Senior Plus: 30 mln zł na program w 2017 r. W końcu zacznie przybywać domów i klubów dziennego pobytu dla osób starszych?

Posłuchaj

Nie jesteśmy przygotowywani do przechodzenia na emeryturę, mówi w radiowej Jedynce Marzena Rudnicka, prezes Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej (Sylwia Zadrożna, Naczelna Redakcja Gospodarcza Polskiego Radia)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Takich miejsc dziennej opieki nad seniorami może w końcu zacząć w Polsce przybywać, bo po dwóch latach funkcjonowania zmieniły się zasady programu, tłumaczy w Polskim Radiu 24 Stefan Kołucki, dyrektor Departamentu Polityki Senioralnej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

- Program funkcjonował już dwa lata pod nazwą Senior-WIGOR, ale nie cieszył się on dużym zainteresowaniem jednostek samorządu terytorialnego. Głównie z powodu niedostosowania kwot dotacji do faktycznych możliwości i faktycznych kosztów ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Pod koniec zeszłego roku program został zmieniony i stawki dotacji zostały dostosowane do realnych potrzeb i możliwości samorządów – wyjaśnia ekspert.

Dodatkowa możliwość w programie Senior Plus

Co najważniejsze, została wprowadzona dodatkowa możliwość utworzenia klubu Senior Plus, obok dziennego domu dla osób starszych, dodaje rozmówca Polskiego Radia 24.

- Nie wszystkie jednostki samorządu terytorialnego, szczególnie mniejsze gminy, mają takie potrzeby, żeby tworzyć dużą, kosztowną placówkę, a wystarczy im taki mniejszy klub. Zmieniając ten program i wprowadzając tę nową formę placówki, chcieliśmy otworzyć ten program dla mniejszych samorządów terytorialnych, o mniejszych potrzebach – mówi Stefan Kołucki.

Z takich specjalnych placówek będą mogły korzystać osoby powyżej 60. roku życia, nieaktywne zawodowo, które od poniedziałku do piątku będą mogły spędzać tam co najmniej 8 godz. dziennie, korzystać z pomieszczeń do wspólnych spotkań, ćwiczeń i relaksu. Seniorzy w takich placówkach będą mieć również zapewniony ciepły posiłek.

Na utworzenie dziennego domu jednostka samorządu terytorialnego może wnioskować o kwotę do 300 tys. zł dotacji, zaś na utworzenie klubu – do 150 tys. zł.

Wsparcie już funkcjonujących placówek

Istniejące placówki, utworzone w poprzednich latach, także mogą liczyć na wsparcie.

- Mają możliwość wnioskowania o dotacje na utrzymanie już funkcjonujących placówek, do 300 zł miesięcznie na jednego seniora w dziennym domu. Natomiast w klubie do 200 zł miesięcznie na jedną osobę starszą. W latach 2015–2016 powstało 128 takich dziennych domów. Głównym problemem było ich utworzenie i koszty ich funkcjonowania, dlatego że program stawiał bardzo wysokie wymagania lokalowe, związane także z kadrą, która musiała być zatrudniona w takiej placówce, w związku z czym nie było to opłacalne, gdyż koszt utworzenia i funkcjonowania takiego domu przewyższał koszt utworzenia placówki dziennej opieki poza programem, gdzie nie było tych wymogów. Nie opłacało się to zatem do końca samorządom, szczególnie tym o ograniczonych środkach – wyjaśnia Stefan Kołucki.

Zainteresowanie programem wzrośnie?

Resort liczy, że dzięki zmianom w programie zainteresowanie samorządów będzie większe.

Stefan Kołucki W tym roku na program Senior Plus przeznaczonych jest 30 mln zł.

- W poprzednich latach nie była wykorzystywana kwota przeznaczana na program. Wykorzystywana była 1/3 środków. Reszta była zwracana do budżetu państwa. W tym roku na program przeznaczonych jest 30 mln zł. Jestem nieomal przekonany, że cała ta kwota zostanie przeznaczona na realizację programu – przewiduje gość Polskiego Radia 24.

Wymagany finansowy wkład własny na utworzenie i wyposażenie placówki wynosi 20 proc. oraz minimum 60 proc. na zapewnienie funkcjonowania już istniejących placówek.

Starzenie się społeczeństwa to ogromne wyzwanie

To, że program Senior Plus jest potrzebny, pokazują chociażby liczby. Pod koniec 2015 roku w gronie 38,4 mln Polaków mieliśmy przeszło 8,8 mln osób, które mają 60 albo więcej lat.

Starzenie się naszego społeczeństwa to ogromne wyzwanie społeczne, gospodarcze i organizacyjne, podkreśla doktor Marcin Zawadzki, ekspert w dziedzinie gospodarki senioralnej.

Marcin Zawadzki Spodziewamy się, że w 2035 roku ponad 25 proc. polskiego społeczeństwa będzie w wieku emerytalnym, a na 2 tys. dziadków i babć będzie przypadać zaledwie 1 tys. wnuków.

 - Spodziewamy się, że w 2035 roku ponad 25 proc. polskiego społeczeństwa będzie w wieku emerytalnym, a na 2 tys. dziadków i babć będzie przypadać zaledwie 1 tys. wnuków. Jednocześnie jednym z parametrów, który tak naprawdę jest sukcesem, jest wzrastająca długość życia – kobiet na przestrzeni zaledwie ostatnich 15 lat wzrosła o 5 lat, mężczyzn o 4 lata. Czas aktywności seniora od wieku emerytalnego może być bliski aktywności zawodowej – podkreśla ekspert.

Nie jesteśmy przygotowywani do przechodzenia na emeryturę

Obowiązująca od ubiegłego roku ustawa o osobach starszych przewiduje, że raz w roku ukaże się raport o sytuacji osób starszych w kraju i ten się właśnie ukazał. Mowa w nim między innymi o zalecanych działaniach - w związku z powiększającą się grupą seniorów.

Chodzi na przykład o rozwój usług pielęgnacyjnych i opiekuńczych, rozwijanie szkół i promowanie nowych zawodów zajmujących się świadczeniem usług na rzecz osób starszych, ale z drugiej strony o poradnictwo zawodowe dla osób starszych - bo są one najczęściej bierne zawodowo.

Marzena Rudnicka

Nie jesteśmy przygotowywani do przechodzenia na emeryturę, mówi w radiowej Jedynce Marzena Rudnicka, prezes Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej.

- Jest taki przeskok. Ktoś jest potrzebny, codziennie ma zapełniony grafik pracą i raptem zostaje sam, telefon przestaje dzwonić i taka osoba nie wie, co ze sobą zrobić. Tu jest duża luka do wypełnienia, też systemowo, jak przygotować te osoby do bycia po tym czasie aktywności zawodowej, czy jak być częściowo aktywnym zawodowo, będąc na emeryturze. Jeżeli pokażemy, że takie osoby są potrzebne, to na pewno będą chciały być aktywne zawodowo. W szczególności, jeżeli ktoś był liderem w danym środowisku zawodowym, to bardzo chętnie zostanie liderem środowiskowym, bądź podejmie się jakiejś aktywności, chociażby małej działalności gospodarczej – uważa ekspertka.

Marzena Rudnicka Jest duża część rynku, zwłaszcza usług i doradztwa, która może być szansą na zatrudnianie osób starszych.

Jak dodaje Marzena Rudnicka, jest duża część rynku, zwłaszcza usług i doradztwa, która może być szansą na zatrudnianie osób starszych.

- Chociażby doradztwo w bankach. Starsi klienci wolą radzić się „w okienku” też kogoś starszego, kto ich lepiej zrozumie – podaje przykład rozmówczyni radiowej Jedynki.

Osoby starsze posiadają doświadczenie życiowe i zawodowe, które może być bardzo cenne, dodaje Stefan Kołucki.

- Dlatego seniorzy są bardzo cennymi pracownikami. Mogą dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem z młodszymi pracownikami. To jest walor osób starszych jako pracowników – podkreśla gość Polskiego Radia 24.

Szansa dla deweloperów

W związku ze starzeniem się społeczeństwa wyzwania i szanse stoją również przed deweloperami i samorządami. Już pojawiają się osiedla, domy, czy mieszkania dla seniorów, ale częściej prywatne niż komunalne, zwraca uwagę prof. Piotr Błędowski, dyrektor Instytutu Gospodarstwa Społecznego ze Szkoły Głównej Handlowej.

Piotr Błędowski Takie domy przystosowane do potrzeb seniorów zaczynają się pojawiać, choć pojawiają się głównie w wersji komercyjnej. 

- Takie domy zaczynają się pojawiać, choć pojawiają się głównie w wersji komercyjnej. Ta wersja komercyjna jest oczywiście pożyteczna i ci, którzy będą mogli i będą chcieli zapłacić za tego typu mieszkanie i związane z nim usługi, mają prawo do korzystania z tego. Ale bardzo liczę na to, że w ślad za tym taka oferta będzie także formułowana przez samorząd terytorialny. Bardzo wiele osób mieszka w mieszkaniach, które są nieprzystosowane do ich potrzeb i możliwości. Trzeba by zatem zapewnić lepsze mieszkanie, bardziej dostosowane do tych potrzeb, ale równocześnie może to być mieszkanie mniejsze niż to, które dziś jest zajmowane. W związku z tym mam wrażenie, że zwłaszcza jeżeli chodzi o mieszkania komunalne, jest tutaj bardzo wiele do zrobienia. I takie mieszkania musiałyby być cały czas własnością samorządu, a nie przechodzić na własność osoby zainteresowanej – uważa ekspert.

Na tego typu budownictwo są specjalne środki, dodaje Marzena Rudnicka.

-  Bank Gospodarstwa Krajowego ma takie dopłaty dla mieszkań chronionych. Beneficjentami są jednostki samorządu terytorialnego, ale te mieszkania mogą obejmować osoby niesamodzielne z uwagi również na wiek. Jeżeli zatem mamy wskazaną grupę osób starszych, i samorząd widzi, że można im pomóc poprzez zorganizowanie mieszkania chronionego, państwo dopłaca do 45 proc. wartości takiego mieszkania na remont bądź budowę. Zatem to już jest istniejący, realny program dla samorządów. Trwają też rozmowy co do nowych programów – zaznacza ekspertka.

Karty Seniora

Dziś coraz więcej miast i samorządów wprowadza również specjalne Karty Seniora, wyjaśnia doktor Marcin Zawadzki.

- Karta Seniora to analogia do Karty Dużej Rodziny. Chcemy zaproponować rynkowi, biznesowi łatwiejszy dostęp do puli seniorów i jednocześnie połączyć te dwa rynki. Karta Seniora może również w pewnym sensie ukierunkowywać zachowania rynku, stwarzając ułatwienia, jak np. zachęcanie do większej aktywności, edukacji, ruchu, czy zwiększania świadomych zachowań prozdrowotnych – wylicza ekspert.

Według prognoz w 2050 roku 42 procent mieszkańców miast i 38 procent mieszkańców wsi będzie miało co najmniej 60 lat.

Sylwia Zadrożna, Justyna Golonko, Dominik Olędzki, Anna Wiśniewska