjęcia urlopu rodzicielskiego pomiędzy kobietami i mężczyznami (w tygodniach). Źródło: PIE

Barierą w wykorzystywaniu przez mężczyzn urlopów rodzicielskich jest m.in. kwestia finansowa. W Islandii kilka lat po wprowadzeniu reformy obniżenie kwoty świadczeń z tytułu urlopu rodzicielskiego negatywnie wpłynęło na wykorzystanie ich przez ojców.

W Polsce zasiłek uzyskiwany podczas urlopu rodzicielskiego wyniesie 70 proc. podstawy wymiaru. Matka dziecka będzie miała prawo do złożenia wniosku o równy zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w wysokości 81,5 proc., a zatem więcej niż dla ojca. Ta nierówność może negatywnie wpłynąć na decyzje mężczyzn dotyczące urlopów.

Istnieje potencjał

Chociaż polscy ojcowie rzadko korzystają z urlopów rodzicielskich, istnieje potencjał, by zwiększyć ich zaangażowanie w tym zakresie. W opublikowanym ostatnio artykule zaprezentowano średnią skłonność młodych mężczyzn i kobiet planujących mieć dzieci do wykorzystywania urlopów rodzicielskich w 37 krajach całego świata. Polacy byliby średnio skłonni spędzić na urlopie rodzicielskim około 19, a Polki 37 tygodni. Luka w zakresie skłonności do podjęcia urlopu rodzicielskiego, czyli średnia różnica między kobietami a mężczyznami, wyniosła w Polsce około 18 tygodni.

Widać więc, że fakt, iż dotychczas mężczyźni w Polsce rzadko korzystają z urlopów rodzicielskich, nie wynika wyłącznie z ich preferencji, ale także z innych ograniczeń. Dokonujące się zmiany w Kodeksie pracy mogą być jednym z czynników pozwalających - zwłaszcza w dłuższym okresie - przełamywać te ograniczenia" - napisano w raporcie PIE.

• Praca zdalna czy hybrydowa - co sądzą Polacy? Nowy sondaż

PolskieRadio24.pl/ IAR/ PIE/ mib