Rewolucja w nadzorze finansowym: cztery osoby dostaną nowe uprawnienia

Większe kompetencje Komitetu Stabilności Finansowej oraz nowe normy ostrożnościowe dla instytucji finansowych - to niektóre propozycje zawarte w projekcie ustawy o nadzorze makroostrożnościowym nad rynkiem finansowym, który we wtorek zaakceptował rząd. Nad wszystkim czuwać będą cztery osoby.

Wprowadzenie nowych norm makroostrożnościowych do polskiego systemu prawnego wynika z nowych przepisów europejskich, przyjętych w efekcie kryzysu finansowego z 2008 roku.

Mocniejsza pozycja Komitetu Stabilności Finansowej

Rządowy projekt przewiduje, że nadzór makroostrożnościowy nad systemem finansowym oraz nad zarządzaniem kryzysowym będzie sprawować Komitet Stabilności Finansowej. Istnieje on także obecnie, ale w myśl projektu jego uprawnienia mają być wzmocnione.

"Działania podejmowane w związku z realizacją ustawowych zadań Komitetu Stabilności Finansowej, mające za cel ograniczanie ryzyka systemowego, powinny przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki, a także poprawy jej postrzegania przez inwestorów" - czytamy w komunikacie CIR po posiedzeniu Rady Ministrów.

Będzie monitorowanie ryzyka finansowego

Celem Komitetu jako organu nadzoru makroostrożnościowego będzie, jak wynika z uzasadnienia do projektu, identyfikowanie, ocena oraz monitorowanie ryzyka systemowego "materializującego się w systemie finansowym lub jego otoczeniu oraz działanie na rzecz jego wyeliminowania, bądź ograniczenia z wykorzystaniem instrumentów makroostrożnościowych".

Przez "ryzyko systemowe", jak czytamy w uzasadnieniu, "rozumie się ryzyko zakłócenia w funkcjonowaniu krajowego systemu finansowego, które w razie jego urzeczywistnienia zaburza działanie systemu finansowego i gospodarki narodowej, jako całości".

Kto wejdzie w skład Komitetu: cztery osoby

Komitet, w myśl projektu, będzie składał się z 4 członków. Będą to: prezes Narodowego Banku Polskiego, Minister Finansów, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego oraz prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

W przypadku zidentyfikowania ryzyka systemowego, Komitet ma "podejmować odpowiednie działania mające na celu ograniczenie prawdopodobieństwa jego materializacji lub jego potencjalnych skutków".

Komitet będzie wydawał rekomendacje

"Proponuje się, aby Komitet, w zakresie działań związanych z realizacją celu nadzoru makroostrożnościowego, posiadał uprawnienia do prezentowania stanowisk oraz wydawania rekomendacji, a także monitorowania realizacji wydanych rekomendacji. W przypadku zidentyfikowania przez Komitet czynników ryzyka systemowego będzie on mógł wydawać stanowisko, które będzie mógł kierować do właściwych podmiotów, a także do systemu finansowego lub jego części" - głosi uzasadnienie.

Komitet wskaże groźne instytucje finansowe

Komitet będzie także mógł przedstawiać rekomendacje, w których "może wskazać na konieczność podjęcia działań służących optymalnemu zarządzaniu ryzykiem systemowym". Projekt przewiduje też przyznanie Komitetowi kompetencji w zakresie identyfikacji instytucji finansowych stwarzających istotne ryzyko dla systemu finansowego.

Nowe rodzaje buforów kapitałowych

Podstawowymi instrumentami nadzoru ostrożnościowego mają być nowe rodzaje buforów kapitałowych instytucji finansowych.

Jednym z nich będzie tzw. bufor antycykliczny, który będzie miał na celu "ograniczanie ryzyka systemowego wynikającego z nadmiernej podaży kredytów związanej z cyklem koniunkturalnym".

Nowe obowiązki kapitałowe banków

"Dodatkowy kapitał w postaci bufora antycyklicznego jest gromadzony przez banki w okresie wzrostu gospodarczego i ma na celu osłabienie ekspansji kredytowej banków i w efekcie wygładzenie cyklu wahań koniunktury. W okresie spowolnienia gospodarczego banki będą zwolnione z wymogu utrzymywania antycyklicznego bufora kapitałowego" - czytamy w uzasadnieniu do projektu.

Nowe obowiązki kapitałowe dla nowych instytucji finansowych

Podmioty o szczególnym znaczeniu dla funkcjonowania rynków finansowych w skali globalnej lub w skali rynku finansowego pojedynczego regionu będą miały natomiast obowiązek stosować tzw. bufor instytucji o znaczeniu systemowym.

Rośnie rola KNF

KNF, według projektu, została wyznaczona jako organ odpowiedzialny za identyfikację tych instytucji oraz określenie na bazie indywidualnej wysokości wskaźnika bufora dla każdej z nich. Identyfikacja podmiotów istotnych w skali globalnej będzie się odbywać w oparciu o wielkość i złożoność grupy, rodzaje prowadzonej działalności i możliwości ich zastąpienia przez inne instytucje oraz znaczenie dla systemu finansowego.

Bufor od 1 do 3,5 proc.

Wskaźnik bufora dla tych podmiotów będzie wynosić od 1 proc. do 3,5 proc. wartości aktywów ważonych ryzykiem i tworzony będzie z kapitału najwyższej jakości.

Podmioty istotne w skali rynku finansowego pojedynczego regionu, czy kraju także mają być, według projektu, identyfikowane w oparciu o ich wielkość, znaczenie dla gospodarki, wielkość działalności transgranicznej oraz powiązania z innymi uczestnikami rynku finansowego. "Wskaźnik bufora dla tych podmiotów będzie wynosić do 2 proc. wartości aktywów ważonych ryzykiem i tworzony będzie z kapitału najwyższej jakości" - głosi uzasadnienie.

PAP, jk