TK: przepisy dot. umieszczania w domach pomocy społecznej niekonstytucyjne

Posłuchaj

Sędzia Małgorzata Pyziak Szafnicka uzasadnia wyrok (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Jak powiedziała sędzia Trybunału Konstytucyjnego Małgorzata Pyziak-Szafnicka, zakwestionowane przepisy są niekonstytucyjne, ponieważ "wręcz ostentacyjnie pozwalają zignorować autonomię decyzji osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej, sprawiając, że staje się ona przedmiotem działania ze strony innych, zwłaszcza władzy publicznej".

TK uznał, że przepisy są niekonstytucyjne "w zakresie, w jakim nie przewidują czynnego udziału osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej w sprawach o uzyskanie przez jej opiekuna zezwolenia sądu opiekuńczego na złożenie wniosku o umieszczenie tej osoby w DPS" a także "w zakresie, w jakim pomijają uprawnienie osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej umieszczonej w DPS za zgodą jej opiekuna do domagania się weryfikacji podstaw jej przebywania w DPS".

Zdania odrębne wobec wyroku zgłosiło dwóch sędziów: Piotr Pszczółkowski i Zbigniew Jędrzejewski.

"Gwarancje ochrony praw osób z niepełnosprawnością niewystarczające"

Zapisy ustawy o ochronie zdrowia psychicznego odnoszące się do zasad umieszczania w domach pomocy społecznej osób całkowicie ubezwłasnowolnionych za zgodą ich opiekunów prawnych w listopadzie zeszłego roku zaskarżył w Trybunale Konstytucyjnym Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar.

Według RPO istniejące obecnie "gwarancje ochrony praw osób z niepełnosprawnością psychiczną lub intelektualną należy ocenić jako niewystarczające i nieskuteczne". Dlatego zaskarżył on regulację pozwalającą, aby osoba z taką niepełnosprawnością - w zastępstwie której działa jej opiekun prawny - pozbawiona była możliwości kwestionowania orzeczenia sądu wyrażającego zgodę na umieszczenie jej w DPS.

Ponadto - jak wskazał Rzecznik Praw Obywatelskich - w przypadku ewentualnej poprawy stanu psychicznego osoba ubezwłasnowolniona umieszczona w DPS nie ma możliwości wystąpienia do sądu opiekuńczego o zmianę orzeczenia dotyczącego tego umieszczenia - w konsekwencji jej pobyt może mieć charakter bezterminowy.

Przedstawiciele RPO są usatysfakcjonowani wyrokiem.

***

Czytaj więcej:

Spór wokół TK

Od kilku miesięcy trwa kryzys wokół Trybunału Konstytucyjnego, który nie wyznaczał terminów rozpraw, chcąc najpierw zbadać grudniową nowelę ustawy o TK autorstwa Prawa i Sprawiedliwości.

9 marca 12-osobowy skład Trybunału orzekł, że cała nowela narusza konstytucję. Według rządu nie był to wyrok i dlatego nie został opublikowany. Niepublikowane są też kolejne wyroki wydawane przez TK po 9 marca - przedstawiciele władz mówią, że Trybunał Konstytucyjny ma orzekać zgodnie z grudniową nowelą.

PAP, IAR, kk