Polska się starzeje? To wcale nie jest zła wiadomość

Posłuchaj

Zmiany demograficzne to nie tylko zagrożenie, ale także dużo szans. Ta sytuacja będzie prowadziła do przebudowy całego systemu gospodarczego – uważa Daniel Kuropaś, redaktor naczelny portalu RynekSeniora.pl, który był gościem radiowej Jedynki. (Robert Lidke, Naczelna Redakcja Gospodarcza Polskiego Radia)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Szacuje się, że srebrna gospodarka jest trzecim co do wielkości sektorem gospodarki na świecie. Z Euromonitora wynika, że może być on warty nawet 7 bilionów dolarów rocznie, a do 2020 roku prywatna siła nabywcza osób starszych wzrośnie nawet do 15 bilionów rocznie na całym świecie.

Tsunami demograficzne

Część ekspertów uważa, że nad nasz kraj nadciąga  demograficzne tsunami. W Polsce mieszka  w tej chwili prawie 1,5 mln osób powyżej 80. roku życia, a zgodnie z ubiegłoroczną prognozą GUS, w 2030 roku będzie ich już ok. 2,2 mln. 

Natomiast  według EUROSTAU w 2060 roku  – co trzeci mieszkaniec naszego kraju będzie miał ponad 65 lat.

Czy starzejące się społeczeństwo to wyłącznie zagrożenia dla gospodarki, czy też może spora szansa, którą tylko trzeba dostrzec?

– Zmiany demograficzne to nie tylko zagrożenie, ale także dużo szans. Ta sytuacja będzie prowadziła do przebudowy całego systemu gospodarczego. I to nie musi oznaczać wielu problemów dla działających podmiotów na rynku – uważa Daniel Kuropaś, redaktor naczelny portalu RynekSeniora.pl, który był gościem radiowej Jedynki.

Trzeba się tylko do tego przystosować, co dostrzegło już dziś wielu producentów i usługodawców.

–  Począwszy od sprzętu rehabilitacyjnego, poprzez urządzenie mieszkań, wszelkiego rodzaju materace, poduszki zdrowotne, środki higieniczne, aż po pełną gamę opieki, telemedycynę, monitoring mieszkań, który wspomaga opiekunów i cała gamę różnych produktów, które są adresowane nie tylko do niesamodzielnych czy  niepełnosprawnych, ale do ich opiekunów – wylicza Krystyna Lewkowicz, koordynator Porozumienia Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

Do tego należy włączyć jeszcze m.in. domy opieki, czy prywatną służbę zdrowia. Firmy nie będą miały innego wyjścia, jak tylko przystosować się do tej nowej sytuacji. 

Polski rynek dostrzega problem

W Warszawie odbyło się (18.06)  pierwsze Forum Rynku Seniora. Starzejące się społeczeństwo wymaga wielu zmian w zakresie opieki zdrowotnej, usług opiekuńczych, rynku pracy i wydatków budżetowych. 

 – Nie będziemy mogli sobie pozwolić, by miliony seniorów nie pracowało w przyszłości. Będziemy musieli wypracować takie formuły, które pozwolą im dłużej przebywać na rynku pracy. Powstanie cały rynek usług opiekuńczych i to także przeorientuje ten rynek w stronę seniora – mówi Daniel Kuropaś, redaktor naczelny portalu RynekSeniora.pl

 Program Senior WIGOR

 Jedną z inicjatyw wspierających osoby starsze jest program Senior WIGOR, w ramach którego tworzone będą dzienne domy opieki. Jest jednak jeszcze za wcześnie, aby oceniać, jakie efekty ten program przyniesie. 

– Dopiero zostały ogłoszone konkursy. Nie wiadomo, czy wszystkie samorządy będą chętne, by skorzystać z tego programu. Do tej pory nie wiemy, czy aktywni seniorzy będą chcieli skorzystać z tego typu placówek, bo jeżeli są aktywni, to sobie sami poradzą. A jeżeli nie są aktywni, to nie będą zainteresowani – mówi redaktor naczelny portalu RynekSeniora.pl

 Wielka szansa dla przedsiębiorców

 Dla wielu producentów i usługodawców może być jednak wielka szansa na rozwój.

– Potencjał nabywczy polskich seniorów jest bardzo duży. Miesięcznie  około 15 mld złotych stanowi portfel polskich emerytów  Atrybuty klienta-emeryta to stałe, policzalne dochody, a poza tym to najbardziej lojalny klient. Gros usług dla tych osób w szczególności po 70 roku życia stanowi opieka, opieka medyczna, bo akurat ta grupa społeczna wydaje najwięcej ze swoich budżetów domowych na ochronę zdrowia. Natomiast drugą część usług stanowi opieka pielęgnacyjna. Tu wchodzą w grę wszelkie formy wsparcia, a później opieki całodobowej nad osobami starszymi – mówi Marzena Rudnicka, prezes Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej, która była gościem PR 24.

 Sytuacja materialna seniorów jest stabilna

 Polskie emerytury nie są wysokie, ale jednak pewne pieniądze, które wpływają na konto, pozwalają planować różnorodne wydatki

Istnieje duża grupa aktywnych starszych osób, którzy są ciekawi świata, jeżdżą na wycieczki, korzystają z usług turystycznych.

Unia Europejska też dostrzegła to zjawisko i od pewnego czasu dofinansowuje wyjazdy dla seniorów poza sezonem.

 Potrzebne palcówki

 Potrzebne są różnego rodzaju placówki: całodobowe, placówki dzienne oraz tzw. opieka dochodząca.

 –  To taka oczywista część usług, która stanowi część srebrnej gospodarki – dodaje Marzena Rudnicka. 

Roczne potrzeby medyczne seniorów szacowane są na mniej więcej półtora miliona miejsc. Tymczasem z publicznych środków zabezpieczonych jest zaledwie 400 tys. Oznacza to, że już obecnie deficyt wynosi około milion. I to jest obecnie jeden z największych problemów.

 Wolny czas – największe dobro

 Emeryci i ludzie w podeszłym wieku dysponują przede wszystkim wolnym czasem.

–  Pamiętajmy, że dobrem najważniejszym seniora jest jego wolny czas. A to znaczy, że każdy, kto wpadnie na pomysł, jak zagospodarować ten wolny czas, będzie wygrany. I wiele firm zaczyna dostrzegać ten potencjał np. kawiarnie, w czasie, gdy mają najmniejsze obłożenie, proponują jakieś oferty dla seniorów – mówi Marzena Rudnicka.

 Mało aktywni polscy seniorzy

 Seniorzy to też potencjalni klienci banków, biur podróży, chociaż z aktywnością naszych seniorów wcale nie jest dobrze.

–  Komisja Europejska opublikowała coroczny raport, w którym przedstawiono indeks aktywnego starzenia się. Na 28 państw europejskich, Polska zajęła drugie miejsce od końca. Za nami jest tylko Grecja. Podstawowe kryteria poza integracją społeczną i aktywnością to również dostępność do pracy, czyli aktywność zawodowa seniorów – dopowiada Marzena Rudnicka. 

Tak więc mamy niebywale dużo do zrobienia. A jeżeli senior jest aktywnym uczestnikiem społeczeństwa, to też ten przepływ dóbr usług i towarów jest znacznie większy.

 Rynek pracy - szanse i zagrożenia. 

Ważne jest to aby starsi pracownicy mieli kompetencje, których potrzebują pracodawcy. Rząd dostrzega ten problem i tworzy odpowiednie programy.

Funkcjonuje rządowy program MPiPS „Solidarność Pokoleń”

– Osoby uczestniczące w programach mają możliwość brania udziału w kursach doszkalających, podnoszących kompetencje przy pełnym refinansowaniu tych środków zainwestowanych przez pracodawców w pracowników z odpowiednich programów ministerstwa. To jest niewątpliwa zachęta, aby inwestować w starszego pracownika –  mówi  Michał Szczerba, przewodniczący Sejmowej Komisji Polityki Senioralnej.

Pracodawcy, którzy pozwalają sobie obecnie dyskryminować pracowników w starszym wieku i twierdzą, że są oni nierozwojowi, w niedługiej przyszłości będą musieli zmienić swoje podejście.

Również branża finansowa już dziś dostosowuje swoje produkty do nowej sytuacji demograficznej i proponuje m.in: rentę dożywotnią, odwróconą hipotekę, ubezpieczenia czy oszczędzanie na starość.

 Osiedla dla seniorów

 Musimy korzystać z dobrych przykładów, szczególnie z Niemiec. U nas na razie tylko w jednym z katowickich osiedli seniorzy zamieszkują obok osób młodych.

To rodzi ogromny potencjał, choćby dla usług.

– W czasie gdy z miejscowej kawiarni, klubu fitness czy basenu nie korzystają młodsi mieszkańcy, oferta jest skierowana do tych starszych. W efekcie, w punktach usługowych cały czas panuje ruch – mówi Marzena Rudnicka.

I dodaje, że to również ogromna szansa inwestycyjna dla developerów. Dlaczego? Choćby ze względu na możliwość budowy tzw. mieszkań serwisowanych. System taki sprawdza się m.in. w Niemczech. Seniorzy wykupują tam mieszkania w blokach, w których żyją w oddzielnych lokalach, ale na miejscu mają możliwość wspólnego spędzania czasu, rozwijania swych pasji, a w razie potrzeby, także skorzystania z porad lekarza, terapeutów czy opieki pielęgniarskiej.
Dla sektora budowlanego srebrna gospodarka to żyła złota. Budowanie lub dostosowywanie dla potrzeb seniorów nieruchomości może przynieść inwestycje o wartości nawet 650 mld euro w ciągu pięciu lat, co oznacza 1,7 mln nowych miejsc pracy w całej Europie.

 Praca dla osób 50 plus

 Usługi opiekuńcze dla osób starszych to świetny sposób na zaktywizowanie pokolenia 50+. Jest wiele kobiet, które opiekowały się  rodzicami albo dziadkami i na rynku pracy teraz nie ma dla nich miejsca. Często wyjeżdżają do Niemiec i tam opiekują się niemieckimi emerytami. A zdaniem Robert Gwiazdowskiego z Centrum Adama Smitha chodzi o to, by udało się ściągnąć niemieckich emerytów do Polski. Aby tak się stało, usługi opiekuńcze nie mogą być gorszej jakości niż w Niemczech, ale za to tańsze.

W Polsce funkcjonuje ogromna szara strefa opieki nad seniorami. Szacowana jest nawet na 200 tys. miejsc pracy. Być może warto pomyśleć o możliwości wprowadzenia pewnej formy abolicji dla osób, które dziś „na czarno” opiekują się osobami starszymi.

Robert Lidke, Sylwia Zadrożna, Grażyna Raszkowska