Transformacja sektora energetycznego. Konieczna będzie modernizacja sieci przesyłowych

Polska polityka energetyczna zakłada stabilne i bezpieczne dostawy energii poprzez pełną dywersyfikację, obejmującą węgiel, gaz, biomasę, odnawialne źródła energii, a w przyszłości energię jądrową.

Niezależność energetyczna

W ciągu ostatnich ośmiu lat rząd Prawa i Sprawiedliwości doprowadził do pełnej dywersyfikacji polskiego sektora energetycznego. Priorytetem jest niezależność energetyczna, osiągana poprzez optymalne wykorzystanie krajowych zasobów i rozwijanie tanich źródeł energii odnawialnej, w tym rozproszonej energetyki. W dalszym ciągu planowane jest inwestowanie w sieci przesyłowe i dystrybucyjne, a także w energię jądrową.

Akcentowany jest również wpływ na sprawiedliwą transformację, co obejmuje wsparcie dla górnictwa i regionów górniczych. W procesie tym kluczową rolę odgrywać będą Spółki Skarbu Państwa. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska w latach 2016-2023 przeznaczył ponad 61,2 miliarda złotych na ochronę środowiska i transformację klimatyczno-energetyczną, w porównaniu do 42 milionów złotych w latach 2008-2015.

Globalny renesans energetyki jądrowej. Źródło: PAP

Dostępne ceny energii

Sektor elektroenergetyczny prężnie rozwija się, zapewniając przy tym dostępność cen energii. W ciągu ostatnich ośmiu lat znacząco rozbudowano krajowy system elektroenergetyczny, zapewniając stabilne dostawy energii i pokrywając rosnące zapotrzebowanie. Moc zainstalowana systemu wzrosła z około 40 GW na koniec 2015 roku do 62 GW w maju 2023 roku.

Jednocześnie kontynuowano starania o dywersyfikację źródeł energii w Polsce, szczególnie rozwijając energetykę odnawialną. Moc zainstalowana w odnawialnych źródłach energii (OZE) wzrosła ponad trzykrotnie od końca 2015 roku do końca 2022 roku, osiągając ponad 25 GW. Warto zaznaczyć, że fotowoltaika prosumencka osiągnęła szczególny rozwój, a Polska awansowała do pierwszej dziesiątki największych rynków fotowoltaiki na świecie.

Energetyka jądrowa

W ramach rozwoju energetyki jądrowej podniesiono kompetencje 250 polskich przedsiębiorstw w zakresie prac dla tej branży, co stanowi stabilne, niezależne od warunków atmosferycznych i ekonomiczne źródło energii.

Pierwsza elektrownia jądrowa w Polsce. Źródło: PAP

Prace nad polską energetyką jądrową znacząco przyspieszyły, a 2033 rok został ustalony jako data uruchomienia pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Dodatkowo, podpisano porozumienia w tej sprawie z USA. Powstał Polski Program Energetyki Jądrowej (PPEJ), który zakłada budowę 6-9 GW mocy w energetyce jądrowej do 2043 roku, z pierwszą elektrownią działającą w 2033 roku, korzystającą z technologii dostarczanej przez amerykańską spółkę Westinghouse. Wprowadzono również projekt oparty na południowokoreańskiej technologii spółki KHNP (2,8-5,6 GW).

Posłuchaj

Premier Mateusz Morawiecki powiedział, że bezpieczeństwo energetyczne daje gwarancję szybkiego rozwoju Polski. Źródło: IAR 0:25

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Kampanie edukacyjne doprowadziły do poparcia budowy elektrowni jądrowych w Polsce przez 86 proc. Polaków. Również wspierano polskie firmy zainteresowane technologiami małych reaktorów jądrowych (SMR) i ustanowiono program modernizacji badawczego reaktora jądrowego "MARIA" po 2027 roku, co umożliwi produkcję radiofarmaceutyków w Polsce, niezbędnych do diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych.

Pierwsza elektrownia jądrowa w Polsce. Źródło: PAP

Źródła odnawialne

W ostatnich ośmiu latach nastąpił dynamiczny rozwój odnawialnych źródeł energii w Polsce. System aukcyjny, wprowadzony w 2016 roku, przyczynił się do kontraktowania 12,2 GW nowych mocy w latach 2016-2022, w tym ponad 6,7 GW w fotowoltaice i ponad 5,3 GW w energetyce wiatrowej na lądzie. Lokalne wsparcie obejmuje także systemy taryf gwarantowanych (FIT) dla instalacji OZE o mocy do 500 kW oraz system dopłat do ceny rynkowej (FIP) dla instalacji o mocy od 500 kW do 1 MW.

Planuje się osiągnięcie co najmniej 11 GW mocy z morskiej energetyki wiatrowej do 2040 roku, z czego ponad 60% inwestycji do 2030 roku zostanie zrealizowanych przez Spółki Skarbu Państwa. Rozwój morskiej energetyki wiatrowej przewiduje budowę 5,9 GW mocy dostępnej w I fazie rozwoju do 2030 roku, w tym projekty PGE i PKN Orlen.

Posłuchaj

Dwa podmioty z udziałami Skarbu Państwa Polska Grupa Energetyczna oraz Orlen otrzymały koncesje na kolejne farny wiatrowe na Bałtyku. Źródło: IAR 0:26

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Transformacja energetyczna

Decyzje rządu Prawa i Sprawiedliwości pozwoliły na szeroko zakrojoną transformację energetycznę. Spółki Skarbu Państwa zainwestują 125 miliardów złotych w morskie farmy wiatrowe, magazyny energii, budowę elektrowni jądrowej, modernizację sieci dystrybucyjnej oraz dekarbonizację ciepłownictwa.

Do 2040 roku Grupa PGE planuje zbudować 12 GW mocy w odnawialnych źródłach. Strategia Grupy ORLEN do 2030 roku skupia się na energetyce opartej głównie na odnawialnych źródłach energii, przewidując osiągnięcie 9 GW mocy odnawialnej do 2030 roku, w porównaniu do 0,7 GW w 2022 roku. Inwestycje w odnawialne źródła energii stanowią kluczowy element tej strategii.

Energia ze źródeł odnawialnych w Polsce i UE. Źródło: PAP

Podjęto działania na rzecz zwiększenia wykorzystania potencjału energetyki wiatrowej, zarówno na lądzie, jak i na morzu. Zmieniono przepisy dotyczące energetyki wiatrowej na lądzie, zwiększając rolę społeczeństwa i procesu decyzyjnego związanego z tym sektorem oraz wprowadzając korzyści dla mieszkańców.

Wdrożono również nowy system wsparcia dla morskiej energetyki wiatrowej, co przyczyniło się do zwiększenia suwerenności energetycznej Polski i przyspieszyło transformację w kierunku gospodarki niskoemisyjnej. Opracowano mapę geotermii polskiej, uruchomiono program wsparcia geotermii dla samorządów oraz finansowano pierwszy odwiert geotermalny w gminie. Opracowano także Politykę Surowcową Państwa, która ma chronić strategiczne surowce dla Polski.

Dodatkowo, elektrownie szczytowo-pompowe zostały uznane za kluczowe w magazynowaniu energii i stabilizacji systemu energetycznego, co zaowocowało usprawnieniem procedur administracyjnych związanych z ich inwestycjami.

Losy górnictwa

W 2021 roku rząd Prawa i Sprawiedliwości doprowadził do podpisania umowy społecznej dotyczącej transformacji sektora górnictwa kamiennego. Umowa ta uwzględnia rozwiązania systemowe, które chronią pracowników kopalń, zapewniają maksymalny poziom bezpieczeństwa energetycznego Polski i umożliwiają transformację regionów górniczych.

Turoszowski kompleks energetyczny. Źródło: PAP

W umowie zawarto mechanizmy finansowania spółek sektora górnictwa węgla kamiennego, indeksacji wynagrodzeń, zasady budowy i wdrażania instalacji tzw. czystego węgla oraz powołano specjalny Fundusz Transformacji Śląska. Przewidziano także gwarancje zatrudnienia oraz pakiet świadczeń socjalnych dla pracowników likwidowanych jednostek produkcyjnych, a terminy zakończenia eksploatacji węgla kamiennego określono na koniec 2049 roku.

Nowe inwestycje

Odpowiedzialna transformacja energetyczna inicjowana, planowana i wdrażana przez rząd to także szansa na przyciągnięcie nowych inwestycji, które tworzą miejsca pracy i wzmacniają konkurencyjność gospodarki. Inwestorzy coraz częściej uwzględniają dostępność zielonej energii jako kryterium przy wyborze lokalizacji inwestycji.

Proces transformacji sprzyja tworzeniu miejsc pracy w nowych gałęziach gospodarki, takich jak produkcja i instalacja urządzeń służących budowie gospodarki niskoemisyjnej lub zeroemisyjnej, rozwój gospodarki wodorowej oraz usług związanych z energią odnawialną.

Efektywna realizacja tych działań przyczynia się do utrzymania konkurencyjności krajowego przemysłu, rozwoju gospodarki oraz zwiększenia aprobaty społecznej dla tych zmian.

Działania systemowe

Należy również podkreślić wprowadzenie wielu działań systemowych, legislacyjnych i organizacyjnych, które wzmacniają podstawy stabilnego rozwoju sektora energii w Polsce. Jednym z kluczowych projektów była ustawa z grudnia 2017 roku o rynku mocy, która stworzyła zachęty ekonomiczne dla przedsiębiorstw energetycznych do budowy nowych bloków oraz utrzymania i modernizacji istniejących.

Udział podmiotów sektora energetycznego w aukcjach rynku mocy świadczy o potencjale tego rozwiązania. Wprowadzono także ustawę promującą energię elektryczną z wysokosprawnej kogeneracji, co stanowi wsparcie dla dostaw ciepła i energii elektrycznej oraz walki o czyste powietrze.

W 2016 roku wprowadzono nowy system wsparcia dla prosumentów, w tym tzw. net-metering, który w 2021 roku zastąpiono systemem drugiej fazy, czyli tzw. net-billingiem. Wprowadzono także instytucję prosumenta zbiorowego i wirtualnego, co umożliwiło dostęp do energii z OZE dla wielu gospodarstw domowych bez konieczności posiadania własnych instalacji.

Modernizacja infrastruktury przesyłowej

Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) planują rozbudowę i modernizację infrastruktury przesyłowej, realizując zatwierdzony przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki program inwestycyjny. Dzięki temu w Polsce powstanie jeden z najnowocześniejszych systemów przesyłowych w Europie, który przez kolejne dziesięciolecia będzie istotnym filarem bezpieczeństwa Krajowego Systemu Elektroenergetycznego oraz zapewni jego niezawodne działanie.

Modernizacja sieci elektroenergetycznych przynosi wiele korzyści, zarówno dla przedsiębiorstw energetycznych, jak i dla użytkowników końcowych. Wdrożenie inteligentnych sieci elektroenergetycznych (Smart Grid) pozwala na zwiększenie niezawodności pracy systemu elektroenergetycznego, skrócenie czasu awarii, automatyzację pracy sieci, umożliwienie łatwiejszej regulacji wartości napięć, uproszczenie kompensacji mocy biernej, dostarczenie narzędzi potrzebnych do zarządzania zapotrzebowaniem na energię w sytuacjach awaryjnych lub w przypadku zagrożenia wystąpienia deficytu mocy w systemie. Dodatkowo, dzięki zastosowaniu wielu czujników, mierników i liczników, informują o bieżącym stanie sieci, a odpowiednie algorytmy pomagają przewidywać, jak mogą rozwinąć się sytuacje nietypowe, co pozwala z wyprzedzeniem planować pewne działania operatorskie.

Koszty modernizacji sieci elektroenergetycznych w Polsce są znaczne. Według jednego z ekspertów, koszty budowy nowych sieci i przebudowy już istniejących pochłoną ponad 200 miliardów złotych. Całkowity koszt transformacji energetycznej w Polsce wyniesie ponad 1000 miliardów złotych. Jednakże, inwestycje te są niezbędne, aby umożliwić przesył energii produkowanej przez źródła odnawialne i zapewnić niezawodność pracy systemu elektroenergetycznego.

• Infrastruktura energetyczna wzbogacona o nowy gazociąg. "Strategiczne 308 km w centralnej części kraju"
• "Opozycja chce wywołać panikę na rynku". Sasin: w żadnym wypadku paliwa nie zabraknie

PolskieRadio24.pl/ IAR/ mib