Rosyjski szantaż spalił na panewce. Sprawdziliśmy, skąd Polska sprowadza najwięcej ropy i gazu

Zapotrzebowanie Polski na ropę i gaz ziemny stale rośnie. Świadomość energochłonności rozwoju gospodarczego oraz zagrożeń związanych z ewentualnym brakiem dostaw tych surowców powodują, że konieczna staje się dywersyfikacja źródeł ich pozyskiwania. Sprawdzamy, skąd Polska sprowadza najwięcej ropy i gazu oraz jakie są nasze możliwości działania w przypadkach kryzysowych.

Ropa naftowa

Zgodnie z raportem Państwowej Służby Geologicznej ''w 2019 roku 61,5 proc. importu ropy naftowej do Polski pochodziło z Rosji. Wzrost dywersyfikacji dostaw spowodował, że ropa była sprowadzana również z Arabii Saudyjskiej (14,7 proc.), Kazachstanu (10,4 proc.), Nigerii (4 proc.) Wielkiej Brytanii, Norwegii, Stanów Zjednoczonych czy Angoli.

Polska ma techniczne możliwości zwiększenia importu ropy z innych źródeł niż Rosja m.in. dzięki posiadaniu baz przeładunkowych paliw płynnych nad Morzem Bałtyckim. Największą bazą jest Naftoport w Gdańsku (łączna zdolność przeładunkowa: 40 mln ton rocznie).

Przesył ropy naftowej odbywa się rurociągami i jest efektywną formą transportu ze względu na dużą przepustowość. Równocześnie ta metoda jest korzystna dla środowiska naturalnego. Głównymi rurociągami do transportu ropy są:

Powiązany Artykuł

• Rurociąg „Przyjaźń” – mający na terenie Polski dwie nitki biegnące od Adamowa przy granicy z Białorusią do miejscowości Schwedt w Niemczech. Odcinek Adamowo-Płock ma długość 233 km (przepustowość ok. 56 mln ton rocznie), a odcinek Płock-Schwedt 416 km (przepustowość 27 mln ton rocznie)
• Rewersyjny Rurociąg Pomorski o długości 235 km i przepustowości do 27 mln ton rocznie w kierunku Gdańska oraz 30 mln ton w kierunku Płocka. Łączy on rurociąg „Przyjaźń” z terminalem Naftoport w Gdańsku.

Gaz ziemny

Import gazu ziemnego w 2019 roku wyniósł 14,85 mld m3, a wydobycie krajowe ok. 5 mld m3. 60 proc. sprowadzonego w 2019 roku surowca pochodziło z kierunku wschodniego. Dane wskazują na kolejny rok zwiększenia udziału LNG (do 23 proc. z 20 proc. w 2018 r.) oraz dostaw z kierunków zachodniego i południowego w imporcie (wzrost z 13 proc. do 17 proc.).

Polska aktywnie działa na rzecz dywersyfikacji dostaw, m.in. zapewniając transporty LNG do gazoportu w Świnoujściu (ok. 3,5 mld m3 wynikiem 31 dostaw w 2019 r.), poprzez rozbudowę sieci połączeń gazowych z sąsiednimi państwami – gazociągów rewersyjnych umożliwiających tłoczenie gazu w obu kierunkach - oraz budowę rurociągu Baltic Pipe, który umożliwi pozyskiwanie rocznie 10 mld m3 gazu pochodzącego ze złóż norweskich począwszy od ostatniego kwartału 2022 r.

Transport gazu ziemnego odbywa się siecią gazociągów przesyłowych oraz siecią gazociągów dystrybucyjnych, która łącznie liczy 190 tys. km, w tym prawie 11 000 km gazociągów przesyłowych.

W systemie przesyłowym znajduje się 67 punktów wejścia, czyli miejsc umożliwiających dostarczenie do systemu gazu pochodzącego z importu, podziemnych magazynów gazu, kopalń lub krajowego wydobycia. Wielkość przesyłanego paliwa gazowego to ponad 18,9 mld m3 rocznie.

Powiązany Artykuł

Ponadto przez Polskę przechodzi tranzytowy gazociąg Jamalski o długości 684 km, który jest częścią liczącego ponad 4 000 km Systemu Gazociągów Tranzytowych, łączącego złoża gazu ziemnego w północnej Rosji z Europą Zachodnią.

Od 2016 r. działa w Świnoujściu terminal LNG (Liquid Natural Gas). Technologia LNG polega na produkcji gazu ziemnego w stanie ciekłym ze stanu gazowego, poprzez skraplanie w temperaturze poniżej –160°C. Dzięki skropleniu objętość surowca zostaje zmniejszona ok. 600 razy.

LNG jest transportowany drogą morską przy użyciu specjalnych tankowców, tzw. metanowców, do terminali, gdzie surowiec poddawany jest procesowi regazyfikacji tj. przywróceniu do postaci gazowej. W takiej postaci gaz jest przesyłany siecią gazociągów do odbiorców. Terminal w Świnoujściu pozwala na odbiór 5 mld m3 gazu rocznie, z możliwością zwiększenia zdolności importowych do 7,5 mld m3 gazu, co stanowi ok. 40 proc. obecnego rocznego zapotrzebowania Polski.

LNG pełni coraz bardziej istotną rolę w dywersyfikacji źródeł importu gazu ziemnego. W 2019 roku import LNG na świecie wyniósł 485,1 mld m3 i stanowił 49,3 proc. rynku pozyskiwania gazu ziemnego.

Wydobycie w Polsce

Wydobycie ropy naftowej i kondensatu ropnego w Polsce w 2019 r. wynosiło 937 tys. ton, co pokrywało 3 proc. całkowitego zapotrzebowania. Reszta potrzebnego surowca jest importowana. Dlatego tak wielkie znaczenie ma umowa PKN Orlen z Saudyjczykami, co ma związek z fuzją płockiego koncernu z Grupą Lotos.

Saudi Arabian Oil Company, znany jako Saudi Aramco, to saudyjski koncern paliwowo-chemiczny prowadzący poszukiwania i wydobycie ropy naftowej. Koncern jest największym na świecie pod względem dziennej produkcji - zaspokaja ponad 10 proc. światowego zapotrzebowania na ropę.

Dzienna produkcja Saudi Aramco wynosi 9,54 mln baryłek, choć moce produkcyjne pozwalają na wydobycie nawet 12 mln. Saudi Aramco jest kilkakrotnie większy od innych globalnych koncernów paliwowych, takich jak brytyjski BP, amerykański ExxonMobil, chiński PetroChina czy rosyjski Rosnieft.

Ropa naftowa jest drugim po węglu największym źródłem pierwotnej energii*, pokrywając ok. 25 proc. zapotrzebowania oraz najważniejszym paliwem używanym przez konsumenta końcowego głównie w sektorze transportowym.

Na koniec 2019 roku wydobycie gazu ziemnego w Polsce wynosiło prawie 5 mld m3 zaspokajając ok. jedną czwartą krajowego rosnącego od początku lat 90. XX w. zapotrzebowania, które kształtuje się na poziomie 20 mld m3 w 2019 roku i stopniowo wzrasta.

Magazynowanie

Głównym celem magazynowania gazu jest zwiększenie jego dostępności w okresach zwiększonego zapotrzebowania, ponieważ ze względów technologicznych dostawy gazu pozostają niezmienne w ciągu całego roku. Ropa naftowa jest magazynowana poprzez gromadzenie surowca w zbiornikach i magazynach naziemnych lub w podziemnych. Ropa, podobnie jak gaz, jest magazynowana również w kawernach solnych.

W Polsce istnieje 9 Podziemnych Magazynów Gazu (PMG), w tym siedem do magazynowania gazu wysokometanowego i dwa do gazu zaazotowanego, o łącznej pojemności 3,5 mld m3 , co odpowiada ok. 17 proc. rocznej konsumpcji. PMG spełniają role strategicznej rezerwy, przejmując nadwyżki gazu w okresie letnim i uzupełniając braki w okresie zimowym. Wszystkie magazyny należą do spółki PGNiG.''

• Czytaj także:

Gazprom wstrzymał dostawy gazu. PGNiG: klienci otrzymują gaz zgodnie ze zgłaszanym zapotrzebowaniem

PolskieRadio24.pl/ Państwowa Służba Geologiczna/ PAP/ mib