Nowy prezydent Finlandii, nowa era w NATO. "Bardzo ważny tweet z rekordowym zasięgiem"

Nowym prezydentem Finlandii zostanie Alexander Stubb - tak zdecydowali Finowie w głosowaniu 11 lutego w drugiej turze wyborów prezydenckich.

Stubb wygrał niewielką różnicą głosów ze swoim konkurentem. Uzyskał 51,6 procent głosów. Głosowało na niego 1,55 mln Finów. Jego rywal  Pekka Haavisto uzyskał 1,45 mln głosów.

Stubb to kandydat rządzącej obecnie w Finlandii Koalicji Narodowej. Był premierem w latach 2014-2015. Rywal  Stubba Pekka Haavisto był w latach 2019 do 2023 ministrem spraw zagranicznych.

- Alexander Stubb, który 1 marca 2024 roku był trzynastym prezydentem Finlandii, był faworytem od początku - od momentu, gdy zdecydował się kandydować. Było to w sierpniu 2023 roku. Sondaże dawały mu mniejszą lub większą przewagę nad pozostałymi kandydatami. Jego największym rywalem był  Pekka Haavisto,  były minister spraw zagranicznych w rządzie Sanny Marin, który startował z poparciem Partii Zielonych i z poparciem wyborców niezależnych. Zgromadził w związku z tym wymagane 20 000 podpisów - przekazał nasz rozmówca dr Damian Szacawa z Instytutu Europy Środkowej i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Dr Szacawa mówi, że kampania w Finlandii była ewenementem na skalę światową.

- Chciałbym zwrócić uwagę na konsensualny charakter kampanii. Zarówno w pierwszej turze, pomiędzy dziewięcioma kandydatami i kandydatkami, jak i w drugiej turze, była to kampania pełna szacunku. Nie było tak, by kandydaci obrażali się nawzajem - przekazał dr Damian Szacawa.

- Kampania miała naprawdę niespotykany przebieg. O ile Finowie są dość mocno podzieleni, jeśli chodzi o kwestie polityki wewnętrznej, systemu gospodarczego, wysokości podatków, konieczności redukcji długu publicznego etc., co charakteryzuje współczesne społeczeństwa państw rozwiniętych, to byli wyjątkowo zgodni, jeśli chodzi o główne kierunki polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Obaj to zwolennicy integracji europejskiej, silnej pozycji Finlandii w ramach UE. Są za kontynuacją twardej polityki wobec Rosji. Rosja nie była zachwycona żadnym z tej dwójki. A kwestia Rosji, polityki bezpieczeństwa dość często się przewijała w kampanii - zaznaczył nasz rozmówca.

- Wynika to z tego, że dla Finlandii, która ma 1340 km granicy z Rosją, polityka zagraniczna i bezpieczeństwa ma wymiar wręcz egzystencjalny. Finowie doskonale zdają sobie z tego sprawę. Doskonale zdają sobie też sprawę z tego, w jaki sposób Rosja może rozgrywać spory polityczne podczas wyborów parlamentarnych, w jaki sposób może starać się wpływać na nie poprzez dezinformację, podburzanie obywateli w sieci. Mieliśmy na to wiele przykładów, choćby wybory USA czy kampania brexitowa. W przypadku Finlandii to nie miało miejsca - zaznaczył dr Damian Szacawa.

Zwycięzca pojechał do sztabu pokonanego

Dr Szacawa zaznaczył, że obaj kandydaci mają poglądy liberalne. I różnią się tylko w kwestiach wtórnych. - Mają bardzo podobną wizję polityki zagranicznej i pozostają między sobą w dobrych relacjach. Proszę sobie wyobrazić, że Alexander Stubb, gdy ogłoszono już wyniki, zanim spotkał się ze swoimi wyborcami, udał się do sztabu Pekki Haavisto. Tam pogratulował Pekce i jego partnerowi. W Finlandii nie jest to bowiem zaskoczenie, że Pekka Haavisto jest gejem, co ujawnił kilkanaście lat temu. Ma partnera, który był również na na wyborze wyborczym - dodał.

- Alexander Stubb udał się do Pekki Haavisto, wspólnie zorganizowali konferencję prasową. Dopiero później Alexander Stubb pojechał do wyborców - zaznaczył nasz rozmówca.

- Chciałbym tu zwrócić uwagę na pewnego tweeta, który ma ponad 6 tysięcy polubień, ponad 100 tysięcy wyświetleń. Można go zobaczyć na moim profilu. Z jego popularności można wnioskować, że ludzie są stęsknieni do tego, by ich liderzy polityczni prezentowali pozytywny wizerunek - zaznaczył dr Szacawa.

A chodzi o tweet, w którym Haavisto dziękował swoim wyborcom, współpracownikom, ale i Stubbowi za uczciwą kampanię, życzył mu wszystkiego najlepszego jako nowemu prezydentowi i podkreślał, że zasługuje na wsparcie dla jego pracy.

Plany prezydenta Finlandii. Otwiera nową erę obecności Finlandii w NATO

Co wiadomo o planach Stubba?

Dr Szacawa powiedział, że na konferencji po wyborach Stubb odpowiadał na pytania dziennikarzy międzynarodowych. Dodał, że obaj rywale z drugiej tury to politycy z bardzo dużym doświadczeniem międzynarodowym. Stubb był premierem i ministrem spraw zagranicznych. - To czynny naukowiec, który wrócił do polityki, pomimo tego, że wcześniej zarzekał się, iż nigdy tego nie zrobi. Można powiedzieć, że chce kontynuować linię poprzedniego prezydenta Sauli Niinisto, który jest bardzo dobrze oceniany w Finlandii - zaznaczył ekspert.

- Otwiera jednocześnie nową erę obecności Finlandii w NATO. Era pozimnowojennego „niezaangażowania” dobiegła końca i Alexander Stubb chce Finlandii w samym rdzeniu NATO. Mówi, że wydatki Finlandii na obronność w 2023 stanowiły 2,3 PKB. Gdy porównamy to z wydatkami z 2019 roku, widzimy wzrost o  88 procent. Stubb chce, aby Finlandia była aktywnym członkiem Unii Europejskiej i i w NATO. Zaznacza, że ważnym elementem polityki bezpieczeństwa Finlandii jest umowa o współpracy w zakresie obrony ze Stanami Zjednoczonymi. Kluczowe są zatem te trzy elementy - zaznaczył ekspert.

Dwujęzyczny od dziecka

Ur. 1 kwietnia 1968 roku Alexander Stubb od dziecka był dwujęzyczny: ojciec wywodzi się ze szwedzkojęzycznej mniejszości w Finlandii.  Zna angielski, włoski, francuski i niemiecki. Jego żona jest Brytyjką. Mają dwoje dorosłych dzieci. Studiował m.in. w Londynie

W latach 2008-2011 był minstrem spraw zagraniczncyh Finlandii. W latach 2014-2015 był premierem, potem w okresie 2015-2016 był ministrem finansów. Od 2017 do 2020 roku był wiceprzewodniczącym Europejskiego Banku Inwestycyjnego. 

Jakie są kompetencje prezydenta Finlandii?

Kompetencje prezydenta Finlandii są porównywalne z polską konstrukcją ustrojową, przekazał analityk.

Do pewnego momentu parlament wybierał prezydenta. Od początku lat 90. Nastąpiła zmiana i prezydent jest wybierany w wyborach powszechnych - przekazał ekspert.

 - Nie ma dużych kompetencji, jeśli chodzi politykę wewnętrzną. W pewnych warunkach może przyjąć żądanie premiera, by rozwiązać parlament. Jednak główne jego kompetencje dotyczą polityki zagranicznej, a zwłaszcza polityki bezpieczeństwa. Na przykład to prezydent Finlandii reprezentuje Finlandię w NATO, a nie premier. Kompetencją premiera i rządu jest za to polityka europejska. W ramach polityki zagranicznej prezydent z premierem i z rządem muszą uzgadniać swoje działania - przekazał analityk.

• Finowie lawinowo wypisują się z rezerwy wojskowej. To reakcja na zapowiedź ministra obrony
• Powstanie most między Szwecją a Finlandią? Rosną obawy przed Rosją
• Wybory prezydenckie w Finlandii. Nietypowe zachowanie głównego faworyta

***

Rozmawiała Agnieszka Marcela Kamińska, PolskieRadio24.pl