W więzieniach przebywa prawie 3,7 tys. kobiet. Jak wygląda ich życie?

Jak poinformowała rzeczniczka prasowa dyrektora generalnego Służby Więziennej ppłk Arleta Pęconek, według stanu na koniec 2023 r. w jednostkach penitencjarnych przebywały 3683 kobiety, z czego 3070 to skazane, 524 - tymczasowo aresztowane, a 89 - ukarane.

Pęconek poinformowała, że obecnie w strukturach organizacyjnych Służby Więziennej nie ma jednostek przeznaczonych wyłącznie dla kobiet, ale istnieją dwa więzienia w Polsce, przy których usytuowane są Domy Matek i Dzieci, gdzie osadzone kobiety mogą przebywać ze swoimi dziećmi - od urodzenia do trzeciego roku życia. To Zakład Karny nr 1 w Grudziądzu i Zakład Karny w Krzywańcu. W pierwszym z nich przebywa 686 kobiet, w tym w DMiD przebywa 30 matek z dziećmi. W drugim zakładzie osadzonych jest 787 kobiet, a 17 kobiet przebywa razem z dziećmi w DMiD.

Kobiety w więzieniach. Zakład Karny nr 1 w Grudziądzu

Dom dla Matki i Dziecka w Zakładzie Karnym nr 1 w Grudziądzu powstał w 1949 roku. Przebywają tam najmłodsze dzieci - od momentu porodu. Dom dla Matki i Dziecka w Zakładzie Karnym w Krzywańcu funkcjonuje od 1979 r.

Z danych przekazanych przez Służbę Więzienną wynika, że każdego roku osadzone rodzą kilkadziesięcioro dzieci. W roku 2022 w zakładzie karnym w Grudziądzu, bo tam znajduje się jedyny w Polsce więzienny oddział ginekologiczno-położniczy, urodziło się 56 dzieci, w 2023 r. zanotowano 44 urodzenia, a w 2024 - do końca lutego - 11.

- W naszym zakładzie karnym funkcjonuje jedyna w kraju szkoła dla kobiet pozbawionych wolności. Chętne kobiety mogą uczęszczać do szkoły podstawowej, liceum ogólnokształcącego, a także - w ramach kwalifikacyjnych kursów zawodowych - zdobyć zawód krawcowej, projektantki, kucharki i cukiernika - powiedziała psycholog z Zakładu Karnego nr 1 w Grudziądzu kpt. Elżbieta Kamińska.

Dostęp do komputera i szkoła rodzenia 

Dodała, że co semestr z nauczania korzysta ok. 100 skazanych. W szkole dostępne są także zajęcia i aktywności pozalekcyjne. - Uczennice korzystają też z dodatkowych widzeń z rodzinami i udogodnień związanych z pogłębianiem swojej wiedzy, np. dostęp do komputera - zaznaczyła Kamińska.

W czasie ciąży skazane przebywające w zakładzie karnym w Grudziądzu mogą uczestniczyć w szkole rodzenia.

Zakład Karny w Krzywańcu

Dom Matki i Dziecka Zakładu Karnego w Krzywańcu dysponuje łącznie 32 miejscami dla matek. Obecnie przebywa tam 17 matek i 18 dzieci. Jak wyjaśniła kierownik placówki mjr Diana Klaus, dom funkcjonuje w formie "małego" oddziału mieszkalnego, gdzie znajduje się także teren zielony, plac zabaw dla dzieci. Za zgodą sądu rodzinnego mogą tam przebywać zarówno skazane, jak i tymczasowo aresztowane matki wraz z dziećmi - tu wymagana jest również zgoda organu dysponującego.

- Warunki w Domu Matki i Dziecka Zakładu Karnego w Krzywańcu znacznie różnią się od typowych warunków w oddziałach mieszkalnych, przeznaczonych dla osadzonych kobiet. Osadzone matki wraz z dziećmi przebywają w otwartych całą dobę dwu- lub trzyosobowych salach mieszkalnych, które są kolorowe, wyposażone w meble przystosowane do potrzeb małych dzieci - przekazała Klaus. Dodała, że na terenie placówki funkcjonariusze nie używają umundurowania służbowego.

Osadzone w polskich zakładach karnych kobiety

Rzeczniczka Służby Więziennej ppłk Arleta Pęconek przekazała, że osadzone w polskich zakładach karnych kobiety odbywają karę w placówkach typu półotwartego, chyba że stopień demoralizacji lub względy bezpieczeństwa przemawiają za odbywaniem kary w zakładzie karnym innego typu.

- Klasyfikacja skazanej kobiety dokonywana jest na zasadach ogólnych, z tym że preferowane powinno być zakwalifikowanie jej do zakładu karnego typu półotwartego - powiedziała. Dodała, że samo życie kobiet w placówkach nie odbiega od standardowego życia więźniów. Cele są podobne, a życie więzienne regulują te same przepisy.

- Różnica jest w mentalności. Kobiety podchodzą do wszystkiego bardziej emocjonalnie. Wiele kobiet trafiających do więzienia za murami zostawiało rodziny, dzieci, za którymi bardzo tęsknią. To jest chyba największą ich bolączką - oceniła.

"Pobyt w więzieniu pozwala im zweryfikować swoje życie"

Dodała, że wśród osadzonych są również kobiety uzależnione od różnych substancji psychoaktywnych. - Niejednokrotnie pobyt w więzieniu pozwala im zweryfikować swoje życie, zmienić myślenie i priorytety. Leczą się z uzależnienia, zaczynają się spotykać z dziećmi, dorastają do określonych ról społecznych - podkreśliła.

Zaznaczyła, że wiele kobiet przychodzi do zakładów karnych w złym stanie fizycznym i emocjonalnym. - Wiele z nich doświadczyło przemocy, trafiło do więzienia jako nastoletnie dziewczyny. Gdy mają 18-19 lat, są jeszcze nastolatkami, które nie zdążyły poznać życia na wolności, a już trafiły do więzienia. Więziennicy realizują wiele inicjatyw i programów ukierunkowanych tylko na kobiety. Dodatkowo, obok pracy, nauczania czy terapii, Służba Więzienna angażuje się w podtrzymywanie przez osadzonych kontaktów z rodziną - mówiła Pęconek.

• Katowali 11-tygodniowe niemowlę i 2-latka. Areszt dla rodziców
• Dekodery przemycane... dronami. Zaskakujący efekt nalotu na włoskie więzienie
• Policja z Olsztyna przejęła blisko 2 kg narkotyków. Mężczyźnie grozi 10 lat więzienia

PAP/nt/wmkor