Swoboda podróżowania i pracy za granicą. Polska w Schengen już od 15 lat

Każdego dnia około 3,5 miliona osób przekracza granice wewnętrzne strefy Schengen, by pracować, uczyć się lub odwiedzać rodzinę czy przyjaciół. Niemal 1,7 mln osób mieszka w jednym państwie należącym do strefy, a pracuje w innym.

Strefa Schengen się powiększa

Nasz kraj dołączył do Schengen 21 grudnia 2007 roku wraz z ośmioma nowymi członkami wspólnoty - Czechami, Węgrami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, Słowacją i Słowenią. Obecnie układ ten łączy 26 krajów: 22 z Unii Europejskiej i 4 spoza Wspólnoty. Są to: Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Liechtenstein. 1 stycznia do strefy dołączy Chorwacja.

Nazwa strefy pochodzi od porozumienia, które zostało zawarte w 1985 roku w Schengen w Luksemburgu, a weszło w życie w 10 lat później - 26 marca 1995 roku. Dokument zakładał stopniowe likwidowanie przejść i kontroli granicznych. Z czasem idea rozprzestrzeniła się na niemal cały kontynent.

Polska w Schengen już od 15 lat

Przynależność do obszaru bez kontroli na granicach wewnętrznych oznacza, że kraje nie prowadzą takich kontroli, chyba że pojawi się określone zagrożenie. Jednocześnie prowadzą kontrole na swoich granicach zewnętrznych w oparciu o jasno określone kryteria.

Kilka państw Unii Europejskiej postanowiło czasowo przywrócić kontrole na granicach wewnętrznych w latach 2020-2022 w związku z pandemią koronawirusa. Kontrole przywracano czasowo także z innych powodów, na przykład w 2015 roku w następstwie zamachów terrorystycznych.

Długość granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej wynosi ponad 3,5 tysiąca kilometrów, z czego 1185 kilometrów stanowi granica zewnętrzna Schengen - z Federacją Rosyjską, Białorusią oraz Ukrainą. Polska była zobowiązana do stosowania części przepisów układu od momentu wejścia do Unii w 2004 roku, jednak dopiero od grudnia 2007 obowiązuje u nas artykuł 20. tego dokumentu. Mówi on, że granice wewnętrzne Unii w obrębie strefy mogą być przekraczane przez jej obywateli w każdym miejscu, bez dokonywania kontroli.

Zasady współpracy w Schengen

Choć ogólna zasada stanowi, że gdy ktoś dostanie się do strefy Schengen, może podróżować z jednego kraju członkowskiego do drugiego bez kontroli na granicach, uprawnione do tego organy mogą przeprowadzać kontrole pewnych osób na wewnętrznych granicach lub w ich pobliżu.

Kraje-sygnatariusze układu z Schengen współpracują w zakresie polityki bezpieczeństwa, imigracji oraz przyznawania azylu w Unii. Działa System Informacyjny Schengen - SIS, czyli komputerowa baza danych, która pozwala sprawdzić, czy osoba, która przekracza strefę lub w niej przebywa, nie jest poszukiwana. Stworzono też System Informacji wizowej (VIS), Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) oraz System wjazdu/wyjazdu (EES) na zewnętrznych granicach strefy Schengen.

• Rozszerzenie strefy Schengen. Austria zapowiada sprzeciw

IAR/jmo