Nowe prawo budowlane: ma skrócić projektowanie, budowę, zmniejszyć biurokrację, ułatwić legalizację tzw. samowoli

Posłuchaj

O tym jakie rozwiązania korzystne m.in. dla budujących domy przewidziano w nowym prawie budowlanym, mówiono w radiowej Jedynce w audycji przygotowanej przez Marcina Jagiełowicza.

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Poza samym Prawem budowlanym przedstawiony projekt nowelizuje również przepisy szeregu innych ustaw, w tym Prawa wodnego, Prawa o ruchu drogowym czy też Prawa energetycznego, w zakresie, w jakim regulacje tych aktów wpływają na realizację szeroko rozumianych inwestycji budowlanych.

Zmiany obejmują większość inwestycji budowalnych

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, zmiana ma charakter kompleksowy, odnosi się do większości inwestycji budowalnych i „wynika z konieczności uproszczenia i przyśpieszenia procesu inwestycyjno-budowlanego oraz zapewnienia większej stabilności podejmowanych z nim rozstrzygnięć”.

Nowelizacja dotyczy obecnie obowiązującej ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z późn. zm.)

Mniej obowiązków dla inwestora oraz usunięcie nieprecyzyjnych przepisów

Celem głównym zmian jest usunięcie nadmiarowych obowiązków inwestora oraz doprecyzowanie regulacji budzących wątpliwości interpretacyjne.

Powyższy cel zostanie osiągnięty poprzez wprowadzenie zmian dotyczących  procedury uzyskiwania odstępstw od przepisów techniczno-budowlanych, zasad sporządzania projektu budowlanego,  szczegółowych zamierzeń budowlanych, stwierdzenia nieważności decyzji,  przeniesienia decyzji pozwolenia na budowę, samowoli budowlanej,  uregulowanie kwestii nielegalnego użytkowania obiektu,  zmian doprecyzowujących i dostosowujących niejasne przepisy. 

Usprawnienie uzyskania przyłączy do mediów: energoelektrycznych, wodnych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych

Zmiany  mają też zapewnić sprawny przebieg procesu inwestycyjnego w części dotyczącej wydawania warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznych, gazowych, ciepłowniczych i wodno – kanalizacyjnych oraz realizacji przyłączy do tych sieci.

Budowa budynku nie wykraczającego poza obrys działki na podstawie zgłoszenia (wraz z projektem budowlanych

Nowelizacja wprowadza zasadę, zgodnie z którą budowa jednorodzinnego budynku mieszkalnego o obszarze oddziaływania nie wykraczającym poza granice działki, może być realizowana w oparciu o zgłoszenie z projektem budowlanym, przy zapewnieniu możliwości ochrony praw osób trzecich.

Pozwolenie na budowę bez załączników dotyczących uzgodnień obejmujących infrastrukturę, dróg

- likwidacja obowiązku załączania do wniosku o pozwolenie na budowę uzgodnień dokonanych z gestorami sieci infrastruktury oraz zarządcami większości dróg publicznych.

Większy katalog oddania do użytkowania obiektu na zasadzie zawiadomienia

- rozszerzenie katalogu obiektów oddawanych do użytkowania na podstawie zawiadomienia (nie decyzji administracyjnej) z jednoczesnym skróceniem terminu udzielenia milczącej zgody na użytkowanie z 21 do 14 dni.

Termin dla organu do uzupełnienia braków formalnych

- zmiany w procedurze administracyjnej, w tym wprowadzenie terminu dla organu na wezwanie do uzupełnienia braków formalnych.

Bez zawiadamiania o terminie rozpoczęcia robót budowlanych

- likwidacja zawiadomienia o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych.

Nie decyzja ostateczna decyduje o rozpoczęciu budowy

- wprowadzenie zasady, zgodnie z którą w postępowaniach, w których jedyną stroną jest inwestor, roboty budowlane można rozpocząć na podstawie decyzji podlegającej wykonaniu, a nie jak obecnie – decyzji ostatecznej.

Projekt budowalny podzielony na trzy części

W ustawie zaproponowano wprowadzenie podziału projektu budowlanego na projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny. Projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projekt architektoniczno-budowlany, będą tą częścią projektu budowlanego, która zatwierdzana będzie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej przed wydaniem decyzji pozwolenia na budowę. Projekt techniczny nie zatwierdzany na etapie wydawania decyzji pozwolenia na budowę będzie przedkładany do organu nadzoru budowlanego na późniejszym etapie procesu inwestycyjnego, tj. na etapie zgłoszenia zakończenia robót budowlanych lub wystąpienia z wnioskiem o udzielenie decyzji pozwolenia na użytkowanie.

Mniej egzemplarzy projektów budowlanych składanych do organów nadzoru budolanego

W celu zmniejszenia liczby projektów budowlanych przedkładanych do organu nadzoru budowlanego, nowelizacja przewiduje nie tylko zmniejszenie zakresu projektu budowlanego, ale również zmniejszenie liczby egzemplarzy  przedkładanych do organu administracji architektoniczno-budowlanej. Skoro zatwierdzone egzemplarze projektu budowlanego zgodnie z przepisami mają  otrzymać: inwestor, organ administracji architektoniczno-budowlanej oraz organ nadzoru budowlanego, nie ma uzasadnienia przedkładanie do zatwierdzenia aż 4 egzemplarzy. Dzięki takiemu rozwiązaniu zmniejszy się objętość projektu przekazywanego do późniejszej archiwizacji, jak również odciążeni zostaną pracownicy organów administracji architektoniczno-budowlanej, którzy na podstawie obowiązujących przepisów ostemplowują 4 egzemplarze projektu budowlanego o dużo większej objętości, niż zakłada to nowelizacja ustawy.

Doprecyzowanie przepisów określających, które obiekty wymagają uprzedniego uzyskania pozwolenia na budowę

Przepisy art. 29 i 30 ustawy Prawo budowlane określają obiekty budowlane, których realizacja wymaga uprzedniego uzyskania decyzji pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia. Przepisy te były wielokrotnie nowelizowane, wprowadzono liczne odesłania i wyjątki, w konsekwencji czego ich prawidłowe odczytanie bywa problematyczne i niejasne.

 W związku z powyższym przepisy art. 29 i 30 ustawy zostały przeredagowane, tak aby można było w sposób jednoznaczny określić, czy dana inwestycja wymaga decyzji pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, czy jest z nich zwolniona.  Celem zmian dokonanych w art. 29, a w konsekwencji również art. 30 ustawy jest więc przede wszystkim uproszczenie konstrukcji przepisów tak, aby można było w sposób jednoznaczny określić jakie formalności należy spełnić przy realizacji danej inwestycji.

5 lat na stwierdzenie nieważności pozwolenia na budowę

W celu zapewnienia interesów właścicieli obiektów budowlanych wybudowanych na podstawie będącej w obiegu decyzji pozwolenia na budowę, jak również budynków dla których została wydana decyzja pozwolenia na użytkowanie, wprowadzono w przepisach zapis zgodnie z którym nie będzie można stwierdzić nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę, jeżeli na jej podstawie zostało zrealizowane zamierzenie budowlane, a od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 5 lat, a w przypadku wydania decyzji pozwolenia na użytkowanie 5 lat od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu na użytkowanie stała się ostateczna.

W ocenie resortu wskazany okres jest wystarczający na wzruszenie zgody, jeśli jej wydanie narusza interesy podmiotów innych niż inwestor. Wzmocniona zostanie w ten sposób trwałość decyzji administracyjnej, co z punktu widzenia inwestora będzie rozwiązaniem pozytywnym.

Prostsza procedura legalizacji starych samowoli budowalnej

Mając na względzie nieścisłości i liczne wątpliwości interpretacyjne jakie budzą obecne regulacje dotyczące postepowań administracyjnych prowadzonych w oparciu o art. 48 lub 49b ustawy, uznano za konieczne ujednolicenie tych postępowań poprzez stworzenie wspólnej procedury z uwzględnieniem zasadniczych różnic występujących obecnie dotyczących dokumentacji i opłaty legalizacyjnej.

W konsekwencji samowole budowlane uregulowane obecnie w art. 49b zostaną przeniesione do art. 48 ustawy Prawo budowlane.  Dodatkowo należy wskazać, że wprowadzone zmiany uproszczą procedurę jak również uzależnią ją od woli inwestora. Podkreślić należy, że nowe brzmienie omawianych przepisów pozwoli wprowadzić czytelną chronologię w zakresie kolejnych kroków podejmowanych przez organy nadzoru budowlanego w stosunku do inwestorów, którzy realizowali obiekty budowlane bez właściwej zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej.

 Podkreślić również należy, że legalizacja samowoli budowlanej następuje analogicznie jak obecnie po uiszczeniu opłaty legalizacyjnej (art. 49 ust. 4). Wówczas organ nadzoru budowlanego zatwierdza projekt budowlany albo projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz – jeżeli budowa nie została zakończona – zezwala na jej wznowienie. Sposób ustalania oraz wysokość opłat legalizacyjnych nie ulega zmianie. Zmieniają się jedynie jednostki redakcyjne.

Uproszczone postępowanie dotyczą starych samowoli budowlanych, zakończonych 20 lat wcześniej

Zmiana ustawy Prawa budowlanego wprowadza uproszczone postępowanie legalizacyjne odnoszące się do starych samowoli budowlanych – budowy zakończone przynajmniej 20 lat temu – w szczególności zrealizowane przed wejściem w życie obecnej ustawy. W Polsce istnieje i jest użytkowanych szereg obiektów budowlanych samowolnie wybudowanych przed wieloma laty, co do których organy nadzoru budowlanego nie mają wiedzy (a tym samym nie mogły podjąć przewidzianych w Prawie budowlanym działań). Właściciele zwykle nie podejmują próby legalizacji samowolnie zrealizowanych obiektów budowlanych z obawy przed wysokimi opłatami legalizacyjnymi, a także obawiając się wydania przez organ nadzoru budowlanego decyzji o rozbiórce – przede wszystkim ze względu na ich niezgodność z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.

Legalizacja samowoli na zasadzie dokonania zawiadomienia o zakończeniu budowy

Legalizacja samowoli budowlanej według uproszczonej procedury będzie sprowadzała się do dokonania przez właściciela zawiadomienia o zakończeniu budowy, wobec którego organ nadzoru budowlanego nie wniesie sprzeciwu.

Niewniesienie sprzeciwu uprawniałoby do użytkowania obiektu budowlanego. Głównym wymogiem legalizacji byłoby dołączenie do zawiadomienia o zakończeniu budowy: oświadczenia o posiadanym prawie od dysponowania nieruchomością na cele budowlane, oświadczenia o terminie zakończeniu budowy, inwentaryzacji powykonawczej oraz ekspertyzy technicznej.

Z tytułu samowoli budowlanej w 2017 r. wydano 2 181 nakazów rozbiórki obiektów. W stosunku do 2016 r., gdy wydano 2 603 nakazy, jest to mniej o 16,2%, a do 2015 r., kiedy wydano 3 076 nakazów, jest to spadek o 29,1%. Z tytułu samowoli budowlanej (art. 48) w 2017 r. wykonano 1 466 rozbiórek, co stanowi 55,5% ogólnej liczby wykonanych rozbiórek.

Obecne przepisy regulujące postępowania w sprawie samowoli budowlanych (zawarte w art. 48-49c Prawa budowlanego) są nieścisłe, skomplikowane i budzą liczne wątpliwości interpretacyjne. Przede wszystkim obecne przepisy tworzą dwa osobne rodzaje postępowań dotyczące samowoli budowlanych – polegających na budowie obiektu budowlanego:

1) bez wymaganego pozwolenia na budowę lub tzw. zgłoszenia z projektem budowlanym albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia (obecnie uregulowane są w art. 48 ustawy);

2) bez wymaganego zgłoszenia (innego niż zgłoszenie z projektem budowlanym) albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia (obecnie uregulowane są w art. 49b ustawy).

Postępowania te co do istoty są jednak podobne (różnią się głównie zakresem składanych dokumentów oraz wysokością opłaty legalizacyjnej), choć poszczególne nowelizacje ustawy Prawo budowlane dokonujące zmian co do jednych samowoli budowlanych zapominały niekiedy o dokonaniu adekwatnych zmian w drugich. Stąd tożsame regulacje zaczęły coraz bardzie różnić się drobiazgami, które skutkowały poważnym różnicowaniem ich przez orzecznictwo. Nie sprzyja to jednolitości orzeczniczej i tworzy niepotrzebny dualizm.

Ułatwienia przy budowie instalacji gazowych

W zakresie szczegółowych zmian obejmujących poszczególne procedury należy wskazać na ułatwienia wprowadzone przy budowie instalacji gazowych. Przedmiotowe zamierzenia, które do tej pory wymagały uzyskania pozwolenia na budowę, będą  mogły być realizowane w trwającej 21 dni procedurze zgłoszenia z projektem budowlanym.

Ułatwienia przy budowie pomostów

Wprowadzono również zmianę na podstawie której naziemne tarasy o powierzchni zabudowy do 35m2 oraz  pomosty o długości całkowitej do 25 m i wysokości, liczonej od korony pomostu do dna akwenu, do 2,50 m , bez względu na funkcję jakiej mają służyć będą mogły być realizowane na podstawie zgłoszenia.

Ułatwienia przy budowie obiektów melioracyjnych i zbiorników na gnojówkę

Ponadto z obowiązku uzyskania decyzji pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia zostały zwolnione obiekty budowlane, będące urządzeniami melioracji wodnej oraz obiekty małej architektury bez względu na miejsce ich budowy.

Dodatkowo na wniosek Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi uproszczono zasady na jakich ma odbywać się budowa szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę z wykorzystaniem procedury zgłoszenia, poprzez rezygnację z ograniczenia objętości przedmiotowego zbiornika.

Ministerstwo chce, aby nowe prawo weszło wycie jeszcze w tym roku.

NRG, projekty ustaw, jk