Architekt nowej siedziby NOSPR Tomasz Konior powiedział, że dla Krystiana Zimermana wizyta w budynku była dużym przeżyciem. – Rzeczywiście, miałem łzy w oczach, gdy po raz pierwszy wchodziłem do sali – wyznał pianista. – Nie mogłem uwierzyć, że udało mu się uniknąć wszystkich problemów, które obserwowaliśmy wspólnie w innych salach koncertowych, że tak mądrze wszystko rozwiązał i że zostało to zbudowane w takim tempie. Naprawdę fenomenalna historia – cieszył się.

Więcej o otwarciu nowej siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia >>>

Krystian Zimerman namówił Tomasza Koniora do odwiedzenia sal koncertowych w różnych miejscach na świecie, aby wypróbować ich akustykę. – Cenną rzeczą jest zobaczyć błędy innych po to, by nie zrobić ich samemu – powiedział muzyk ze śmiechem. – Miałem już jednak podobną historię w Los Angeles. Gdy Ernest Fleischmann dostał pieniądze na zbudowanie Walt Disney Concert Hall, pojechałem z nim na światowe tournée, by zobaczyć, jak wygląda akustyka innych sal – opowiadał.

Reportaż Piotra Wojciechowskiego o "dostrajaniu się" NOSPR do nowej siedziby >>>

Kwestią brzmienia takich przestrzeni pianista zajmuje się od wielu lat. Wspominał, że gdy zaczął jeździć z własnym instrumentem, zdał sobie sprawę, że wcale nie gra na fortepianie, tylko na sali koncertowej. – Sala jest jakby drugą częścią mojego instrumentu – mówił. – Nie rozumiałem tego, czemu fortepian nie we wszystkich salach brzmi dobrze. Wynająłem więc norweską firmę Norsonic, jeździłem z nią po europejskich salach, prosząc, by wykonywali dla mnie najróżniejsze pomiary – powiedział.

Wybitny krytyk architektury Joseph Rykwert ocenia nową siedzibę NOSPR >>>

Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy, którą z Krystianem Zimermanem przeprowadziła Ewa Niewiadomska z Polskiego Radia Katowice.

mc/mk

Żaden z polskich kompozytorów nie kultywuje tradycji kwartetu smyczkowego tak, jak Krzysztof Meyer. Kompozytor debiutował tego typu utworem w 1961 r. Cztery lata później jego kwartet wykonany został na festiwalu Warszawska Jesień. Twórca przyznaje, że fascynuje go nie tylko brzmienie instrumentów smyczkowych, lecz także muzyka kameralna w ogóle. – To dla mnie najwyższa forma muzyki – powiedział. – Oczywiście dostępna jest znacznie mniejszej liczbie słuchaczy niż muzyka symfoniczna, ale w tym wypadku nie ma to znaczenia – dodał.

Krystian Zimerman: nie gram na fortepianie, tylko na sali koncertowej >>>

Artysta wspominał, że z kameralistyką związane są jego pierwsze w życiu muzyczne wrażenia. – Moja babcia była pianistką i organizowała koncerty domowe. Słyszałem tam kameralne dzieła Mozarta, Beethovena, Schuberta, Schumanna, Brahmsa... Wychowałem się na tym i ten sentyment pozostał na zawsze. Dlatego tak chętnie pisałem i piszę muzykę kameralną, nie tylko zresztą kwartety smyczkowe – opowiadał.

W sztuce kompozytorskiej Krzysztofa Meyera z biegiem lat zmieniał się sposób tworzenia utworów na ten zespół. Zaczęło się od poszukiwań sonorystycznych, potem jednak artysta poszedł w inną stronę. – Wszyscy kompozytorzy mojego pokolenia zaczynali od sonorystyki, bo wydawało się nam, że to muzyka przyszłości. Później okazało się, że nie było tak, jak sobie wyobrażaliśmy – mówił.

Więcej - w nagraniu rozmowy.

Joanna Wnuk-Nazarowa: mamy salę na miarę NOSPR >>>

***
W przerwie transmisji z Festiwalu Otwarcia nowej siedziby NOSPR wysłuchaliśmy także Arkadiusza Kubicy, skrzypka Kwartetu Śląskiego, który podczas tego koncertu wykonał utwór Krzysztofa Meyera.

Z gośćmi Dwójki rozmawiała Anna Skulska.

Sala koncertowa NOSPR: wyborna dla słuchaczy, wymagająca dla muzyków >>>

mc/bch

- Pierwsze momenty koncertu były dla nas szokiem, bo dźwięk niósł się wspaniale, wręcz czuło się jakby był wzmocniony. Doskonale było słychać każdą grupę instrumentów,, każdą sekcję, to wymagało dostosowania się, ale po 15 minutach czuliśmy się już swobodnie - opowiadał Jurek Dybał o piątkowym (3.10.2014) koncercie Wiedeńskich Filharmoników na Festiwalu Otwarcia nowej siedziby NOSPR.

Rozmówca Piotra Wojciechowskiego podkreślał, że po występie, muzycy słynnej orkiestry porównywali katowicką salę do legendarnej Musikverein, będącej siedzibą tego zespołu. Nasz kontrabasista zwracał uwagę na pewną specyfikę występowania w nowym domu NOSPR. - Koncertujemy we wspaniałych salach, ale muszę powiedzieć, że ta sala się naprawdę wyróżnia. Na scenie czułem się jak na patelni, ale w pozytywnym tego słowa znaczeniu. Wszystko doskonale tu słychać, przez co ta sala jest wymagająca - kwitował.

O swoich wrażeniach z koncertu opowiadał również klarnecista Daniel Ottensamer. Zachęcamy do wysłuchania nagrania rozmowy.

bch

Anna Szostak wraz ze swoim zespołem uświetniła niedzielny (5.10.2014) wieczór na Festiwalu Otwarcia nowej siedziby NOSPR. Camerata Silesia wykonała utwór Pawła Szymańskiego "ΦΥΛΑΚΤΗΡΙΟΝ (Phylakterion)" na szesnaście głosów i instrumenty perkusyjne.

Znakomite warunki akustyczne sali przerosły oczekiwania muzyków. - Akustyka jest tu nawet czasem zbyt świetna - nic nie można ukryć. Każda niedoskonałość jest absolutnie słyszalna. Ta sala ma wyjątkową akustyczną miękkość, subtelność i nad każdym dźwiękiem robi się taka delikatna otoczka. Znam doskonale głosy swoich śpiewaków, ale one tutaj nabierały dodatkowego piękna - oceniała Anna Szostak.
Jurek Dybał: sala NOSPR przypomina Musikverein>>>

Wzmocnienie, jakie daje dźwiękom nowa siedziba NOSPR, nastręczyły też zespołowi pewnych wykonawczych kłopotów. - Wszyscy musieli zniszczyć nuty Pawła Szymańskiego i posklejać je na nowo, bo bez przerwy było słuchać przewracanie kartek, a utwór Pawła nie jest przeznaczony do klasycznego śpiewu. Pojawia się śpiew alikwotowy, gwizdy, szepty, szmery – wyjaśniła Anna Szostak.
Nowa sala NOSPR: reżyser dźwięku dostaje tu pełną paletę barw>>>

Problem mieli też perkusiści. - W pewnym momencie jeden z nich musi mocno uderzyć w papierową torebkę wypełnioną powietrzem. Tutaj stało się to niemożliwe, bo on nie potrafił tego zrobić bezszelestnie. Powstawały przydźwięki, które nie mogą pojawić się w tym utworze. Musieliśmy też dokonać zmian w jednej z partii, bo perkusista, który gra na tam-tamie, a potem szybko musi zanurzyć gong w wodzie, też nie potrafił zrobić tego tutaj bezszelestnie – dodała.
Jak poradził sobie zespół z tymi kłopotami? O tym w nagraniu audycji. Z Anną Szostak rozmawiał Piotr Wojciechowski.

bch/mm

Festiwal w Baranowie Sandomierskim odbywał się w latach 1976-1981. Słuchanie muzyki jego uczestnicy łączyli z sympozjami i seminariami. Joanna Wnuk-Nazarowa wspominała, że zjazdy te przypominały atmosferą klasztor klauzurowy: skupienie ich uczestników na muzyce miało w sobie coś z gorliwej, nierozpraszanej przez zewnętrzne wydarzenia, modlitwy.

Jedna z najbardziej pamiętnych edycji tego festiwalu odbyła się w roku 1977. To wtedy Henryk Mikołaj Górecki po raz pierwszy zaprezentował przed szerokim gronem teoretyków muzyki swoją III Symfonię pieśni żałosnych.

- Przyniósł nagranie tego utworu z prawykonania z orkiestrą Baden-Baden. Gdy puścił nam tę taśmę, stała się rzecz zdumiewająca: publiczność w Baranowie podzieliła się na dwie generacje. Młodzi siedzieli wbici w krzesła, wstrząśnięci, wszyscy mieli łzy w gardle, zwłaszcza podczas tej trzeciej części. Nie byliśmy w stanie wykrztusić z siebie słowa - wspominała Joanna Wnuk-Nazarowa.
Tymczasem, jak opowiadała dyrektor naczelna i programowa NOSPR, starsze pokolenie szanowanych kompozytorów, jak Krystyna Szymańska-Nazar czy Marek Stachowski, nieomalże pukało się w głowę, że Górecki zwariował z ostentacyjną oszczędność środków wyrazu i quasi-modalnymi harmoniami. - Oni odebrali tę symfonię jako prowokację artystyczną, niemającą racji bytu. Nie wzruszyło ich to w ogóle. Tymczasem my wpadliśmy w stan euforii, zaczęliśmy gromadą chodzić za Góreckim. Był tym bardzo rozradowany. Z mrukliwego gburowatego pana stał się uśmiechniętym, przyjaznym dla młodych człowiekiem...
Więcej wspomnień Joanny Wnuk-Nazarowej - w nagraniu audycji.

***

W cyklu gawęd, nagranych przez Bogumiłę Prządkę, Joanna Wnuk-Nazarowa opowiadała o ludziach i wydarzeniach, które wpłynęły na kształtowanie się jej osobowości. W pierwszej gawędzie usłyszeliśmy m.in. o początkach edukacji muzycznej, o nauczycielach w szkole podstawowej i liceum, którzy wywarli największy wpływ na kształtowanie się jej osobowości: Annie Barawskiej - polonistce, Marianie Turku - księdzu, Wandzie Dżuganowej - historyczce.

W drugiej gawędzie Joanna Wnuk-Nazarowa opowiedziała o osobach, które odegrały wielką rolę w jej życiu w okresie Liceum Muzycznego w Krakowie: Halinie Gallowej, która prowadziła w szkole Koło Żywego Słowa, i Helenie Gawlikowej - nauczycielce niemieckiego.

W trzeciej gawędzie usłyszeliśmy wspomnienia z okresu studiów w Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie na wydziałach: Kompozycji i Dyrygentury oraz opowieść o kontaktach z "Piwnicą pod Baranami".

W czwartej i w piątej gawędzie Joanna Wnuk-Nazarowa opowiedziała o spotkaniach w Baranowie Sandomierskim.

Audycję przygotowała Bogumiła Prządka.

bch/jp