Tadeusz Gajcy - poeta czasów wojny

Zobacz także powstańcze kalendarium Portalu Polskiego Radia>>>

Tadeusz Gajcy rozpoczął studia polonistyczne w 1941 roku na tajnych kompletach Uniwersytetu Warszawskiego. Pod koniec tego roku został członkiem skrajnie prawicowej konspiracyjnej organizacji Konfederacja Narodu. Od 1942 był reporterem w piśmie tej organizacji pt. "Nowa Polska - Wiadomości Codzienne". Działał w kręgu młodych twórców skupionych wokół pisma "Sztuka i Naród" oraz tzw. Ruchu Kulturowego. 

 

Poezja wizyjna

Poezja Gajcego to poezja wizyjna, odrealniona, operująca awangardową poetyką. W swoich wierszach i poematach nawiązywał do poezji katastroficznej lat 30. Przedstawiał swoistą wizję grozy i apokaliptycznej makabry, a także wprowadzał do poezji elementy groteski. Często posługiwał się konwencją snu dla łączenia elementów realistycznych i baśniowych.

 

Konspiracyjne wieczory

Gajcy był redaktorem konspiracyjnego pisma "Sztuka i Naród". W 1942 roku dostał II nagrodę w konkursie na marsz żołnierski za wiersz "Uderzenie", a w 1943 roku nagrodę "Kultury Jutra" za wiersze "Śpiew murów" i "Rapsod o Warszawie".

Debiutował w 1942 roku na łamach "Sztuki i Narodu" wierszem "Wczorajszemu". Publikował tam też inne wiersze, fragmenty prozy, artykuły i recenzje pod pseudonimami Karol Topornicki, Roman Oścień, a także anonimowo. Uczestniczył w konspiracyjnych wieczorach literackich, na których przedstawiał swoje utwory.

 

Oswajanie śmierci

Obok wierszy i poematów Gajcy sięgał do form ballady, bajki, kolędy i piosenki. W tomie "Grom powszedni" przewodnim motywem wierszy stała się myśl o mistycznym sensie ofiary w imię miłości do ludzi i ojczyzny, a kluczowymi kwestiami były oswajanie śmierci i wybór pomiędzy nienawiścią i miłością.

Jest autorem tomów wierszy: "Widma", "Grom powszedni", dramatu "Homer i Orchidea". Po wybuchu Powstania Warszawskiego walczył w grupie szturmowej na Starym Mieście. Zginął 16 sierpnia 1944 roku.

W 2009 nakładem Muzeum Powstania Warszawskiego ukazała się płyta zatytułowana "Gajcy!", na której znajdują się utwory współczesnych artystów sceny muzycznej z tekstami poety.

 

mr