Na świecie lawinowo rosną koszty klimatyzacji. Naukowcy i architekci opracowują alternatywy

Wielka Brytania odnotowała najwyższą w historii temperaturę 40C we wtorek, gdy fala upałów ogarniająca Europę nasiliła się, wypalając pola i uszkadzając pasy startowe lotnisk i tory kolejowe.

Biuro meteorologiczne powiedziao, że tymczasowy rekord, który wciąż wymaga potwierdzenia, został zarejestrowany o 12:50 na londyńskim lotnisku Heathrow, przewyższając poprzedni rekord 38,7C nagrany w 2019 roku. Wiele pociągów zostało odwołanych, normalnie ruchliwe centra miast wydawały się spokojne, a ogrody zoologiczne zmagały się z utrzymaniem chłodu dla swoich zwierząt.

Historycznie rzecz ujmując

Klimatyzacja została po raz pierwszy wynaleziona 117 lat temu w 1902 roku przez Willisa Carriera w Brooklynie w Nowym Jorku. Carrier wynalazł urządzenie dla lokalnej firmy wydawniczej, która miała problemy spowodowane gorącymi i wilgotnymi warunkami panującymi w jej fabryce. Gorące brooklińskie lato oznaczało, że papier drukarski w fabryce wydawcy często nasiąkał wilgocią z powietrza, co z kolei powodowało rozszerzanie się papieru i zmianę jego kształtu. To z kolei powodowało, że papier rozszerzał się i zmieniał kształt, a to z kolei niszczyło wyrównanie kolorów na wydrukowanej stronie - powodując straty finansowe.

Chociaż klimatyzacja była pierwotnie wykorzystywana do celów przemysłowych, podczas powojennego boomu gospodarczego w latach 50. ubiegłego wieku zyskała na popularności, a jej zastosowanie rozszerzyło się na biura, hotele, sklepy, kina i domy prywatne. Jednym z najbardziej imponujących aspektów wynalezienia klimatyzacji jest to, jak szybko przeszła ona drogę od dobra luksusowego zarezerwowanego tylko dla najbogatszych członków społeczeństwa do stania się dostępną dla mas. Korzystanie z klimatyzatorów i wentylatorów elektrycznych w celu utrzymania chłodu odpowiada za prawie 20% całkowitej energii elektrycznej zużywanej obecnie w budynkach na całym świecie i 10% globalnego zużycia energii.

REKLAMA

Chłodek rodzi nierówności

Badania, opublikowane w Nature, dostarczają nowego spojrzenia na to, jak zmiany klimatyczne pogłębią globalną przepaść między bogatymi i biednymi krajami. Stwierdzono, że nawet przy wzroście temperatury zużycie energii elektrycznej w USA może wzrosnąć tylko nieznacznie do końca wieku. Jednak w niektórych krajach wschodzących popyt na energię może gwałtownie wzrosnąć, ponieważ mieszkańcy szukają dostępu do klimatyzacji, podczas gdy inni będą nadal tak biedni, że klimatyzacja pozostanie niedostępnym marzeniem - stwierdzili naukowcy.

Podczas gdy jakaś forma klimatyzacji jest obecna w 90% domów w Stanach Zjednoczonych, jest to obecnie prawdą dla zaledwie 5% domów w Indiach. Ponieważ zmiany klimatyczne powodują, że fale upałów staną się bardziej intensywne i częstsze w przyszłych dekadach, dane pokazują, że energia elektryczna do zasilania technologii chłodzących, takich jak wentylatory czy klimatyzatory, pozostaje poza zasięgiem ponad połowy światowej populacji.

Przyszłość chłodzenia

Globalne zapotrzebowanie na energię elektryczną do chłodzenia pomieszczeń wzrosło ponad trzykrotnie w latach 1990-2016, osiągając 2 020 terawatogodzin (TWh) i stając się najszybciej rosnącym końcowym zużyciem energii elektrycznej w budynkach. Prawie 70% tego wzrostu pochodzi z sektora mieszkaniowego. W 2019 roku chłodzenie pomieszczeń było odpowiedzialne za około 1 gigatonę CO2 (GtCO2) i prawie 8,5% całkowitego końcowego zużycia energii elektrycznej, według Międzynarodowej Agencji Energii (IEA).

Przewiduje się, że do 2050 r. liczba zainstalowanych na świecie pokojowych urządzeń AC wzrośnie do 4,5 mld z 1,2 mld w 2018 r., dodając do atmosfery 132 GtCO2 i powodując 0,5°C globalnego ocieplenia do końca wieku. Największy popyt ma pochodzić z gospodarek wschodzących, które odnotują pięciokrotny wzrost liczby pokojowych urządzeń AC w okresie od teraz do 2050 roku.

REKLAMA

Chłodzenie pasywne rozwiązaniem

Jednak tak zwane "środki pasywne" mogą mieć większy wpływ na dekarbonizację chłodzenia niż nawet bardziej wydajne i lepiej oznakowane urządzenia chłodnicze. Rozwiązania pasywne ograniczają absorbcję ciepła za pomocą zacienienia, modulacji (poprzez materiały budowlane) lub wentylacji. Chłodzenie pasywne wykorzystuje darmowe, odnawialne źródła energii, takie jak słońce i wiatr, do zapewnienia potrzeb związanych z chłodzeniem, wentylacją i oświetleniem gospodarstwa domowego. Dodatkowo eliminuje to konieczność stosowania chłodzenia mechanicznego.

Zastosowanie chłodzenia pasywnego oznacza zmniejszenie różnic pomiędzy temperaturą zewnętrzną a wewnętrzną, poprawę jakości powietrza w pomieszczeniach oraz uczynienie budynku lepszym i bardziej komfortowym środowiskiem do życia lub pracy. Może również zmniejszyć poziom zużycia energii i wpływ na środowisko, taki jak emisja gazów cieplarnianych. Zainteresowanie projektowaniem pasywnym w zakresie ogrzewania lub chłodzenia wzrosło ostatnio - szczególnie w ostatniej dekadzie - jako część ruchu na rzecz zrównoważonej architektury.

• Czytaj także:

 Groźne upały i gwałtowne burze z gradem. IMGW przypomina o obowiązujących alertach

PolskieRadio24.pl/ bardi.com/ inspirecleanenergy/ PAP/ Reuters/ mib

REKLAMA