Koniec z pracą za darmo. Rząd chce, by każdy staż był płatny
Praca za kawę i "cenne doświadczenie" może wkrótce przejść do historii. Rząd oficjalnie rozpoczął prace nad ustawą, która ma zdelegalizować bezpłatne staże. Może to otworzyć drzwi do kariery dla tysięcy młodych ludzi, których do tej pory nie było stać na pracę za darmo i ponoszenie w tym samym czasie kosztów utrzymania.
Andrzej Mandel
2025-07-24, 10:34
Najważniejsze informacje w skrócie:
- Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej rozpoczęło prace nad ustawą zakazującą bezpłatnych staży
- W resorcie odbyły się prekonsultacje w których wzięły udział organizacje młodzieżowe, studenckie czy przedstawiciele instytucji publicznych
- Zdaniem ministry Agnieszki Dziemianowicz-Bąk ustawa zakazująca bezpłatnych staży będzie "pierwszym krokiem do stworzenia sprawiedliwego systemu"
Resort pracy chce końca bezpłatnych staży
W środę 23 lipca w Ministerstwie Rodziny Pracy i Polityki Społecznej odbyły się prekonsultacje w sprawie ustawy zakazującej bezpłatnych staży. W spotkaniu, obok ministry Agnieszki Dziemianowicz-Bąk i urzędników resortu udział wzięli przedstawiciele organizacji młodzieżowych i studenckich. Do tego obecni byli przedstawiciele organizacji społecznych i instytucji publicznych.
- Rozpoczynamy prace nad ustawą zakazującą stosowania bezpłatnych staży. To pierwszy krok do stworzenia sprawiedliwego systemu, w którym praca, także ta wykonywana przez początkujących pracowników, będzie godnie wynagradzana - powiedziała, cytowana w komunikacie resortu, ministra.
Celem planowanych zmian w przepisach jest wyeliminowanie nieodpłatnych staży. Ma to przełożyć się na zwiększenie ich atrakcyjności nie tylko dla ludzi młodych, ale także dla bezrobotnych czy pracowników zmieniających zawód. Do tego eliminacja bezpłatnych staży ma zwiększyć realną ochronę stażystów oraz zagwarantować, że za pracę dostaną wynagrodzenie.
🚧 Niewidzialna bariera. Jak bezpłatne staże ograniczają dostęp do kariery?
Ekonomiści nazywają to "barierą wejścia na rynek pracy". Wymóg odbycia bezpłatnego stażu, zwłaszcza w dużych miastach, tworzy niewidzialny mur dla utalentowanych osób z mniej zamożnych rodzin. Studenta z małej miejscowości, nawet najzdolniejszego, często po prostu nie stać na to, by przez kilka miesięcy pracować za darmo w Warszawie czy Krakowie, opłacając jednocześnie wynajem i utrzymanie. W efekcie dostęp do kariery w najbardziej prestiżowych branżach (prawo, media, architektura) staje się przywilejem, a nie kwestią kompetencji.
Dlaczego resort pracy chce końca bezpłatnych staży?
Zdaniem Agnieszki Dziemianowicz-Bąk wkraczający na rynek pracy młodzi ludzie to grupa szczególnie narażona na nadużycia oraz na niesprawiedliwe i nierówne traktowanie. Do tego w ramach Unii Europejskiej również trwają prace nad zmianami w przepisach. Przygotowywana jest dyrektywa zakazująca bezpłatnych staży, a rekomendacje do niej zostały przygotowane w trakcie polskiej prezydencji w Unii.
Zakaz bezpłatnych staży nie oznacza, że staże znikną z rynku pracy. Zmiana ma chronić pracowników o niedużym doświadczeniu przed nadużyciami.
- Staże mają pozostać ważnym narzędziem aktywizacji zawodowej i okazją do zdobycia cennego doświadczenia, ale w formie gwarantującej wynagrodzenie i ochronę przed nadużyciami - zaznaczyło ministerstwo w komunikacie.
⚖️ Staż a "okres próbny na czarno". Poznaj swoje prawa JUŻ DZIŚ
Zanim powstanie nowa ustawa, warto znać obecne przepisy. Jeśli Twój "staż" polega na wykonywaniu tych samych obowiązków co zwykły pracownik, pod stałym nadzorem i w wyznaczonych godzinach, może on spełniać definicję stosunku pracy. Prawo zabrania zastępowania umowy o pracę umowami cywilnoprawnymi lub bezpłatnymi stażami. Jeśli uważasz, że Twój staż to w rzeczywistości "okres próbny bez umowy", możesz zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), która może skontrolować pracodawcę.
Środowiska biznesowe i pracodawców oficjalnie dostrzegają potrzebę zmian w przepisach i ochronę stażystów przed nadużyciami. Jednak mniej oficjalnie sugerują, że likwidacja bezpłatnych staży zmniejszy dostępność do tej formy zdobywania doświadczenia zawodowego, a w niektórych branżach podniesie nieco koszty pracy.
Podstawową wadą bezpłatnych staży jest fakt, że nie są one dostępne dla osób bez zaplecza pozwalającego im się utrzymać w trakcie stażu. Stażyści często pracują tak, jak każdy pracownik, czyli w pełnym wymiarze godzin. Utrzymanie się bez wsparcia rodziny czy oszczędności jest więc niemożliwe.
Czytaj także:
- Skrócony czas pracy. "Po ponad 100 latach jesteśmy gotowi"
- 2,5 mln Polaków pracuje bez etatu. Co tracą?
- Praca zmianowa może być szkodliwa dla kobiet. Nowe badania
Źródło: MRPiPS/Money.pl/Andrzej Mandel