more_horiz
Wiadomości

Skąd wziął się Dzień Matki? To wyjątkowe święto ma bogatą historię

Ostatnia aktualizacja: 26.05.2023 05:55
Mutter, mamma, maminka, mother, mam czy po prostu Mama. W wielu krajach Dzień Matki jest w maju z przyczyn religijnych, bo to miesiąc Maryi, Matki Jezusa. Skąd wywodzi się idea tego święta, kiedy obchodzone jest w innych częściach Europy i jak wygląda macierzyństwo dziś? Co przede wszystkim mama powinna przekazać dzieciom?
Dzień Matki na świecie znany jest pod nazwą Mothers Day czy Mothering Sunday
Dzień Matki na świecie znany jest pod nazwą Mother's Day czy Mothering SundayFoto: shutterstock.com/Evgeny Atamanenko

Dzień Matki na świecie znany jest pod nazwą Mother's Day czy Mothering Sunday. Anglojęzyczne nazwy nie bez powodu - bo to Wielka Brytania i USA dały początek obchodom Dnia Matki.

Historia Dnia Matki w Wielkiej Brytanii

Co ciekawe, Dzień Matki w Wielkiej Brytanii ma długą historię. Nazwa Mothering Sunday pochodzi od tradycji odwiedzania rodzimego kościoła (mother church) w połowie postu. Ci, którzy mieszkali daleko od domu, zjeżdżali do swoich rodzin właśnie w niedzielę, na 3 tygodnie przed Wielkanocą. Był to dzień, w którym rodziny mogły się spotkać i spędzić ze sobą nieco czasu. W wielkich majątkach ziemskich służba otrzymywała wolne i także jechała do domu, aby udać się do kościoła i odwiedzić rodziców. Po drodze wielu zbierało kwiaty jako prezent dla czekających na nich matek.

Pierwszy raz Dzień Matki ustanowiono jednak dopiero w XIX wieku w Stanach Zjednoczonych. Dzięki zabiegom aktywistki Anny Jarvis rząd ogłosił Mothering Sunday oficjalnym świętem. W 1913 r. po lekturze artykułu Jarvis, córka jednego z pastorów, Constance Smith, rozpoczęła kampanię na rzecz Dnia Matki w Wielkiej Brytanii. Ale dopiero od 1938 r. święto zaczęto oficjalnie obchodzić na Wyspach.

Mothering Day - Dzień Macierzyński

Mothering Day lub Mothering Sunday - tak w religii chrześcijańskiej nazywamy czwartą niedzielę Wielkiego Postu przed Wielkanocą. W tę niedzielę Brytyjczycy obchodzą święto doskonale wszystkim znane jako Dzień Matki. Nie bez powodu nazwy te pokrywają się ze sobą, bowiem Dzień Matki, jaki znamy dziś, ma swoje źródło właśnie w tym religijnym dniu.

W XVI-wieczne Anglii Mothering Sunday nazywany również Niedzielą Odkupienia, obchodzony był bardzo religijnie i wbrew skojarzeniom nie czczono w tym dniu matki jako rodzicielki, a matkę jako kościół.

Kościołem-Matką był nazywany kościół, w którym parafianin przyjmował swoje najważniejsze życiowe sakramenty tj. chrzest lub małżeństwo. Traktowana tak była również katedra, jako Matka Wszystkich Kościołów lub przewodni kościół w okolicy - Kościół Parafialny.

W Niedzielę Odkupienia wierni udawali się na pielgrzymkę do swych matczynych kościołów na mszę Laetare, na której czytane były wybrane fragmenty biblijne odnoszące się do matek i macierzyństwa.

Po nabożeństwie przydzielany był odpust na resztę dnia - parafianie mogli wtedy, choć na jeden dzień odetchnąć od postu przy suto zastawionych stołach.

Z biegiem lat święto zaczęło przybierać nieco inną formę. W XVIII-wiecznej Anglii powszechna była służba dziecięca w bogatych domach. W Mothering Sunday możni czuli się zobowiązani do udzielania odpustu swoim małym podwładnym (którzy nierzadko pracowali z dala od swoich domów i rodziny) i przyznania im w ten dzień, jedynego w całym roku, dnia wolnego od służby.

Dzień Matki - powrót do tradycji

Na początku XX wieku Constance Penswick Smith - religijna córka pastora, zniesmaczona zanikaniem kościoła w tradycji Mothering Sunday, postanowiła przypomnieć anglikanom o prawdziwym znaczeniu tego święta. Zdobyła zainteresowanie ludzi, przedstawiając postać Matki przy użyciu różnych metafor.

Smith wydała kilka książek. W jednej z nich The Revival of Mothering Sunday z 1920 r. przedstawiła 4 aspekty macierzyństwa:

  • Kościół - Nasza Matka
  • Matka Jezusa
  • Matki Ziemskich Domów
  • Dary Matki Ziemi

Constance Penswick Smith przypomniała Brytyjczykom o zapomnianym przez nich Mothering Sunday. Szczególny wpływ wywarła na matki, które straciły swych synów w I wojnie światowej. Kobiety potrzebowały duchowego wsparcia i święta, z jakim mogłyby się utożsamić.

Święto znów odżyło w Wielkiej Brytanii, jednak większy wpływ na sposób, w jakim zaczęto je celebrować, nie wywarła pobożna Angielka, lecz inna, również zawzięta aktywistka - pochodząca ze Stanów Zjednoczonych Anna Jarvis. Po śmierci swej matki (aktywistki, która po wojnie w 1868 r. zorganizowała święto na rzecz pokoju Mothers' Friendship Day - Dzień Matczynej Przyjaźni) w 1908 r. zorganizowała memoriał - Mother's Day na cześć jej dokonań w walce o pokój, solidarność i zjednoczenie.

W 1914 r. prezydent Woodrow Wilson ustanowił dla Ameryki oficjalny Dzień Matki - Mother's Day nadając mu datę śmierci Ann Reeves Jarvis - drugiej niedzieli maja.

Po drugiej stronie Atlantyku, w Anglii, amerykański Mother's Day podbił serca Brytyjczyków, ku niezadowoleniu Constance Penswick Smith, której idea tego święta sięgała sfery religijnej i - podobnie jak u jej przyjaciółki zza oceanu - duchowej.

Obie bohaterki do końca życia walczyły z komercjalizacją święta, które spopularyzowały. Obie zmarły jako niespełnione, niezamężne i bezdzietne aktywistki, założycielki święta, jakie znamy dziś pod nazwą - Dzień Matki.

Dzień Matki na świecie

Dzień Matki na świecie obchodzony jest w marcu, maju, a nawet w lutym. Nawet w krajach europejskich święto to ma różne daty. W niektórych państwach Dzień Matki obchodzony jest razem z Dniem Kobiet.

8 marca Dzień Matki obchodzi się w: Bułgarii, Armenii, Mołdawii, Rosji, Serbii czy Słowenii.

Kraje arabskie w większości świętują Dzień Matki 21 marca, czyli w pierwszy dzień wiosny. Z kolei w Norwegii mamy mają swoje święto wcześniej - wypada tam ono zawsze w drugą niedzielę lutego.

W USA Dzień Matki obchodzi się zawsze w drugą niedzielę maja. Ta data obowiązuje również w większości krajów na świecie.

Dzień Matki w Hiszpanii

Dzień Matki był obchodzony w katolickiej Hiszpanii od 1644 r. w ramach celebrowania narodowego święta Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Pierwotnie przypadał co roku na 8 grudnia.

Od czasu, gdy Dzień Matki, został oficjalnie ustanowiony przez byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych Wilsona Woodrowa, uroczystości - zgodnie z naturą Hiszpanów lubiących fiesty i spotkania rodzinne - rozdzielono. Dlatego w innych terminach jest święto Niepokalanego Poczęcia oraz Dzień Matki, aby w ten sposób uhonorować macierzyństwo.

Jednak dopiero w 1965 r. Dzień Matki w Hiszpanii przeniesiono na pierwszą niedzielę maja, i tak jest do dzisiaj. Dzień ten wybrano właśnie w maju, głównie ze względów religijnych. Maj to w tym katolickim kraju miesiąc Maryi Dziewicy, Matki Jezusa Chrystusa.

Macierzyństwo jest tam bardzo podkreślone, mama jest w centrum, ostatnio można to było odczuć w sposób bardzo nasilony w czasie pandemii, matka stanowiła ostoję, mężczyźni byli i są przez matki rozpieszczani. W Hiszpanii podobnie jak we Włoszech - macierzyństwo dominuje, ale wpływ matki bywa zgubny. Szczególnie gdy syn zawiera związek małżeński z kobietą innej narodowości. I to jest pole do konfliktów (kultura, obyczaje, a przede wszystkim sporną kwestią jest wychowanie dzieci).

Ale w dzisiejszych czasach nie to jest głównym problemem. Chodzi w ogóle o chęć posiadania dzieci. Z najnowszych badań wynika, że ponad 50 proc. małżeństw ma tylko jedno dziecko.

Brazylia, Argentyna - tam matka jest świętością, zresztą w wielu kulturach, krajach na świecie, czci się matkę, choć jej rola i pozycja zmieniała się przez lata.

Czytaj także:


"Listy Matki" autorstwa Anny Augustyn to zbiór listów matki 9 dzieci, zmarłej 50 lat temu. Prosta, zwyczajna kobieta, urodziła i wychowała przyszłe matki, ojców i osoby duchowne. Wydaje się, że czasy zupełnie różne, ale rdzeń macierzyństwa jest jeden, niezmienny: wychować dzieci do wiary! Tak było 50 lat temu i tak jest do dziś - mówi psycholog Lucyna Słup, autorka książki "Duchowość matki" napisanej właśnie na podstawie "Listów matki".

Relacje między małżonkami są również bardzo ważne, a może nawet najważniejsze. Gdy dzieci widzą, że rodzice się kochają, okazują sobie miłość, mimo że czasem się pokłócą (co jest rzeczą naturalną) wtedy wyrastają w poczuciu własnej wartości, czują się kochane i bezpieczne.

I takie jest zadanie "wystarczająco dobrej matki" - bo ideałów nie ma!


Autor: Agnieszka Kozłowska-Łysko

Ekstraklasa

27 maja 2023

Zobacz także

Zobacz także